Avrupalı perakendeci ürün bulamıyor

Hilal SARI

Çin’e boş dönen konteynerler Avrupa’da tedarik zincirlerini sıkıştırınca, Avrupalı perakendeciler artan fiyatlar ve geciken sevkiyatlar nedeniyle ürün bulmakta zorlanıyor. Spor giyim, ev tekstili, oyuncak, kuru meyve ve bisiklet, o sektörlerden bazıları. Tedarik zincirinde yaşanan sıkışmanın sadece perakendecilere değil imalat sektörüne de olumsuz etkileri olabileceği belirtiliyor.

Ev tekstilinden bisiklete, oyuncaktan kuru meyve ve spor giyime, Avrupalı perakendeciler ve üreticiler, özellikle Asya’dan Avrupa’ya artan navlun bedelleri nedeniyle sevkiyatlarda ciddi gecikmeler yaşamaya, ürün ve parça bulmakta zorlanmaya başladı.

Financial Times’a konuşan sektör yetkilileri, Çin’e boş dönmek zorunda kalan konteynerlerin Avrupa’ya giden deniz rotalarında fiyatları artırması nedeniyle deniz taşımacılığında kıyasıya bir rekabet yaşandığını, bunun da Avrupalı perakendecilerin ve üreticilerin hem bitmiş ürün hem de parça tedarikinde sorun yaşamasına neden olduğunu belirtiyor.

Dünya genelinde imalat sektörlerinin sağlığına ilişkin İmalat PMI endekslerini açıklayan IHS Markit de, yayınladığı bir analizde İmalat PMI endeksi 50’nin altına indiği andan itibaren şirketlerin büyük çoğunluğunun sevkiyat sürelerinin uzadığını söylediğini gösteriyor.

Spor giyim

Üyeleri arasında Nike, Puma ve Adidas gibi markalar bulunan Avrupa Spor Ürünleri Sektörü Federasyonu, bu gecikmelerin şirketlere çok büyük etkisi olduğuna dikkat çekiyor. Federasyonu’nun Genel Sekreter Yardımcısı Youri Mercier, FT’ye yaptığı açıklamada “Eğer kış koleksiyonları gecikirse, büyük sorun olur. Covid, Brexit, şimdi de bu” ifadelerini kullanıyor.

Kuru meyve

Avrupalı kuru meyve ve yemiş ticareti yapan şirketlerini temsil eden Frucom ise artan navlun bedellerini Avrupa Komisyonu’na şikayet ederek çözüm bulmaya çalıştı. Komisyona ocak ayında yazılan mektupta derneğin üyelerinden birinin kasım ayında 2.150 dolar ödediği konteyner için 16.500 dolar istendiği örnek verilerek “Aralık siparişlerinden bazıları ancak ulaşıyor. Bazı müşterilerin bu bedeller tüm kârlarını eritebileceğinden ürün sözleşmelerini bu yıl için iptal bile edebilir” deniliyor.

Bisiklet

Avrupa’nın en büyük bisiklet perakendecisi Halford bile stoklarında lojistik tarafta yaşanan navlun maliyetleri ve rekabet kaynaklı eksikler olduğunu söylüyor. Sektörün en büyük oyuncusu olan Halfords, küçük rakiplerine göre üretim ve ulaşıma daha iyi erişimi olduğu halde stokta eksikleri olduğunu belirtiyor. Sektörel kuruluş Bisiklet Federasyonu yönetici direktörü Steve Garidis, “Bir bozulma var ve konteynerleri rezerve etmenin bedeli bir yıl öncesine göre 10 kat fazla” diyor.

Oyuncak

İngiltere’deki oyuncak perakendecisi The Entertainer ise Asya’dan ithalatta 200 konteyner geride olduğunu belirtiyor. Şirketin kurucusu ve CEO’su Gary Grant “Çok saçma navlun bedelleri fiyatlar üzerinde ciddi etkili” diyor ve normalde Uzak Doğu’dan haftada 50 konteyner mal getirebilirken, şu anda olmaları gereken miktarın 200 konteyner gerisinde olduklarını söylüyor. Nedenini ise “Çünkü navluna bu bedelleri ödemeyi meşrulaştıramıyoruz” diye açıklıyor.

Milano’nun en büyük oyuncak perakendecisi Nano Bleu’nun sahibi Lorenzo Granata ise “Ürün daha zor bulunuyor, bu da artan bedelleri açıklıyor… Zor bulunan ürünleri önceden alabilen online platformlar ve mağazalar ise bu ürünlerin fiyatını kendileri belirleyebiliyor” diyor.

Ev tekstili

İngiltere merkezli ev tekstili grubu Houseof’un kurucu ortağı Helen White ise şirketin aralıktan bu yana ithal ettiği hiçbir üründe kâr edemediğini söylüyor. “Tam bir kabus. Sadece fiyatlar artmıyor, 10 bin dolar ödemeyi kabul etseniz bile konteyner bulmak zorlaştı” diyor. Kasımda aynı sevkiyatlara 1.600 dolar navlun ödediklerini belirten White, müşterilerin gelecek sevkiyatlar için stok muhafaza etmesine izin verdiklerini belirterek “Keşke depolarda da satış yapabilseydik, satacak birşey kalmadı” diyor.

KOBİ’lerin yüzde 77’si “tedarikte sıkıntı var” diyor

Uluslararası deniz taşımacılığı derneği Bimco analisti Peter Sand, Tesco, Walmart ve Ikea gibi büyük perakendecilerin küçük ithalatçı ve perakendeciden daha az etkilendiğini, taşıyıcıların bu büyük oyunculara öncelik verdiğini söylüyor.

Küresel navlun pazaryeri Freightos 900 KOBİ’ye yaptığı anketin sonucunda katılımcıların yüzde 77’sinin son altı ayda tedarik zincirinde sıkıntılar yaşadığını belirttiklerini aktarıyor.

Lojistikteki sıkışma imalat sektöründe de görünümü bozmaya başladı, PMI’lar zayıfladı

Sevkiyat sürelerinde uzamalara neden olan taşımacılık maliyetleri, Euro Bölgesi genelinde imalat sektörü üzerinde de olumsuz bir etki yapıyor. IHS Markit tarafından dün açıklanan ocak ayı İmalat PMI verilerinde, 50 üzeri büyüme devam etse de, gecikmelerde yaşanan artışın alım fiyatlarında hızlı bir artışa neden olduğuna dikkat çekiliyor. Ocak 2021’de IHS Markit anketinin yapılmaya başlandığı 1997 yılından bu yana - pandeminin en sert vurduğu Nisan 2020 istisnası hariç - sevkiyat sürelerinde görülen en hızlı artış kaydedildiği belirtiliyor.

Avrupa Komisyonu’na Avrupa taşımacılık sektörü derneklerinden gönderilen mektupta ise “artan navlun bedelleri” ve “geciken sevkiyatların” tedarik zincirlerinin işlemeye devam etmesini zorlaştırdığı vurgulanıyor. Komisyon FT’ye verdiği demeçte konuyu yakından takip ettiğini ve pazar katılımcılarıyla koşulları görüşerek ne yönde ilerleneceğini görüştüklerini aktarıyor.

Euro Bölgesi İmalat PMI, 2021’in ilk ayında aralıktaki 55,2’den 54,8’e yavaşladı. Yeni siparişler artsa da üretim aynı düzeyde. Sevkiyatlardaki gecikmelerin fiyat artışlarına neden olduğu belirtiliyor.

Almanya İmalat PMI, tedarik zincirinde yaşanan aksamalar riskleri artırsa da aralıktaki üç yıllık zirvesi olan 58,3’ten 57,1’e geriledi ve dört ayın en düşüğünde.

İngiltere'de İmalat PMI üç ayın en düşüğü olan 54,1’e gerilerken, tedarik zincirleri hem Brexit hem de COVID-19 kısıtlamaları nedeniyle sıkışma yaşıyor.

Fransa'da imalat sektörü ocakta altı ayın en hızlı büyümesini kaydetti. İmalat PMI aralıktaki 51,1’den 51,6’ya yükseldi.

Avustraltya, İtalya ve Hollanda'da İmalat PMI verilerinde sırasıyla 26 ay, 34 ay ve 28 ayın en yüksek düzeylerin görülmesi, COVID-19 kısıtlamaları ve tedarik zincirlerinde bozulmalar yaşanan kıtada iyileşmenin çok homojen olmadığını bir kez daha gösteriyor. İSPANYA’da ise imalat PMI tekrar daralma alanına girerek 7 ayın en düşük düzeyi olan 49,3’e geriledi.

Çin'de çarklar yavaşlıyor: IHS Markit tarafından yayınlanan Caixin Çin İmalat PMI, dünyanın geri kalanından daha hızlı iyileşen Çin’de imalat sektöründeki büyümenin yedi ayın en yavaş hızına gerilediğine işaret ediyor. İmalat PMI aralıktaki 53 düzeyinden ocakta 51,5’e geriledi. Çinli üreticilerin aldığı ihracat siparişlerinin altı aydır ilk kez düştüğü belirtilen raporda, girdi maliytleri ve satış fiyatlarının da sert şekilde yükseldiğine dikkat çekiliyor.

ASEAN ülkelerinde imalat sektörü 2021’e hızlı büyümeyla başladı. İmalat PMI Mayıs 2018’den bu yana görmediği güçlü bir seviye olan 51,4’e yükseldi.

Japonya'daOHAL ve artan vakalarla imalat sektörü aralıkta ilk kez gördüğü 50 düzeyinin tekrar altına inerek sektörde daralmaya işaret ediyor. Pandemi boyunca büyüme sağlayamayan Japonya imalat sektörü Nisan 2019’dan bu yana büyüme kaydetmemiş oldu.

Güney Kore’de son on yılın en hızlı üretim artışı görülürken, satın alma faaliyetleri de Nisan 2010’dan bu yana en hızlı artışı kaydetti. Satın almalardaki hızlanmanın bir nedeni de tedarik zincirinde yaşanan bozulmalardan endişeli yöneticilerin alımları artırması. İmalat PMI aralıktaki 52,9’dan ocakta 53,2’ye yükseldi.