Çip krizi büyüyor, Siemens de endişeli

 Hilal SARI

Salgınla birlikte büyüyen tüketici elektroniği pazarının artan yarı iletken talebi sonrası, ilk aşamada otomotiv sektörünü etkileyen çip krizi büyüyor. Otomotivde üretimin aksamasına yol açan darboğazın diğer sektörlere de sıçrayabileceği belirtiliyor. Mazda, tedarik sıkıntısı nedeniyle üretimde kesintiye gedeceğini açıkladı. Avrupa’nın teknoloji devi Siemens’in dünya CEO’su Joe Kaeser gelişmelere ilişkin endişelerini dile getirirken, Samsung’dan da üretimin etkilenebileceği açıklaması geldi. Yarı iletken sektörünün tüketici elektroniğine yönelmesiyle otomotiv sektöründe ortaya çıkan çip krizi büyüyor. Kriz, Siemens gibi endüstriyel şirketleri ve Samsung gibi akıllı telefon üreticilerini de endişelendirmeye başladı. Otomotivde ise tedarikte yaşanan sıkıntıların dünya genelinde neden olduğu üretim aksamalarına her gün bir yenisi ekleniyor.

Alman sanayi devi Siemens’in yakında koltuğunu devredecek dünya CEO’su Joe Kaeser, dün Münih’te gerçekleşen genel kurulda “Biz de çip konusunda tedarik sıkıntısı yaşamayacağımızdan emin olmalıyız” dedi. Kaeser’in yerine gelecek Roland Busch da yarı iletken tedariğinde bazı kısıtlar yaşandığını gördüklerini söyledi. Çipler, makine ve uygulamalar üreten ve teknoloji sağlayan birçok şirket için kritik öneme sahip. Siemens çip üreten şirketi Infineon’u 20 yıl önce spinn-off ’la ayırmasından bu yana çiplerini dışardan tedarik ediyor.

Forbes’a konuşan Sourceengine Başkan Yardımcısı Dev Rai, bir önceki kesintilerin sadece belirli tür yarı iletkenlerde olduğunu, ancak şimdi hareketlenen birçok sektörden taleple, üreticilerin yeni talebe yetişemediğini söylüyor. “Bunun sonucunda da üreticiler fiyatları artırıyor, müşteriler de ya daha yüksek fiyatı kabul ediyor, ya da kapasitelerden rezervasyon alamıyor” diye açıklıyor Rai. Güney Koreli akıllı telefon üreticisi Samsung Electonics de “sorunları yakından izlediklerini” belirterek arz sıkıntısının akıllı telefon üretimini etkileyebileceğini söylüyor.

Kredi derecelendirme kuruluşu Fitch Ratings de otomotivin çip tedariğinde başka sektörlerden rakipleri olduğuna dikkat çekerek, sorunun tam kapsamının henüz netleşmediğini, ancak 2. yarıyılda bu sıkıntının azalacağını öngörüyor. Dünya genelinde milyonlarca insanın sosyal mesafe kısıtlamaları nedeniyle evlerde daha fazla geçirmesi, çip krizinin ardında yatan nedenlerden biri. Fitch Ratings’in ilk Aralık 2020’de ortaya çıkan çip darboğazına ilişkin raporunda, karantinada sıkılan ve kendini bilgisayar oyunlarına veren bir kuşağın yarı iletken talebinin artmış olmasının, çip sektöründeki tedarik sıkıntısının nedenlerinden biri olduğu değerlendirmesi yapılıyor.

Çin’deki çip üreticilerine yönelik eski ABD Başkanı Donald Trump döneminde getirilen bazı yaptırımlar da, çip tedarikindeki sıkışmayı kötüleştirdi. Çin’in en büyük çip üreticisi SMIC geçen hafta ABD borsasından çekilirken, ABD’li şirketlerin ve bireylerin Çin’in çip teknolojilerine yatırım yapması da engellenmişti.

Almanya Tayvan’dan yardım istedi:

Dev otomotiv sanayisiyle çip krizinden en çok etkilenen ülkelerden biri olan Almanya, Tayvan hükümetinden, Tayvanlı üreticileri otomotiv sektöründe yaşanan sıkıntıların çözümünde yardımcı olmaya ikna etmesini istedi. Almanya Ekonomi Bakanı Peter Altmaier Tayvanlı mevkidaşına gönderdiği ve Reuters tarafından ulaşılan bir mektupta, ülkenin en büyük çip üreticisi Taiwan Semiconductor Manufacturing Co Ltd (TSMC) ile görüşmelerde yardımcı olunmasını, üreticilerin Alman otomotiv sektörüne ilave kapasite yaratmasının önemini vurgulamasını istedi.

Beyaz Saray’a da çağrı var

ABD’de de 15 Senatör, Beyaz Saray’ı otomobil üretiminde yaşanan sorunların çözümü için Kongre ile birlikte çalışmaya çağırdı. Senatörlerden Beyaz Saray’a gönderilen mektupta çip krizi nedeniyle yaşanan kesintilerin “pandemi sonrası ekonomik iyileşmeyi tehlikeye attığı” vurgulandı.

Otomotivde kesintiler 2023’e sarkabilir

Fitch Ratings’in ayrı bir kurumu olan Fitch Solutions, geçen ay yayınladığı raporda, çip sıkıntısı nedeniyle otomotivde yaşanan üretim kesintilerinin ciddileşebileceğini ve sıkıntının 2023’e kadar uzayabileceğini söylüyor. Ford, Toyota, Volkswagen, Honda, Mercedes-Benz, Audi, Subaru ve Nissan ve hatta Fiat ve PSA Group birleşmesinden doğan yeni dev Stellantis bile yarı iletken (çip) sektöründen tedarikte yaşadıkları sıkıntılar nedeniyle fabrikalarından bazılarını kapattı veya üretim kapasitelerini düşürmek zorunda kaldı. Son olarak dün Nissan ve Mazda’dan haberleri gelen yeni üretim kesintileri, çip krizinin giderek büyüdüğüne, otomotiv sektörünün zararının da arttığına işaret ediyor. Sadece Detroit’teki üreticiler Bloomberg tahminlerine göre bu yıl 61 milyar dolar zarar edebilir.

Mazda, konuya yakın iki kaynağın Reuters’a verdiği bilgiye göre şubat ve mart aylarında küresel üretimini çip sıkıntısı nedeniyle 34 bin adet azaltmayı değerlendiriyor. Geçen hafta şirket fren sistemlerinde ve güvenlik bileşenlerinde kullanılan çiplerin tedariğinde yaşanan sıkıntılar nedeniyle bazı modellerde üretimi azaltmayı değerlendiriyordu. Mazda’nın Japonya, Çin ve Meksika fabrikalarında da Mazda 3 ve CX-30 modellerinin üretiminde kesintiye gideceği belirtiliyor. Şirketten bir sözcü kesintileri rakam vermeden teyit ederken “Şubat ayında üretimimize küresel bir etki olmasını bekliyoruz, etkiyi en aza indirmeye çalışıyoruz” diye konuştu.

Nissan da çip kıtlığı nedeniyle Mississippi'de bazı kamyonlarının üretimini askıya aldığını duyurdu.

Japonya merkezli şirketin sözcüsü Nissan Motor'un, çip kıtlığı nedeniyle Canton, Mississippi tesisinde kamyon hattında haftada 3 gün olmayacağını, Kuzey Amerika operasyonlarında kısa vadeli üretim ayarlamaları yapmak zorunda kaldıklarını bildirdi. İsviçre merkezli yatırım bankası UBS, ise sıkıntının 2021 yazına düzelenceğini, ancak otomotivci için tedarik fiyatlarının yüzde 10 yükseleceğini söylüyor. Raporda, Toyta’nın malzelemer de dahil tüm tedarik zincirini izleyebilen iç sistemleri nedeniyle neredeyse hiç sorun yaşamadığı belirtilirken, Bosch ve Continental’den tedarikleri çok etkilenen Volkswagen’in ise üretiminde büyük kesintiler olduğu değerlendirmesi yapılıyor.