Darboğaz gevşeyince stok alımına yüklendiler

Hilal SARI

Küresel imalat sektöründe hammadde darboğazları ve enfl asyonel baskılar üreticiler için önemli bir sorun olmaya devam ediyor. Ancak IHS Markit tarafından yayınlanan imalat satınalma yöneticileri endeksi verileri birçok ülkede enfl asyonel baskıların gevşeme sinyali verdiğine, sevkiyatlardaki gecikmelerin düzelmeye başladığına ve şirketlerin bu durumu bir fırsat olarak görüp stok alımlarını rekor hızda artırdığına işaret ediyor. 2022 yılında tedarik zincirlerinde yaşanan bazı sıkıntıların devam edeceği beklentisi, Euro Bölgesi’nden Asya’ya birçok ekonomide üreticileri daha ihtiyatlı olmaya itiyor. Bu durum sektörün gelişimine yakından ışık tutan IHS Markit aralık ayı PMI verilerinde de görülüyor.

EURO BÖLGESİ

Stok alımlarındaki artış tarihi rekorda

Euro Bölgesi imalat sektöründe tedarik darboğazlarıyla mücadele eden üreticiler, aralıkta sevkiyat sürelerinde kaydedilen iyileşme ile birlikte anket tarihinin en hızlı stok alımları gerçekleşti. IHS Markit tarafından açıklanan imalat PMI verilerine göre, darboğazların etkilerinden kaçınmak isteyen şirketler stok alımlarını anket tarihinin rekor düzeyine taşıdı. Sevkiyatlardaki gecikmeler şubattan bu yana en düşük düzeyde olurken, imalat sektörü stok alımlarına rağmen aralıkta hız kesmeye devam etti. İmalat PMI 58,4’ten aralıkta 58 düzeyine geriledi. Enfl asyonda da anket tarihinin rekorlarına yakın bir seyir devam etse de hafif bir düşüş gözlemleniyor.

ALMANYA

Sevkiyat süreleri tekrar kısalmaya başlıyor

Almanya’da darboğazlar fabrikalara ayak bağı olmaya devam ediyor. Ancak darboğazların gevşemeye başladığına dair işaretler var. Pandemi nedeniyle uzayan hammadde sevkiyat süreleri tekrar kısalmaya başlarken, girdi maliyetleri ve fabrika çıkış fiyatları aralıkta da keskin şekilde arttı ancak enfl asyon oranında bir düşüş var. Hammadde sevkiyatlarındaki gecikmelere işaret eden gösterge Ocak 2021’den bu yana en düşük seviyeye geriledi. İmalat sektöründeki yeni siparişler, üretim, istihdam ve tedarikçilerin darboğazları gibi birçok ölçütün hesaba katıldığı İmalat PMI aralıkta değişmeyerek Ocak 2021’den bu yana en düşük düzey olan 57,4’te sabit kaldı.

FRANSA

Marttan bu yana en az gecikme yaşanan ay

Fransa’da 2021’in ikinci yarısında imalat sektöründeki büyüme sekteye uğrmış, ekimde tam bir daralma bölgesine düşmüştü. Kasımda hafif büyüme kaydeden Fransa imalat sektörü aralık ayında büyümesini sürdürse de imalat PMI kasımdaki 55,9 düzeyinden aralıkta 55,6’ya geriledi. Sevkiyatlardaki gecikme Fransa’da da marttan bu yana en kısa sürelere geriledi. Almanya’da olduğu gibi Fransa’da da şirketler rekor hızda stok artırdı.

İTALYA

Güçlü büyüyen imalat, istihdam artışı getirdi

İtalya’da sektör çok güçlü seyrini koruyarak yılı kapadı. Kasım ayında 62,8 ile tarihi rekor büyümeye işaret eden İmalat PMI, aralıkta 62’ye geriledi. Üretim kapasiteleri üzerinde benzeri görülmemiş bir baskının devam ettiği, güçlü satışlara rağmen darboğazların sürdüğü ancak bunun sonucunda istihdamda çok ciddi artış olduğu aktarılıyor. Siparişlerdeki birikme anket tarihinin en hızlı artışlarından birine işaret etti.

İSPANYA

Şubattan bu yana en zayıf sipariş büyümesi

İmalat PMI 57,1’den 56,2’ye gerileyen İspanya’da da stoklar rekora yakın hızda arttı. Enfl asyonel baskılar İspanya imalat sektörü için aralıkta da artmaya devam etti ve sevkiyat sürelerinde diğer büyük Euro Bölgesi ekonomilerinin aksine gecikmeler uzamaya devam ediyor. Yeni sipariş büyümesinde ciddi bir zayıfl ama var. Veriler aralık ayında şubattan bu yana en zayıf sipariş büyümesi olduğunu gösteriyor.

İRLANDA

Gecikmeler 1 yılın en düşük düzeyinde

İrlanda’da imalat sektörü aralıkta marttan bu yana en yavaş büyümeyi kaydederken, imalat PMI kasımdaki 59,9’dan aralıkta 58,3’e geriledi. Enfl asyon baskıları devam ediyor ve sevkiyat gecikmeleri bir yılın en düşük düzeyine gerilemiş durumda. Hollanda, Nijerya da stokların anket tarihinin rekor düzeyinde artış kaydettiği ekonomiler arasında.

HİNDİSTAN

Girdi maliyet enflasyonu zayıflamaya başladı

Hindistan’da üreticiler yılı yeni siparişlerin güçlü seyrettiği bir ayla kapattı. Ayrıca girdi maliyet enfl asyonu üç ayın en düşüğüne geriledi. Öte yandan enfl asyon hala üreticileri zorlayacak kadar yüksek. Fabrika satış fiyatlarındaki artış Ekim 2020’den bu yana en zayıf artış oldu. İmalat PMI kasımda on ayın zirvesini gördüğü 57,6 düzeyinden 55,5’e geriledi.

MALEZYA

Artan maliyetler işgücünü azaltmalarıyla sonuçlandı

Malezya’da imalat sektörü aralıkta hızlanmaya devam etti, üretim ve satışlar kasıma göre hızlanırken imalat PMI 52,3’ten 52,8’e yükseldi. Ancak şirketler aralık ayında da artan maliyetler nedeniyle işgücünü azalttı. Hammadde sıkıntıları ve sevkiyatlarda gecikmeler sürüyor.

ENDONEZYA

İmalat üretimi rekorlarda, aralıkta stokları artırdı

Endonezya anket tarihinin en hızlı üçüncü imalat çıktı büyümesini kaydetti. Aralıkta üç ayın en düşük düzeyine gerileyen imalat PMI kasımdaki 53,9’dan 53,5’e geriledi. Sevkiyat süreleri ise uzamaya devam ederek girdi maliyetlerinin yükselmesine neden oluyor. Endonezya ürünlerine olan güçlü talep nedeniyle sektör üretim öncesi stoklarını artırdı.

TAYVAN

Arzdaki sorunlar fabrikada sipariş kuyruğunu uzatıyor

Tayvan da imalat sektöründe artan maliyetler ve gecikme sıkıntılarını stok artırarak çözme yoluna gidiyor. İmalat PMI kasımdaki 54,9’dan aralıkta 55,5’e yükselerek güçlü bir imalat büyümesine işaret ediyor. Ancak bazı hammadde ve bileşenlerde yaşanan sıkıntılar şirketlerin bazı siparişleri yerine getirememesiyle sonuçlanıyor. Bu da fabrikalardaki sipariş kuyruğunun uzamasına neden oluyor. IHS Markit raporunda bu durumun şirketlerin istihdam yaratamamasıyla daha da kötüleştiği, bazı şirketlerin özellikle yurtdışından çalışan işe alımı yapmakta zorlandıklarını belirttiği aktarılıyor.

GÜNEY KORE

İhracat siparişlerindeki düşüş sektörü zorluyor

Güney Kore imalat sektörü hem talep hem arz yanlı sıkıntılar yaşıyor. İmalat PMI kasımdaki 50,9’dan aralıkta 51,9’a yükseldi ancak ihracatın ekimde ilk kez aylık düşüş kaydetmesi, tüm dünyada artan COVID-19 vakaları ve yeterli konteynere olmaması yeni siparişlerde düşüşe neden oldu. Sevkiyatlarda gecikme Nisan 2020’den bu yana en kötü durumda.