Merkez Bankası geçen haftaki Para Politikası Kurulu toplantısında hazirandan sonra faiz oranını yine sabit tutmuş ve bu kararın gerekçesini de “Yakın dönemdeki gerçekleşmeler nedeniyle yıl sonu enflasyon tahmini üzerindeki risklerin yukarı yönlü olduğu değerlendirilmektedir” diye özetlemişti. Biz de Merkez Bankası’nın faizi sabit tutması ve enflasyon riskine dikkat çekmesinden yola çıkarak 24 Temmuz’da “Enflasyon tahmini üstündeki risklerin yukarı yönlü olduğunu kabul eden Merkez Bankası, son enflasyon raporunda yüzde 7.40 olarak yer alan yıl sonu enflasyon tahminini herhalde güncelleme yoluna gidecektir” görüşüne yer vermiştik. Merkez Bankası’nın yüzde 7.40’lık tahminini güncellemesi yalnızca bizim beklentimiz değildi tabii ki, piyasada da bu yönde görüşler dile getiriliyordu. Üstelik çift haneli tahmin bekleyenler bile vardı.
İşte Merkez Bankası o adımı dün attı. Yılın üçüncü enflasyon raporunda 2020 yılının enflasyon tahmini yüzde 8.90 olarak değiştirildi.
Merkez Bankası yıla yüzde 8.20’lik enflasyon tahminiyle başlamış; bu oran hem geçen yılın son raporunda, hem de bu yılın ilk raporunda yer almıştı. Merkez Bankası, nisan ayında açıkladığı ikinci raporda 2020 tahminini yüzde 7.40’a çekmişti.
Merkez Bankası’nın yüzde 8.20’lik tahmini Cumhurbaşkanlığı yıllık programında yer alan yüzde 8.50’lik hedefin altındaydı, nisanda bu kez çok daha aşağıda bir oran belirlenmişti.
Yüzde 7.40’ın gerçekleşebilirliği yoktu. Hele hele yılın ilk beş ayı, özellikle de altı ayı geride kaldıktan sonra yılı Merkez Bankası’nın yüzde 7.40’lık tahmini düzeyinde kapatmak tümüyle olanaksız hale gelmişti. Biz de bu gerçeği “Şapkadan tavşan çıkmazsa enflasyon hedefi tutmaz” başlığıyla köşemize taşımıştık.
Bu arada Merkez Bankası son tahminiyle Cumhurbaşkanlığı programında yer alan oranın da üstüne çıkmış oldu.
Yüzde 3'lük hareket alanı
Merkez Bankası yıllık tahminini yüzde 8.90 düzeyine çekerek yılın ikinci yarısı için yüzde 3'lük bir hareket alanı yaratmış durumda.
TÜFE yılın ilk yarısında yüzde 5.75 arttı. Yılın ikinci yarısındaki artış yüzde 3’te kalırsa Merkez Bankası’nın yüzde 8.90’lık tahmini tutacak.
Bu gerçekleşmeyecek bir oran değil, ama bunun pek kolay olmayacağı da ortada.
Aslında bu yıl öylesine dalgalanmalara gebe ki tahmin yapabilmek de hiç kolay değil. Baksanıza, Merkez Bankası gibi bir kurumu bile üçer aylık dönemlerde adeta yalpalatan bir süreç yaşıyoruz. Önce yüzde 8.20 olarak tahmin edilen oran bir anda yüzde 7.40’a çekiliyor, ardından 1.50 puanlık artışla bu kez yüzde 8.90’a çıkarılıyor.
Dolayısıyla şimdiden yılın kalan dönemi için tahmin yapmak pek de kolay değil. Pandemi süreci tüm dünya ekonomileri gibi bizim ekonomimizi de fena halde sarsıyor ve nasıl bir yön çizebileceğimizi bilinmez hale getiriyor.
Merkez Bankası da bu süreçte biraz da el yordamıyla tahminini bir aşağı çekiyor, bir yukarı çıkarıyor.
Ya fonlama faizi ne olacak?
Merkez Bankası son iki aya gelinceye kadar faizi hızla indirdi ve yüzde 8.25’e çekti. Gerçekleşen enflasyonla zaten çok fark vardı da bu fark ifade edildiğinde “Önemli olan gerçekleşen değil, beklenen enflasyondur” savunması dile getiriliyordu.
Şimdi ne olacak peki? Beklenen enflasyon da faizin üstünde. Merkez Bankası politika faizi yüzde 8.25 olmakla birlikte fonlama maliyetini bir şekilde yukarı çekme yoluna mı gidecek? Çünkü şimdiye kadar genellikle politika faizinin altında bir oranla fonlama yapıldı. Örneğin temmuz ayının ortalama fonlama maliyeti yüzde 7.53.
Merkez Bankası herhalde enflasyon tahmini yüzde 8.90 düzeyindeyken piyasaya yüzde 7.50 dolayında bir orandan fonlamayacak.
Faiz artışı kaçınılmaz
Daha üç gün önceydi, 27 Temmuz’da yazmıştık; “Faizde dipten dönüş sinyalleri güçleniyor” diye. Görünen köyün kılavuz istememesi gibi... Merkez Bankası’nın enflasyon tahminini keskin bir şekilde yukarı doğru güncellemesi hiç kuşku yok ki önce Merkez Bankası’nın ortalama fonlama maliyetine yansıyacak, bu da mevduat ve kredi faizlerine.
Yayı fazla gerdik diye dün döviz için yazmıştık. Aslında faiz için de aynı durumun geçerli olduğunu görüyoruz.