Gürcü GÜNGÖR
Vergi Başmüfettişi
Z kuşağının içinde olduğu 16-24 yaş grubundaki genç nüfusta TÜİK hane halkı bilişim teknolojileri kullanım araştırması sonuçlarına göre, ülkemizde internet kullanım oranı, 2021 yılında %97,1 oldu. İnterneti bu kadar yüksek oranda kullanan gençlerin, dijital ekonomi sektöründe katma değer yaratma potansiyeli yüksektir.
Z kuşağı olan Freelancer’ın Türkçe karşılığı, serbest çalışandır. Freelancer, tam zamanlı veya yarı zamanlı çalışabilir. Gençler sanal alemde, yazarlık, çeviri, danışmanlık, dijital pazarlama, web tasarımı yapıyorlar.
Z kuşağı gençler, elde ettikleri gelirleri dijital ortamda kolay biçimde beyan etmeyi istemekte ve şirket kurmak masrafları yerine alternatif yolları aramaktadır. Uygulamada, bazı firmalar Freelancer adına fatura düzenlemektedir. Özellikle yurt dışına danışmanlık, çeviri hizmeti vermek isteyen Freelancer, şirket kurmadığı için belge sunamamaktadır. Bu sebeple Freelance çalışanlar fatura düzenlemede aracı bir firmayı tercih ederler.
Z kuşağı Freelance Çalışanlara İş Dünyasından Destek!
İş dünyası, Freelance olarak çalışan genç girişimcileri desteklemek için, TOBB bünyesinde 81 il’de “TOBB GENÇ GİRİŞİMCİLER KURULU” oluşturmuştur.
Freelance Çalışanların Vergiye Uyumu için Yapılabilecekler Listesi
Freelancer dijital danışmanlık yapınca, “Sözleşme gerekir mi?, Fatura düzenlemeli miyim?, Beyanname vermem gerekir mi?” gibi bir sürü soru işaretleri, gençlerin kafasında uçuşmaktadır. Bu soru işaretlerini azaltmak adına Freelance çalışanın vergiye uyumu için yapılabilecekler listesi hazırladım.
1.Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından “Freelancer Vergi Rehberi” hazırlanabilir.
2.Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından “Freelancer için dijital vergi uygulamalarını açıklayan video” yayınlanabilir.
3.Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından “Freelancer için vergi teşviklerini açıklayan video” yayınlanabilir.
4. Hazine ve Maliye Bakanlığı ilgili paydaşları Z kuşağı ile online bir araya gelebilir.
5.Influencer hakkında yapılan vergisel düzenleme gibi, Freelancer için kesintiye tabi vergileme şeklinde mevzuat değişikliği yapılabilir.
Z Kuşağı Freelance Çalışanlara Vergi Sisteminden Destek!
1. Gelir Vergisi Kanunu’nun mükerrer 20’nci maddesindeki genç girişimcilerde kazanç istisnasından ilk defa serbest meslek faaliyeti mükellefiyeti tesis eden 29 yaşını doldurmamış kişiler, diğer koşulları da sağlayarak yararlanabilir (Bu konuda ayrıntılı açıklamalar için bkz. Gürcü GÜNGÖR, “Genç Girişimcilerde Kazanç İstisnası Uygulaması”, Vergi Dünyası, Ekim 2020, Sayı:470).
2. Serbest meslek faaliyetinde bulunan gelir vergisi mükellefi Freelancer, uyumlu mükellef indiriminden koşulları uyarsa yararlanabilir. Freelancer, ilgili Vergi Dairesi Müdürlüğüne verdiği yıllık gelir vergisi beyannameleri üzerinden hesaplanan verginin %5'i, ödenmesi gereken gelir vergisinden indirebilir.
3. Gelir vergisi mükellefi Freelancer, serbest meslek kazancından, gelir vergisi beyannamesi üzerinden “Hayat/şahıs sigorta primler, eğitim ve sağlık harcamaları, engellilik indirimi, beyan edilecek gelirden sınırlı olarak indirilebilecek bağış ve yardımlar ile sponsorluk harcamaları vb.” indirimleri yapabilir.
4. Gelir Vergisi Kanunu’nun 18. maddesi kapsamında elde edilen kazanca ilişkin telif hakkı ve ihtira beratı kazanç istisnası mevcuttur.
5. Gelir Vergisi Kanunu’nun 82’nci maddesine göre, arızi olarak yapılan serbest meslek faaliyetleri dolayısıyla tahsil edilen hasılat, arızi serbest meslek kazancı olarak değerlendirilmekte ve bir takvim yılında elde edilen bu kazancın 2022 yılı beyanı için 58.000,00-TL kısmı gelir vergisinden müstesnadır. Freelancer elde ettiği kazanç 2022 yılı için 58.000,00.-TL istisna tutarının altında ise, arızi kazanç için beyanname vermeyebilir.