AB karbon fiyatı ilk kez 100 Euro’yu aştı
Avrupa Birliği’nin ekonomik görünümü iyileştikçe son 3 yılda 5 katına çıkan karbon fiyatında ralli daha hızlandı. Psikolojik sınır olan 100 Euro/ton ilk kez aşıldı ve uzmanlara göre yükseliş sürecek ve uzmanlara göre katılaşan yasalar nedeniyle yükseliş devam edecek.
Haber Merkezi |HİLAL SARI
Avrupa Birliği (AB) karbon fiyatı, birliğin ekonomik görünümüne ilişkin beklentilerin de üzerinde iyileştiğine işaret eden PMI verileri sonrası tarihte ilk kez psikolojik bir sınır olarak da görülen 100 Euro’nun üzerine çıktı. AB’nin iklim kriziyle mücadeledeki en önemli enstrümanı olan Emisyon Ticaret Sistemi’ndeki gösterge karbon fiyatı salı günü 100,70 Euro/ton düzeyine çıktı. Yılbaşından bu yana yükseliş yüzde 20’yi buldu.
Karbon fiyatındaki ralli uzmanlara göre hem sanayi hem de hükümetler nezdinde artan bir maliyet anlamına geliyor. Bazı sanayi şirketlerinde üretimin düşen doğalgaz fiyatlarının da etkisiyle tekrar artması ve ekonomik görünümün iyileşmesi karbon sözleşmelerine olan talebi artırıyor. Aynı zamanda birliğin şu an hazırlık aşamasında olan daha katı iklim kuralları da ‘kirletme hakkı’ olarak bilinen karbon sözleşmelerinde arzın talebe yetmeyebileceği anlamına geliyor. Birlik, Emisyon Ticaret Sistemi (ETS) kapsamındaki sektörlerde “Fit for 55” paketi kapsamında emisyon azaltma hedefini 2030 yılına kadar yüzde 43’ten yüzde 62’ye yükseltmişti. Hedef emisyon izin miktarlarını 2024’ten itibaren azaltmak. 2034’te ise kirletme lisansları tamamen kaldırılacak.
Son 3 yılda 5 katına yükseldi
Birliğin ‘net sıfır’ stratejileri kapsamında uyguladığı karbon fiyatı son 3 yılda beş katına yükseldi. Ancak AB’nin kuralları katılaştırmasıyla yükseliş son haftalarda daha da hızlandı. Enerji krizi sırasında artan kömür kullanımı da karbon fiyatındaki artışta etkili. Kömür doğalgaza göre iki kat daha kirletici bir yakıt.
“Doğalgazda düşüş karbonda yükseliş demek”
Oslo merkezli Greenfact’in başanalisti Marcus Ferdinand Bloomberg’e verdiği demeçte “Daha iyi bir ekonomik görünüm veya daha az karamsar bir ekonomik görünüm boğaları hızlandırıyor” diyor. Sanayide yüksek doğalgaz fiyatlarıyla faaliyetleri sonlanan şirketler görüldüğünü belirten Ferdinand “Düşen gaz fiyatları karbonda yükseliş anlamına geliyor” değerlendirmesini yapıyor. Avrupa gösterge doğalgaz fiyatı Ağustos 2022’de 340 Euro/Mwh düzeyine kadar yükselmişti. Ancak alternatif kaynaklar bulunması ve normalin üzerinde seyreden hava sıcaklıklarıyla TTF çarşamba itibariyle 49 Euro/Mwh düzeyine kadar geriledi.
Yasalar ve hedge ile yükseliş sürecek
Uzmanlar önümüzdeki dönemde karbon fiyatlarındaki yükselişin devam edeceği görüşünde. S&P Global tarafından çarşamba günü yayınlanan raporda 2023 yılında fiyatların yükselişini sürdüreceği öngörüsü paylaşılıyor. Hedge fon Andurand Capital Management’tan iklim araştırmaları direktörü Mark Lewis fiyatlardaki rallinin yapısal itici gücünün aralık ayında alınan ve şu anda onay aşamasında olan yeni yasalar olduğunu belirtiyor.
Financial Times’a konuşan Lewis’e göre ETS sistemi üzerindeki emisyonların 2039 itibariyle sıfıra düşmesine olanak sağlayacak yeni yasa için “pazarın uzun vadeli yapısal yükseltici unsuru” ifadelerini kullanıyor. Vertis Environmental Finance, şu anda karbon kredilerine olan talebin endüstriyel kirleticilerden ziyade başta enerji şirketlerinin hedge işlemlerinden kaynaklandığı görüşünde. FT’deki habere göre şirket, gelecek hafta Kuzey Avrupa’da hava sıcaklıklarının ortalamaların altına düşmesinin beklendiğini, bu nedenle de şirketlerin hedge faaliyetlerinin artabileceğini söylüyor.