Brent, kesinti sinyaliyle 100 doların üzerinde

Hilal SARI

Suudi Arabistan enerji bakanının Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü’nün (OPEC) tekrar kesintiye gidebileceğinin sinyalini vermesi Brent’in varilini resesyon endişeleri ve nükleer görüşmelere rağmen tekrar 100 doların üzerine taşıdı. Bazı OPEC kaynakları, OPEC ve Rusya’nın da aralarında olduğu müttefiklerinin (OPEC+) yeni kesintilere başlamasının İran’ın müzakereleri devam eden nükleer anlaşmasında bir ilerleme olmasıyla birlikte başlayacağını aktardı. Ancak uzmanlar petrol fiyatlarının seyrine ilişkin bir uzlaşı içinde değil. “Resesyon ve güçlü dolarla düşüş olabileceğini” öngören uzmanların yanı sıra “arz endişelerinin artmasıyla fiyatların daha da yükselebileceği” görüşlerine sahip uzmanlar ve kuruluşlar da var.

Brent ve WTI, 3 günde 10 dolar yükseldi

Kartelin en önemli üyesinden gelen ‘kesinti sinyali’ gösterge petrol fiyatlarını çarşamba günü de yükseltmeye devam etti. Haftabaşında resesyon endişeleri ve Fed'in agresifl eşeceği beklentileriyle 92 dolarda olan Brent, sadece 3 günde 10 dolar yükseldi ve TSİ 15:58 itibariyle 101,90 dolar/varil düzeyini gördü. Pazartesi günü 86,50 dolara kadar gerileyen WTI’da ise çarşamba itibariyle 95,40 dolar/varil düzeyi ile yine yaklaşık 10 dolarlık bir artış kaydedildi. Ancak OPEC kesintilerinin kesin olmadığına ilişkin yorumlarla Brent ve WTI TSİ 16:00 itibariyle 100,52 ve 94 dolar/varil düzeylerine döndü.

“Arz sorunları devam ediyor, kesinti kesin değil”

Dünyanın en büyük ham petrol tüccarlarından PVM’den analist Stephen Brennock “Petrol fiyatları ve arz görünümü OPEC+’ın şu anda kesin bir kesintiye gideceğine işaret etmiyor. Ayrıca arz tarafında önemli aşağı yönlü riskler var” diyor ve fiyatların ABD’de fırtına sezonunun yaklaşmasıyla arzın yara alabileceğini hatırlatıyor. Ayrıca Brennock Libya ve Nijerya’da arzın çok hızlı yükselmediğini de ekliyor. Ancak giderek belirginleşen resesyon riskleri ve Fed Başkanı’nın cuma günü Jackson Hole’de yapacağı ve piyasalar tarafından çok yakından takip edilecek konuşması petrolde yeni sert hareketler getirebilir. Powell’in doları güçlendiren her türlü açıklaması petrol fiyatları için aşağı yönlü bir risk olarak görülüyor.

İran: 2015'teki anlaşmadan ‘ne bir eksik, ne bir fazla’

İran, nükleer programıyla ilgili Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) ile işbirliğini sürdürdüğünü ve nükleer tesislerinde 2015'te imzalanan nükleer anlaşmanın ötesinde herhangi bir denetime izin vermeyeceğini açıkladı.İran devlet televizyonuna göre, Atom Enerjisi Kurumu Başkanı Muhammed İslami, başkent Tahran'da düzenlenen kabine toplantısı sonrası basına yaptığı açıklamada yeniden nükleer anlaşmaya varılması halinde 2015'teki anlaşmada belirtildiği üzere İran'ın nükleer programıyla ilgili "asılsız soruşturmaların" kapatılması gerektiğini ifade etti. İran'ın, iddia edildiği gibi UAEA'ya bildirmediği gizli bir nükleer tesisinin olmadığını ve bu iddiaların İsrail tarafından uydurulduğunu söyleyen İslami, "Daha önce kabul ettiğimiz nükleer anlaşma çerçevesindeki denetimlere bağlıyız. Anlaşmaya geri dönülürse, (2015'teki nükleer anlaşmada) tarafl arca kararlaştırılana bağlı kalacağız. Ne bir kelime eksik, ne bir kelime fazla." şeklinde konuştu.

Nükleer masada neler olmuştu?

İran ile BMGK daimi üyeleri ABD, Rusya, Çin, İngiltere ve Fransa ile Almanya (5+1) arasında 2015'te yaptırımların kaldırılması karşılığında Tahran'ın nükleer faaliyetlerinin denetim altına alındığı bir anlaşma imzalanmıştı. ABD, Trump döneminde anlaşmadan tek taraflı olarak çekilince Tahran anlaşma taahhütlerini kademeli olarak durdurmuştu. ABD’nin masaya dönmesi için Nisan 2021’de AB koordinatörlüğünde Viyana’da başlayan yeni müzakere turu 8 Ağustos’ta sona erdi. AB’nin taraflara sunduğu taslak anlaşma metnine ilişkin taraflardan olumlu sinyaller gelmiş, ABD’li yetkililer İran’ın bazı taleplerinden vazgeçtiğini söylemişti.

Rusya ve İran küresel “gaz karteli” de kurabilir

Petroldeki yükselişte etkili olan doğalgaz cephesinde ise Rusya ve İran’ın yeni küresel bir gaz karteli kurabileceği aktarılıyor. Geçtiğimiz ay İran’ın ulusal petrol şirketi NIOC ve Rus Gazprom arasında 40 milyar dolarlık memorandum imzalanmıştı. İran petrol bakanlığına yakın bir kaynak Oilprice.com’a yaptığı açıklamada doğalgazın fosilden yenilenebilire geçişteki en optimal ürün olduğuna dikkat çekerek “Yani küresel akışların daha fazlasını kontrol eden gelecek 10 ila 20 yıl için ülkelerin enerji kaynaklı siyasi gücü açısından kritik öneme sahip olacak” dedi. Rusya 48 trilyon metreküp (TCM) İran ise 34 TCM ile dünyanın en büyük