✔ Her ay dış ticaret verileri açıklandı mı "İhracatta rekor kırdık" diye nutuk atılırdı, şubatta o da yapılamadı, ihracat azaldı çünkü.
✔ Rekor kıran ise yıllık dış ticaret açığı; tam 117.7 milyar dolar..
Dış ticarette harikalar yaratmaya devam ediyoruz! Yıllıklandırılmış açık şubat sonunda 117.7 milyar dolara ulaştı. Bu, bir rekora işaret ediyor.
Şubat ayının bir diğer özelliği de ithalat görmezden gelinerek atılan "İhracatta rekor kırdık" nutkunun olmaması.Çünkü şubat ayı ihracatında rekor söz konusu değil, hatta gerileme var.
İthalat, şubatta geçen yıla göre yüzde 10.6 artarken, ihracat artmak bir yana yüzde 6.4 geriledi.
İhracatın ithalatı karşılama oranı deseniz, o da fena halde çakılmış durumda. Geçen yıl şubatta yüzde 71.4 olan ihracatın ithalatı karşılama oranı bu yıl yüzde 60.5’e indi. Peki bu durum enerji ithalatından mı kaynaklandı?
Tam tersine...
Enerji verileri hariç tutulduğunda geçen yıl şubattaki karşılama oranı tam yüzde 95’ti. Bu yıl ise karşılama oranı yüzde 73.5’e indi.
Açık; nereden nereye?
2021 yılı başından bu yana olan dönemin yıllıklandırılmış ihracat ve ithalat verileri tablomuzda yer alıyor; tabii ki dış ticaret açığı da...
Dramatik bir gidiş var. İhracatı artırmak, böylece cari açığı küçültmek, hatta artıya geçmek için bir takım adımlar atmış, sözüm ona önlemler almıştık değil mi...
Sonuç?
O önlemleri uygulamaya koyduğumuz 2021’in sonbaharında yıllık dış ticaret açığı 43-46 milyar dolar civarındaydı. Açık, tam bir yıl önce şubatta ise 58.1 milyar dolardı.
Geldik bu yıla, bu şubata... Yıllıklandırılmış ihracat 254.8 milyar, ithalat 372.4 milyar dolar ve buna göre dış ticaret açığı da tam 117.7 milyar dolar.
İhracatı artırıp dış ticaret açığını aşağı çekme ve bağlı olarak cari açığı küçültme amacıyla yola çıkıyorsunuz ama geldiğiniz yer? Herhalde hiçbir şey yapılmasa ve işler olağan akışına bırakılsa bundan daha kötü durumda olunmazdı!
Yıllık ihracat yerinde sayıyor
Bir yandan ihracatı artıracağını varsaydığımız kararları uygulamaya koyarken, bir yandan da ihracatın artmasını sağlayacak önemli etkenlerden biri olan kuru başka amaçlarla baskılamak durumunda kaldık. Kur artmamalıydı ki fiyatlar fazla artış göstermesin ve seçime doğru yeni bir enfl asyon şoku yaşanmasın.
Ağustostan beri, yani yedi aydır kurun neredeyse yatay seyrettiğini biliyoruz. Ağustostan şubata yıllık ihracat nasıl seyretmiş peki, yatay! Geçen yıl ağustosta 250 milyar dolayında bulunan yıllıklandırılmış ihracat, şubata geldiğimizde 255 milyar dolarla neredeyse aynı düzeyde.
Buna karşılık ithalat aynı aylar itibarıyla 340 milyardan 372 milyara çıkmış. Bu eğilimi tersine çevirecek bir gelişme söz konusu olmayacak. Hatta bu eğilim daha da belirgin bir hal almaya aday. Ne zamana kadar mı; yay gerilip kopuncaya kadar...
Dövizden KKM’ye hızlı bir geçiş var
Kaç haftadır aynı durum yaşanıyor... Bir yandan yurt içi yerleşiklerin döviz tevdiat hesapları azalıyor, diğer yandan kur korumalı mevduat hızlı bir artış gösteriyor.
Geçen hafta da durum buydu. 17-24 Şubat haftasında yurt içyerleşiklerin döviz tevdiat hesaplarında rekor sayılabilecek düzeyde tam 4.2 milyar dolarlık bir azalma oldu. Bu azalmanın 2.3 milyar doları tüzel kişilerin, 1.8 milyar doları gerçek kişilerin hesabındakiazalmadan kaynaklandı.
Döviz hesaplarından çıkan para ağırlıkla kur korumalı mevduata gidiyor, bu belli. Kur korumalı mevduat söz konusu hafta içinde tam 52 milyar lira artış kaydettive 1 trilyon 552 milyar liraya çıktı. Bu, KKM’de rekora işaret ediyor. KKM, 6 Ocak’ta indiğ 1 trilyon 370 milyar liraya göre yaklaşık bir buçuk aylık sürede tam 182 milyar lira arttı.
Faiz tavanı kaldırıldı, böyle oldu
KKM’deki artışın neden DTH dönüşümlü hesaplarda faiz tavanının kaldırılması. DTH’nin normalde bir getirisi yok ya da çok az, KKM’ye dönülürse yüzde 20’yi bulan, hatta daha da yukarı çıkan faiz var. Bu da doğal olarak DTH’de durmak yerine KKM’ye geçmeyi cazip hale getiriyor. Bu arada DTH dönüşümlü KKM’de faiz tavanı kaldırılmışken, doğrudan TL ile açılan hesaplarda tavanın yüzde 11.5 olması, çok doğal olarak TL cinsi KKM sahiplerini yeni arayışlara yönlendiriyor. Bu tasarruf sahipleri KKM vadesi dolduğunda ellerine geçen parayı dövize çevirip DTH dönüşümlü KKM açtırıyor. İşte Merkez Bankası'nın bu işlemler konusunda bankaları uyardığı belirtiliyor. İyi güzel de bankalar buna nasıl engel olabilirler kiya da niye olsunlar ki. TL cinshesaplar için de kaldırın faiz tavanını, detayda boğulmayın!