Saat gecenin üçü, dön babam dön, kelimeler kafamda dönüp duruyor. SPK, Yeşil Borçlanma Rehberi, Amerikan Kongresi, Enflasyon Düşürme Yasası, sürdürülebilirlik açıklamaları, 4 trilyon dolarlık borçlanma piyasası, 40 derece sıcaklar… Yok böyle olmayacak, en iyisi kalkın, bu ipuçlarını birleştirelim. Yoksa ne benim gözüme uyku girecek ne de sizi rahat bırakacağım.
Beni böyle uykusuz bırakan olaylar nasıl mı başladı, hemen söyleyeyim. Geçen hafta büyük yankı uyandıran “Enflasyonu İndirme Yasası- Inflation Reduction Act of 2022- IRA 2022” ile. Amerika Senatosu, geçen hafta iklim, vergi ve sağlık sistemlerinde iyileştirme için 737 milyar dolarlık bütçe onayladı. Bütçeden aslan payını da 369 milyar dolar ile enerjide verimlilik, sera gazı emisyonu (greenhouse carbon emissions) ve iklim değişikliği konuları aldı.
Amerika Borsası’nda yeşil hareket
İyi de, ta dünyanın öbür ucundaki konu seni niye uyutmuyor diye soracaksınız değil mi? Hatırlarsınız “Kaynana Çatlatan İklim ve Sürdürülebilirlik Açıklamaları” başlıklı yazımda sizlere ABD Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu’nun (SEC) 21 Mart tarihinde taslak olarak yayımladığı İklim Değişikliği Dipnotlarından bahsetmiştim. Yayımlanan taslağa göre Amerika Borsalarında işlem gören şirketler denetlenmiş finansal tablo dipnotlarında iklim değişikliğinin şirketler üzerindeki risk ve etkilerini kapsayan açıklamalara yer verecekler. Bu bitmemiş gibi SEC, Mayıs ayında Çevresel, Sosyal ve Yönetişim yani ESG- Environmental, Social and Governance konusunda danışmanlık veren şirketlere ve ESG yatırım fonlarına yönelik ilave açıklama zorunlulukları getireceğini duyurdu.
Hayırdır, bayram değil seyran değil nereden çıktı bu ilave açıklama zorunlulukları diye insanın aklına bir kurt düşüyor. Aslında SEC’in bu girişimi durup dururken olmuyor tabi. Size şimdi söyleyeceğim iki kelime regülasyonun aldığı kararın arkasındaki gerekçeler hakkında ipucu verecektir: “Greenwashing -Yeşil dolandırıcılık” ve sürdürülebilirlik fonları pazarının 4 trilyon doları bulması.
Yeşil piyasa- ESG fonlar
Uluslararası Finans Kuruluşu- Institute of International Finance (IIF) Temmuz 2022 tarihinde yayımladığı Sürdürülebilir Borç İzleme- Sustainable Debt Monitor raporunda borçlanma piyasasının 4 milyar doları bulduğunu açıkladı. Bunun üçte birinden fazlasını 1.5 trilyon dolar ile yeşil tahvil piyasası oluşturuyormuş. IIF’in yayımlamış olduğu analize göre, gelişmekte olan (emerging markets) ve sınır piyasalarda (frontier markets) ESG borçlanma hacmi 2022’nin ilk yarısında 120 milyar doları aşmış. Bu tutarda başı Çin ve Latin Amerika’dan Meksika, Brezilya ve Şili çekiyormuş.
Yeşil dolandırıcılık konusuna geçmeden önce bana çok ilginç gelen, gecenin bu saatinde sizlerle paylaşmadan edemeyeceğim bir araştırma sonucunu da araya sıkıştırmak istiyorum. Cerulli Asssociates’in yapmış olduğu ankete göre ESG konusundaki yatırımcı profili ağırlıklı olarak kadınlar ve 40 yaş altı insanlardan oluşuyormuş. Doğru mudur ne dersiniz?
Yeşil dolandırıcılık
Şimdi gelelim “Greenwashing” yani “Yeşil dolandırıcılık”’ konusuna. İlk duyduğumda “Yok artık, Yuh!” dedim. Tahminimce siz de aynı tepkiyi vermişsinizdir. Yeşil dolandırıcılık, çevreye karşı sorumlu bir kamu imajı sunmak için bir kuruluş tarafından yayılan dezenformasyon olarak tanımlanmakta. İnternette konuya kısaca bir göz attığınızda karşınıza çıkan firma isimlerini görünce küçük dilinizi yutarsınız.
Şirketlerin kamuya yansıttığı yanıltıcı “çevrecilik “imajının yanı sıra, ESG fon yöneticilerinin de benzer şekilde sürdürülebilirlik fonu adı altında farklı yatırımlara yönlendiklerinin veya açıkladıkları oranda ESG konularına yatırım yapmadıkları ile ilgili şüpheleri dağıtmak amacıyla yukarıda da bahsettiğim gibi ABD Borsaları düzenleyecisi SEC, 25 Mayıs 2022 tarihinde bu konuya ele atacağını bildirdi.
Türkiye - Yeşil dönüşüm finansmanı
Amerika’da SEC konulara el attı da 1.5 trilyon doları bulmuş yeşil tahvil piyasasına Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) el atmadı zannetmeyin. SPK, 24 Şubat 2022 tarihinde “Yeşil Borçlanma Aracı, Sürdürülebilir Borçlanma Aracı, Yeşil Kira Sertifikası, Sürdürülebilir Kira Sertifikası Rehberi” yayımladı. SPK’nın bu çalışmasının temeli 2021 yılında yayımlamış olduğu “Sürdürülebilirlik İlkeleri Uyum Çerçevesi”ne dayanıyor. Yeşil dönüşüm finansmanı rehberi, uluslararası piyasalarda en yaygın kabul gören “Uluslararası Sermaye Piyasaları Derneği (ICMA) Yeşil Tahvil İlkeleri esas alınarak hazırlanmış.
BDDK’nın 2021 yılında yayımladığı “Kredi Tahsis ve İzleme Sürelerine İlişkin Rehber” ve yine 2021 yılında Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından yayımlanan “Sürdürülebilir Finansman Çerçeve Dökümanı” çalışması da yeşil dönüşüm finansmanı konusundaki diğer mevzuat çalışmaları olarak kayıtlara geçsin.
Artan sıcaklar, küresel ısınma, ESG fonlarına talep artışı, yeni düzenleyici yasalar ve açıklamalar, yeşil dolandırıcılık derken gün ağardı, sabah oldu. Hepimize güzel bir gün olsun.