Asya’da patlayan ithalat, pirinç fiyatlarını yükseltiyor

EVRİM KÜÇÜK

Asya’daki pirinç pazarları, Endonezya’nın büyük ithalatçıya dönüşmesi ve en büyük tedarikçi Hindistan’ın pirinç ihracatına kısıtlamalar getirmesiyle yeni trendlere sahne oluyor. Ticarette yaşanan değişimlerin etkisi Pakistan ve Tayland gibi pirinç yetiştiren ülkelerde de hissedilirken, fiyatlar yükseliyor.

2020’den bu yana en yüksek seviyede

Yurtdışı piyasalarda pirinç fiyatları 2020 yılından bu yana en yüksek seviyelere yükselerek 18.6 dolar/cwt seviyesine geldi. Cwt, pound (453 gram) temeline dayanan ve “yüz pound” ağrılığı tanımlamak için Birleşik Krallık ile ABD tarafından kullanılan bin ölçü birimi. Fiyatlar, küresel pirinç ekiminin yüzde 90’ını oluşturan Güney ve Güneydoğu Asya’daki pirinç üreticilerinin El Nino fenomeni kaynaklı olumsuz hava koşullarıyla karşı karşıya kalıp ithalat artırmak zorunda kalmalarından etkileniyor.

Endonezya’nın ithalatında patlama

Filipinler ve Endonezya zalan üretim nedeniyle ithalatında patlama yaşıyor. USDA verilerine göre 2023/24 döneminde en büyük ithalatçının Filipinler olması ve ülkenin 3,8 milyon tonlum alımla küresel ithalattan yüzde 8 pay alması bekleniyor. İkinci sırada Endonezya yer alıyor. 2019-2022 yılları arasında Endonezya yıllık ortalama 300-400 bin ton alım yaparken, bu sezon 3.6 milyon ton ithalat yapacağı öngörülüyor.

Vietnam devreye girince fiyatlar rahatlar

Hindistan küresel pirinç ihracatının yüzde 40’ını gerçekleştiriyor. Bu ülkeyi Tayland, Vietnam ve Pakistan izliyor. Bu ülkelerin yanında Kamboçya ve Mynmar da ihracatçılar arasında. Küresel gösterge fiyatların oluşumunda özellikle Tayland pirinci dikkate alınıyor. Uzmanlara göre fiyatlar ancak Vietnam’da yaz mahsulünün pazara girmesi ve Hindistan’da yasakların hafifl emesiyle gevşemeye başlayacak. Fitch Solutions’ın bir birimi olan BMI, bir notunda, küresel pirinç sektörünün 2021/22 ve 2023/24 yılları arasında art arda üç mevsimsel açığın ardından 2024/25 sezonunda 4.9 milyon tonluk net fazlaya dönebileceğini belirtiyor. Bu da gelecek sezon fiyatların düşebileceği anlamına geliyor.

Hindistan’da ihracata yasak devam ediyor

En büyük tedarikçi Hindistan’da ise genel seçimler fiyatları desteklemeye devam ediyor. Nitekim, iç piyasada artan fiyatları dizginlemek için getirilen ihracata yönelik yasakların 1 Haziran’da sona erecek seçimlerden önce kaldırılması beklenmiyor. Seçim sonrasında yasakların hafifl emesi ise fiyatların rahatlamasına neden olabilir.

Türkiye nereden pirinç ithal ediyor?

Ülkemizde ithal edilen pirincin çok büyük bölümünü yarı/tam öğütülmüş pirinç oluşturuyor. Çeltik, kahverengi ve kırık pirinç ithalatı daha az miktarda yapılıyor.

2023 yılında Türkiye’nin ithalat yaptığı ülkeler ve ithalatın büyüklüğü Trendeconomy verilerine göre şöyle:

■ Çin (%27- 131 milyon $)
■ Tayland (%14,4- 70 milyon $)
■ Hindistan (%13,5- 65 milyon $)
■ Vietnam (%10,8 -52 milyon $)
■ Arjantin (%6,9-33 milyon $)
■ Bulgaristan (%6,72- 32 $)
■ Myanmar (%5,81- 28 milyon $)
■ Yunanistan (%5,72- 27 milyon $)
■ Uruguay (%3,15- 15,2 milyon $)
■ İtalya (%2,7- 13,1 milyon $)