Gümrük Yönetmeliği’nin 575 (7) maddesinde şöyle denilmektedir; “Şirket ortağı yetkilendirilmiş gümrük müşavirlerinin, Bakanlıkça belirlenecek antrepoya ilişkin tespit işlemlerini yapabilmesi için şirketteki hisselerinin en az %20 olması gerekir.”
Türk Ticaret Kanunu’nda şirket ortaklarının hisse oranlarında bir sınırlama bulunmamasına karşın, Gümrükler Genel Müdürlüğü’nün belirlediği tespit işlemlerini yapabilecek tüzel kişilik ortakları olan YGM’lerinin hisse oranları ile ilgili düzenleme yapmasının gerekçelerinin, bağımsızlık ve tekelleşmenin önlenmesi vs. gibi nedenlerin olması anlayışla karşılanabilir.
Ancak, özellikle tek kişi ile kurulan tüzel kişilik YGM şirketlerine zamanla ortak alınması olağandır. Ya da başlangıçta birden fazla YGM ile kurulan tüzel kişilik YGM şirketlerine yıllardır emek veren kurucu ortakların haklarının korunması bakımından söz konusu YGM şirket yapısının hisse bazında düzenlenmesine gerek bulunmaktadır.
Keza; idarenin gerekçeleri dikkate alındığında gümrük yönetmeliği 575/(7) maddesini sadece ant-repolara ilişkin tespit işlemlerini kapsadığı görülmektedir. Yani bir YGM’nin iki genel iki de özel antrepo sorumluluğunu alması hükümlerini ihlal etmemek kaydıyla şirket ortaklık hisselerinde bir düzenleme yapılması yerinde ve hakkaniyetli olacaktır.
Bu itibarla; yukarıda belirtilen yönetmeliğin 575. maddesinin (7). fıkrasının şu şekilde düzenlenmesinde yarar bulunmaktadır;
Madde 575/(7) “Şirket ortağı yetkilendirilmiş gümrük müşavirlerinin, Bakanlıkça belirlenecek antrepoya ilişkin tespit işlemlerini yapabilmesi için şirketteki hisselerinin TTK’ya uygun olması dikkate alınarak; bir YGM iki genel ve iki özel antrepo sorumluluğunu alabilir. Şirket ortağı iken yaş haddini dolduran YGM’nin şirket ortaklığı devam edebilir. Ancak hiçbir YGM tespit işlemi yapamaz.”
Bu düzenleme ile bir YGM’nin iki genel ve iki özel antrepo sorumluluğu almasına ilişkin idare düzenlemesinin gerekçesine ve diğer hükümlere de zarar verilmemiş olur. Yani, halen yürürlükte olan mevzuata göre bir YGM şirketi bünyesinde AZAMİ 20 antrepo sorumluluğu alabilme (mevcut uygulama zımnen böyledir) kuralı da aynen kalabilir
Öte yandan, bu düzenleme ile özellikle yaş haddi nedeniyle şirketten ayrılma zorunda kalan ve şirketi kuran ve de yıllarca emek veren ortağın YGM tespit işlemlerini yapması önlenerek şirket ortaklığından ayrılmaması sağlanmış olur. Böylece, hem şirket varlıkları üzerindeki müktesep hakları korunabilir hem de telafisi mümkün olamayan maddi manevi mağduriyetler ortadan kaldırılmış olur.
Keza; mevcut tecrübesinden hem şirket hem ülke yararlanmış olacaktır. Birden fazla kurucu ortak var ise yukarıda belirtilen sınırlamalar dikkate alınarak bunlar için de aynı durum söz konusu olabilecektir.
Mağduriyetlere yol açılmaması bakımından Gümrükler Genel Müdürlüğü’nce gerekli düzenlemenin yapılması gerektiğini düşünüyorum.