Gümrük alanında iş sahipleri, yılın ilk günlerini yeni değişikliklerin takibiyle geçiriyor, çünkü her yılın son gününde mali yıl esaslı düzenlemeler yenileniyor. 31 Aralık’ta yayınlanan bir düzenleme 1 Ocak’ta yürürlüğe giriyor. Birkaç günde yapılan bu değişikliklerin gözden geçirilmesi ve bir değişiklik varsa dış ticaret işlemlerinin de ona göre yerine getirilmesi gerekiyor. Yani, her yılbaşı gümrük camiası için oldukça yoğun bir çalışma dönemi anlamına geliyor. Tabii benzer durum diğer vergi uygulamaları için de geçerli.
2022 yılına baktığımızda; tedarik zincirindeki kırılmalar, kritik ürünlerin temininde yaşanan sorunlar ve bunun üretim krizlerine varan sonuçları, girdi birim ve temin maliyetlerinin artmış olması, navlun maliyetlerindeki ciddi artışlar, konteyner bulmakta yaşanan sorunlar, Avrupa Yeşil Mutabakatında yaşanan gelişmeler ilk akla gelenler oluyor. Baş döndürücü bir yılı geride bıraktık.
2022 yılında ithalat maalesef daha fazla arttı
Ticaret Bakanlığı 2022 yılı Aralık ayı dış ticaret verilerini yayınladı ve 2022 yılı dış ticaret rakamları netleşmiş oldu. 2022 Aralık ayına göre; ihracat %3,1 oranında artışla 22 milyar 915 milyon dolar, ithalat %14,6 oranında artışla 33 milyar 295 milyon dolar olarak gerçekleşti.
2022 yılı Ocak-Aralık döneminde ise geçen yılın aynı dönemine göre, ihracat %12,9 oranında artışla 254 milyar 210 milyon dolar, ithalat %34,3 oranında artışla 364 milyar 395 milyon dolar olarak açıklandı. Görüleceği üzere, ithalattaki artış ihracattaki artışın neredeyse üç katı oranda gerçekleşiyor. Sonuç olarak, dış ticaret açığımız yaklaşık 110 milyar dolara ulaşarak bir önceki yıla göre iki kat artmış oluyor.
2022 yılı içinde en fazla ihracat yaptığımız ülke 21.145 milyar dolar ile Almanya olurken, ihracattaki payının yaklaşık %8 olduğu görülüyor. Almanya’dan sonra bunu sırasıyla Amerika Birleşik Devletleri, Birleşik Krallık ve İtalya takip ediyor. Bu arada, Rusya Federasyonu’na olan ihracatın Aralık ayında %122,3 oranında artışla 1 milyar 314 milyon dolar olarak gerçekleştiği görülüyor.
Diğer taraftan, Aralık ayında en fazla ithalat yaptığımız ülke Rusya Federasyonu. %56,3 oranında artışla 5 milyar 298 milyon dolar ile ilk sırada yer alıyor. Tüm yıla baktığımızda, en fazla ithalat yaptığımız ülkelerin başında yaklaşık 60 milyar dolar ithalat ile yine Rusya Federasyonu yer alıyor.
Son olarak, 2022 yılı dış ticaret verileri gösteriyor ki toplam ithalatımızın içinde ara mallarının payı yaklaşık %80 iken, sermaye mallarının payı yaklaşık %11 ve tüketim mallarının payı ise yaklaşık %9. Daha önceki yıllarda olduğu gibi bu yıl da ara malı ithalatının toplam ithalattaki payının %80 civarında gerçekleştiği ve ithalat bağımlılığının maalesef azalmadığı anlaşılıyor.
Almanya oyunun kurallarını değiştiriyor
Almanya Federal Hükümeti tarafından 22 Temmuz 2021 tarihinde Resmi Gazete'de yayımlanan Tedarik Zinciri Yasası bu yıl itibarıyla yürürlüğe giriyor. Yasanın amacı; küresel tedarik zincirlerinde insan haklarının korunması için çocuk işçiliğinin ve zorla çalıştırmanın yasaklanması. Aslında küresel tedarik zincirinde temel insan hakları standartlarının uygulanmasını sağlamak. Bu kapsamda Alman firmalarının kendi tedarik zincirlerine ve bu kapsamda insan haklarına uyulup uyulmadığına ilişkin sorumluluk üstlenmeleri ve çalışan haklarının korunmasına yönelik özen göstermeleri bekleniyor.
Ayrıca, yasaya uyulup uyulmadığının bir otorite ile kontrol edileceği, yasaya aykırı bir durumun oluşması halinde, yasa kapsamında olan firmalardan sorunun çözümü veya asgari düzeye indirilmesinin talep edilebileceği ifade ediliyor.
Ne yapılmalı?
Zor bir yılı geride bıraktık ve bir o kadar da zor bir yıla daha giriyoruz. Dış ticaret açısından rakamlarımız özellikle ihracat açısından oldukça önemli ve kıymetli. İhracatın artırılarak yapılabiliyor olması bizim açımızdan üzerinde durulması gereken en önemli konu. Ancak bunun sürdürülebilir olması için ihracat pazarındaki gelişmeleri de takip etmemiz gerekiyor. Orada da ihracatçılarımızın büyük dikkat ve özen göstermeleri gereken bazı düzenlemeler oluyor. Almanya’nın 1 Ocak’ta yürürlüğe giren Tedarik Zinciri Yasası da bunun bir örneği. Küresel değer zinciri içinde Almanya ile iş yapan ihracatçıların bu yasal düzenleme kapsamında gerekli iç düzenlemelerini yapmaları ve bu yönde bir çalışma kültürü geliştirmeleri oldukça önemli. Aksi durumda Almanya ile iş yapılması çok mümkün görünmüyor.