Kömür, petrol, doğal gaz ve biyokütleden üretilen geleneksel, enerji sektöründe ticari duruşları güçlü ve yaşam için vazgeçilemez birinci nesil katı-sıvı-gaz yakıtların tüketimleri ilerlerken “Yeni Nesil Kaynaklar” ve “Yeni Nesil Yakıtlar” için inovasyon ve yeni enerji teknolojileri coşuyor.
Yeni nesil yakıtlar için ileri ya da geleceğin yakıtları tanımları da yapılmakta. Yeni nesil yakıtların tetikleyicileri: Fosil kaynakların sınırlı rezervleri ile gezegenimizde üç acil ve temel sorunumuz olan çevre kirliliği- biyoçeşitlilik kaybı-iklim değişikliği. Hepsinde saklı olan en kritik husus hidrokarbonlardaki karbonu iyi yöneterek enerji üretimi-tüketimi kökenli sera gazı salım azaltımı ile başta iklim değişikliğine dur demeyi hızlandırmak. Yeni nesil yakıtlar: Biyokökenli yakıtlar; Biyokökenli olmayan yenilenebilir kaynaklı yakıtlar; Geri dönüştürülmüş hidrokarbon kaynaklı yakıtlar olarak pazara giriyor. Biyokökenli yakıtlara Biyodizel, Biyoetanol, Biyogaz, Biyometan, Biyohidrojen, BiyoLPG, Biyokömür, Sürdürülebilir Havacılık Yakıtları(SAF) ile Sürdürülebilir Denizcilik Yakıtları (SMF) örnek verilebilir. Yeni nesil biyoyakıtlarda esas olan biyorafinerilerde insana gıda, hayvana yem olan girdilerin tüketilmemesi, yeni kaynaklara ve özellikle atıklara döngüsel ekonomide değer katılmasıdır. Biyoyakıtları teknik cazip ve benzersiz kılan bileşimlerindeki biyojenik karbondur.
Biyokökenli olmayan yenilenebilir kaynaklı yakıtların üretiminde yenilenebilir kaynaklı (güneş, rüzgâr, su, biyokütle) elektrikle suyun elektrolizinde Yeşil Hidrojen üretilmekte. Yenilenebilir kaynaklı bu güç bize yakıtların (Power-to-X) üretimi için çok sayıda seçenekler sunar. Yeşil hidrojen enerji taşıyıcı olarak doğrudan değerlendirilebilir. Hidrojenden karbondioksit ya da karbonmonoksit veya azot ile metan,metanol, amonyak ile benzin, motorin ve jet yakıtı hidrokarbonlarına erişim yapılabilir. Hepsi enerji ticareti için mühim olan bu sıvı ve gaz yakıtlar coşa coşa geliyor. Hepsinin üretimi kimya endüstrisi için alametifarika değil. Uzun yıllardır kömür ve doğal gazdan başlayarak uyguladığımız süreçleri çok iyi biliyoruz. Hidrojenimiz varsa yakıta, kimyasala en önemlisi de gübreye ulaşabiliriz.
Geri dönüştürülmüş hidrokarbon kaynaklı yakıtlar için endüstriyel atık gazlar ile fosil kökenli atıklar ham maddedir. Endüstriyel atık gazlardan sıvı yakıt eldesini biliyoruz. Atık plastikler ve/veya atık karışımlarının biyojenik olmayan kısmının ısıl dönüşüm süreçleri ile işlenerek hidrokarbon fraksiyonları, bu fraksiyonlardan da gaz ve sıvı yakıtların üretimini de biliyoruz. Böylece atık, ileri dönüşümle en yüksek katma değere sahip olmakta. Mühim olan yeni nesil yakıtların akçeli ve çevresel maliyetini yaşam döngüsünde en iyi yönetmek.
Başta ulaştırmanın karbonsuzlaşması yolunda kıymetli yeni nesil kaynaklar ile yeni nesil yakıtların üç sınıfı karbon yönetimi ve ticareti için de misli ile kıymetli yeşil ve mavi akçe demek. Yeni nesil yakıtlardaki ütopyamız şu: Karbon Tutma, Kullanım ve Depolama (CCUS) teknik çözümlerinden biri olarak karbondioksidi girdi yaparak en yeni nesil yakıtlara erişmek. Teknik yolunu biliyoruz. İnovasyon yakıtlar pazarda ticari duruş yapınca gerçekleşecek. Çok çalışmak gerek. Çok. Emre amade yeni nesil yakıtlar bir bir geliyor. Harika.
27-29 Kasım 2023 tarihlerinde Ankara’da gerçekleştirilen Barış için Enerji temalı 13. Türkiye Enerji Zirvesi’nin Biyoyakıt Sanayi Derneği desteğinde ve kolaylaştırıcılığımdaki “Ulaşımda Yeşil Çözümler: Yeni Nesil Yakıtlar” oturumunda yeni nesil yakıtların bugünü ve yarınını Avrupa Yeşil Mutabakatı ve ilgili ulaştırma yakıtları yönergeleri, Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması ışığında ülkemize etkiler, mevzuatımız, yatırımcı ilgisi ve başta iklim değişikliğine etki başlıklarında irdeledik. Girdi olarak atıklar ile yakın vadedeki mühim konumları ile SAF ve SMF öne çıktı.Zirve youtube kanalından oturum izlenebilir.
Oturumumuz Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi (BMİDÇS) 28. Tarafl ar Konferansı, COP28 öncesinde ayrı bir anlam kazandı. COP28 Başkanı BAE Endüstri ve İleri Teknoloji Bakanı. İlk kez iş dünyasından bir enerji üst yöneticisi başkan oldu. Dr.Sultan Al Jaber’in yakın ekibinde üç kadın var. BAE İklim Değişikliği ve Çevre Bakanı Mariam Almheiri, Toplumsal Kalkınma Bakanı ve Gençlik İklim Şampiyonu Shamma Al Mazrui ile BM İklim Değişikliği Yüksek Düzey Şampiyonu Razan Al Mubarak. COP28 umudumuz yüksek başladı. Çünkü kapsayıcı, şeff af, pragmatik ve sonuç odaklı “Dönüşümsel COP Eylemi Sunma ve Herkes için COP” diyerek iklim eylemi için kritik zaman. Umut ve çalışma gerek.Tarihte mühim yapı taşı olacak COP28 yaşıyoruz. İlk gün umudumuzu artıran mühim bir anlaşmaya varıldı. İklim değişikliğinin olumsuz etkilerine karşı özellikle savunmasız, kırılgan olan gelişmekte olan ülkelere yardım edecek “Kayıp ve Hasar Fonu” anlaşması imzalandı. Sevindik.
Acı gerçekler ortada. Paris Anlaşması ardından 7 yıl geçmiş ve BM 2030 Gündemi için 7 yıl varken yolun yarısındayız. 2030’a dek sera gazı salımlarının yüzde 43 azaltılması, uyum, finansman, kayıp ve hasar başlıklarında ilerleme şart. Bu yolda enerji sektörünün karbonsuzlaşması şart. Mayıs 2023 tarihli Uluslararası Enerji Ajansı (IEA) Dünya Enerji Görünümü “Petrol ve Gaz Endüstrisi ve COP28 Özel Raporu” fosil kaynaklı sera gazı salımının büyüklüğünü ortaya koyarken kuruluşların zor seçimlerle karşı karşıya olduğunu bildirmişti. COP28 petrol ve gaz sektörü için dönüm noktası. Bakalım devler ne yapacak? Avrupa Birliği nasıl duruş yapacak? Taviz verecek mi? Dünya değişimi bekliyor. Dr.Sultan Al Jaber açılışta konuşurken kürsüde “Karbonsuzlaşma; Daha Hızlı; Birlikte” yazıyordu.
İşte bu bağlamda enerjinin üretildiği ve tüketildiği her yerde olan sera gazları ile ürünlerimizde saklı enerjinin karbon ayak izinin düşürülmesi yolunda yeni nesil yakıtlar başta hava ve deniz taşımacılığı için ayrıcalıklı, teknik tartışılamaz konumu ve zorunlu ticari uygulama takvimi ile gündemimizde olacak. Yatırımcı ilgisi yüksek.Bu köşede biricik ülkemizin karbonsuzlaşma yolunda ilk SAF ve/veya SMF ile atık plastikten üretilecek naftanın piyasaya arzını yazmayı yeşil ve mavi hevesle bekliyorum.