İlaç ve medikal sektörü bakanlıktan alacaklarını talep ederken, Hazine ve Maliye Bakanlığı yetkililerince ise firmaların alacaklarından feragat yapmaları istenilmekte.
Bu konuda Samsun Medikal Sanayi Kümelenme Derneği (MEDİKÜM) Yönetim Kurulu Başkanı Op. Dr. Ahmet Aydemir’den değerlendirme yapmasını rica ettim.
Başkan Op. Dr. Aydemir; “Çünkü feragat sonucunda yerli tıbbi cihaz üreticilerinin büyük bir kısmı iflas etmek zorunda kalacaklardır. Yerli üretim de kullanılan; başta titanyum ve paslanmaz çelik vb. hammaddeler olmak üzere, kesici yağlar, kesici takımlar vb. sarf malzemelerin alımları döviz kuruna endeksli olarak yapılmaktadır. Bunun yanında enerji maliyetleri de dövize endeksli Türk Lirası üzerinden üreticiler tarafından karşılanmaktadır.
Yerli üretim yapan firmalarımızın küresel firmalar gibi sermaye derinlikleri maalesef ki yoktur, kısıtlı imkanlar ile Ar-Ge, yatırım, üretim yapmaya çalışarak ülke istihdamına katkıda bulunmaktadırlar.
Devlet hastanelerinin alım sözleşmelerinde ortalama 5 ay olarak belirlenmiş ödeme vadeleri bugün 17 ayı geçmiş, üniversite hastanelerinde ise geri ödeme vadeleri ortalama 3. yılına girmiş bulunmaktadır.
Hali hazırda bir kısım tıbbi cihaz yaklaşık 10 yıldır güncellenmemiş Sağlık Uygulamaları Tebliği (SUT) fiyatları üzerinden indirim yapılmak sureti ile ihaleler yolu ile alınmaktadır (10 yıl önce SUT yayınlandığında 1 ABD Doları yaklaşık 1.98 TL değerindeydi)
Her geçen gün daha da zorlaşan şartlar, firmaların ödemelerini alamamaları hele bir de zaten döviz kuru karşısında erimiş olan alacakların %25 gibi bir oranda feragat ile ödemelerin yapılması durumunda korkarım ki birçok yerli üretici, bayi iflasını istemek zorunda kalacaktır.
Bunun sonucunda ise kaçınılmaz olarak zaten bozulmuş olan tedarik zincirinde ciddi kopmalar ortaya çıkacaktır.
Ayrıca yerli firma ve bayileri geçmiş dönemlerde üretim ve tedarik sağlamaya devam edebilmek amacı ile kamudan alacaklarını bankalara temlik etmek sureti ile finans sağlama yoluna gitmişlerdir. Olası böyle bir feragat durumunda bankalar bu feragat tutarlarını da firmalardan tahsil etme yoluna gideceklerdir ki firmalarımızın bu durumu kaldırabilecek mali yapısı maalesef bulunmamaktadır.
İthalat ile tedarik edilen tıbbi cihaz fiyatlarının önünde ciddi bir tampon görevi gören yerli üreticilerin azalması ya da ortadan kalkması sadece istihdam azalmasına değil ilerleyen süreçte devletin tıbbi cihaz alım maliyetlerini de fahiş oranlarda artıracaktır.
Ülkemiz genelinde tıbbi cihaz pazarında yerli üretim ile sağlanan tedarik genelde %15 gibi bir orana tekabül etmektedir.
Kamunun 19 milyar lirayı bulan toplam tıbbi cihaz ve ilaç borçları içerisinde yerli üreticilerin alacakları; devlet için oldukça düşük bir yekün teşkil ederken, yerli üreticiler için ise faaliyetlerini sürdürebilmeleri açısından oldukça büyük bir anlam ifade etmektedir.
Bu nedenle yerli üretim yapan firmalarımızın "feragat" konusunda pozitif olarak ayrıştırılması ve feragat istenmeden ödemelerinin kısa süre içerisinde yapılması, bu süreçte üretici, bayi ayrımı yapılmadan yerli ürünler ile ilgili olarak ödemelerin tam ve eksiksiz yapılması yerli tıbbi cihaz sektörünün hayatiyeti ve devamlılığı açısından oldukça büyük önem arz etmektedir.
Yerli üretim yapan fabrikalar ülkemizin kalesidir.
Pandemi öncesinde, pandemi döneminde tıbbi cihaz üretim ve tedarik konusunda aksamaya mahal vermeden, gece gündüz demeden cansiperane, özverili çalışmaları ile hastanelerimizin ve sağlık çalışanlarının en büyük destekçisi, hastalarımızın sağlıklarına kavuşmasına katkı sağlayan görünmeyen sağlık kahramanları olan üreticilerimizi, işçilerimiz, bayilerimizi ve çalışanlarını tebrik ediyorum.
Gücümüz yettiğince imkânlarımızı zorlayarak üretim ve tedarik sağlamaya devam etmeye çalışacağımızın, gerektiğinde milli seferberlik esnasında, ülkemiz için her türlü fedakârlığa hazır olunduğumuzun da bilinmesini istiyoruz.
Yerli tıbbi cihaz ve ilaç sanayisinin geleceği ve ülke ekonomisine katkılarının artarak sürdürülebilmesi için;
- Öncelikle yerli üreticileri ve bayilerinin hayatiyetlerini sürdürebilmesi için feragat kapsamı dışında tutulması,
- Kamunun alım yöntemlerini, ödeme sürelerini, yerli üreticilerin üretim planlamalarını net olarak belirleyebileceği bir şekilde geliştirmesi,
Konularının önemini de bir kez daha belirtmek isterim” diyor Başkan Aydemir.
Pandemi döneminde üretimini aksatmadan hastanelerimizin eko sistemine katkı sağlayan yerli tıbbi cihaz üreticilerimizi kutlarken, ödeme sorunun üreticilerimizi zora sokmayan bir yaklaşımla çözümün bulunmasını umuyor ve diliyorum.