Memlekette ilginç gelişmeler oluyor, bizim gençler ‘teknoloji’ start up’larında çok iddialı işlere imza atıyor. Şu anda dünyada vitesli özelliğe sahip bir tane elektrikli otomobil modeli var ki o da Porche Taycan. Bunun dışındaki ilk vitesli elektrikli otomobilin üretimi ise ‘elektrikli motoru ve dişli sistemi de dâhil, Yıldız Teknik Üniversitesi Teknopark’ında geliştirildi. İşte bu yerli, milli elektrikli otomobil için ‘tek rakibi Porsche’ diyebiliyoruz.
Ahmet Kasım Değerli, Uğur Özer Özgüven ve Birkan Yosun Karasu’nun kurduğu Evry Elektrikli Araçlar ve Ulaşım Çözümleri A.Ş’den (Evry) bahsediyorum. Evry, teknoparkta Very markasıyla L7 Sınıfı (microcar) üretiyor ve seri üretim (fabrika) yatırımı için hazırlıklar devam ediyor. Şimdiden tamamı kurumsal müşterilerden 800 adet sipariş alındı. Bu siparişlerin 150’si Türk Cumhuriyetlerinden, geri kalanı yurt içinden geldi. Avrupa’dan da Evry’nin Very’lerine ilgi büyük, sürpriz gelişmeler olabilir. Çünkü Very’ler, başta Çinliler olmak üzere birçok ülkede köklü otomobil markalarının ürettiği diğer microcar’lara göre önemli teknolojik üstünlüklerle yola çıkıyor. Elektrikli otomobilin vitesli olabilmesi menzili çok pozitif etkiliyor. Çünkü ivmelenmede ve yokuşlarda daha verimli güç kullanımı mümkün oluyor. Dünyanın ilk ve tek dişli kutusu sistemine sahip elektrikli microcar otomobili ise bizim Very’ler olduğu için henüz dünya genelinde rakipleri de yok.
Yenge en iyisi teknoloji şirketi kuralım!
Evry Kurucu Ortağı (Makine Mühendisi) Birkan Yosun Karasu ile sohbet ediyoruz. ODTÜ mezunu ve orada öğrenciyken ‘güneş arabaları’ takımındaymış. FNSS Savunma’da 5 yıl çalışmış ki bu büyük bir tecrübe kazandırmış. Ardından GE İstanbul’da 3 yıl ve duayen sanayici Rona Yırcalı’nın şirketi Best Transformer’da 5 yıl çalışmış. Son olarak da ZY Elektrikli Traktör projesinde 2 yıl tasarım yöneticisi olarak görev almış. Yosun Hanım’ın, bu eğitim ve kariyer serüveninden bir ‘Teknoloji Şirketi’ çıkması çok doğal olsa gerek.
Kendisine, elektrikli microcar fikrinin nasıl geliştiğini soruyorum. Şöyle anlatıyor: “Eşim Ahmet Talat Bey farklı sektörde çalışıyor. Teknoloji projelerinden sürekli yardım talebi geliyordu. Ahmet Kasım Bey de arkadaşımız ve ‘Yenge en iyisi bir teknoloji şirketi kuralım, girişimci olalım’ deyince ortak olup Teknoloji Geliştirme Firması olma hedefiyle yola çıktık. Teknopark’ta olmamız gerektiğine karar verdik, çünkü Ar-Ge yapmamız ve genç mühendislerden ekip oluşturmamız en doğrusuydu. Bir de proje başaralım ki ‘teknoloji firması’ olduğumuzun kanıtı ortaya çıksın. Bu aşamada microcar üretmenin en doğrusu olacağına karar verdik.”
Birkan Yosun Karasu’ya, bu küçük elektrikli araçları çok görmeye başladığımızı ve yerli Very’lerin nasıl rekabet edebileceğini soruyorum. Karasu, “Hepsinden önce öyle bir araç yapmalıyız ki ‘Çinli markalarla’ rekabet edebilmeliyiz. Bunu baştan masaya yatırdık. Onlardan ucuz yapamayız, o zaman kendi elektrikli motorumuzu ve başka teknolojiler geliştirelim. Ayrıca tasarımda da çok farklı avantajlar ortaya koyalım. Ucuz değil, binilebilir, tercih edilebilir olsun. Yoksa biz de sadece bir ‘oturgaçlı götürgeç’ daha yapmış olurduk. ‘Fiyat uygun, teknoloji yüksek, tasarım çok iyi’ olmalıydı, öyle de oldu. 2024 Mart ayında dört farklı Very aracımız için Avrupa Tip Onay Belgesi tamamlanıyor ve bu, 77 ülkeye satış imkânı anlamına geliyor. 2024 için tamamı kurumsal müşterilerden olmak üzere 800 adet sipariş aldık. Şu anda teknoparkta 400 metrekarelik hangarımızda 25 kişilik ekiple çalışıyoruz. Yıllık 10 bin araçlık kapasiteye sahip bir fabrika kurarak seri üretime başlamayı hedefliyoruz. Belki bundan önce 1000 ya da 2000 metrekare kapalı alanlı bir tesis ile başlarız. Fabrika yatırımı muhtemelen Bursa’da olacak. İlk araçlarımız trafiğe kapalı alanlarda (yük taşıma vs) hizmet verecek. Bireysel müşterilerimize 2025’te satışa başlayacağız ve trafiğe öyle çıkacak. Elektrikli motorumuzu daha da geliştireceğiz, sonraki fazlarını çalışıyoruz. Segmentimizin hız limiti 90 km/saat, menzilimiz 150 ve 350 kilometre. İki vitesli üretiyoruz ki hızlanma ve yokuş çıkışında çok önemli avantaj sağlıyor ayrıca menzil ciddi artıyor. Şu anda elektrikli araçlarda vites sadece çok ünlü bir markanın bir modelinde var. Microcar’larda ise hiç yok. Biz hem motoru hem dişli sistemini TÜBİTAK projesiyle geliştirdik. Daha küçük, hafif ama daha güçlü elektrikli motor için de çalışıyoruz. Bu motorlarımızın ayrıca lisanslı satışı da olacak. Şarj konusunda da iddialıyız, 30 dakikada şarj olacak ve araçlarımız gerektiğinde birbirini şarj da edebiliyor.”
Yazılımlar yerli, taşınabilir yedek batarya da var
* Very markalı araçların tamamı yerli üretim 400 voltluk elektrik motoru, dişli kutusu iki kademe vitesli ve 11kw ile 33 kw kapasiteli batarya paketleriyle yola çıkacak.
* Araçtan araca şarj desteği, taşınabilir yedek batarya, dört çeker sistem, multimedya ekranlar, dokunmatik kapılar, 220V elektrik çıkışı, yağmur, park ve far sensörlü, ısıtmalı ve masajlı koltuklar ‘küçük ama binilebilir otomobil’ olmayı sağlıyor.
* Özel kullanıma dönük araçlar dört kapılı, kapı direkleri yok ve arka kapılar ters açılıyor. Bu özellikler maksimum kullanım alanı sağlıyor. Uygulamalarla uzaktan kontrol mümkün.
* Dört model şöyle: Özel kullanıma yönelik 4 kişilik aracın adı Very. Taşıma ve modüler kullanım özelliklerine sahip 2 kişilik yük taşıma alanına sahip araç Delivery. 2 kişilik buggy modelindeki hobi ve özel kullanım aracı Very Buddy. Tamamen otonom 1.500 kilogram yük taşıma kapasitesine sahip sürücüsüz araç ise Very Carry.