Son dönemde birçok haber ve makalede vurgu yapıldığı üzere sermaye piyasasına önemli bir ilgi var. Rakamlara üzerinden de bu ilgiyi değerlendirmek mümkün. Merkezi Kayıt Kuruluşu’nun (MKK) oluşturduğu “Veri Analiz Platformu”nun (VAP.org.tr) çok değerli verilerinden yola çıkarak derlediğim yatırım fonu/ hisse senedi yatırımcı adet ve portföy büyüklüğü rakamlarına baktığımızda,
· 2020 yılında hisse senedinde 800 bin civarında gelen yeni yatırımcının %80’inin 20-44 yaş arasında olduğu ve yeni yatırımcıların kişi başı ortalama 29 Bin TL tutarında portföyünü artırdığı,
· Fon tarafında 66 Bin civarında gelen yeni yatırımcının %80’inin ise 60 yaş üzeri olduğu ve kişi başı fon yatırımında yıllık artışının ortalama 270 TL olduğunu görüyoruz.
Bu artışlar geçtiğimiz ayda da, özellikle hisse senedi tarafında, aynı hızda devam etti. Ocak ayı verilerine göre hisse senedi yatırımcısı 1 ayda 180 Bin kişi artarak aylık en yüksek artışı kaydetti. Yatırım fonu tarafında ise Aralık ayında getirilen ve 31 Mart 2021 tarihine kadar alınacak olan bazı fonlardaki stopaj avantajının etkisi ile 14 Bin yeni yatırımcı görebiliyoruz. Yaş bazında yeni gelen yatırımcının dağılımına bakarsak yine hisse senedinde 20-44, fonda ise 60 yaş üzeri olarak göze çarpıyor.
Hisse yatırımcı adedindeki bu önemli artış, BIST’teki yükselişe paralel bir şekilde gerçekleşiyor ve bu paralellik pandemi ile çokça adını duyduğumuz FOMO (Fear of missing out) yani treni/fırsatı kaçırma korkusundan dolayı olabilir. Hisse senedi piyasasında elde edilen kazançların sürekli aynı oranda olacağı düşüncesiyle birçok yeni yatırımcı piyasaya giriyor. Bu yönelim negatif bir piyasa hareketinde yatırımcıların zarar etmesi ve piyasaya küsmesi ile sonuçlanabilir.
Yatırım fonları ise orta-uzun vade yatırım için alternatif sunuyor. Belirli fon türlerinde hisse senedi üzeri kazançlar sağlanmasına rağmen fonların görece daha az göz önünde olması nedeniyle bu ürünlere yeni yatırımcı ilgisi hisse senedine göre daha düşük. Yatırım fonlarına yeni gelen yatırımcı ise ağırlıklı olarak dönem dönem mevduat üzeri getiri sağladığı Para Piyasası ve Kısa Vadeli Borçlanma Araçları Fonları’na birikimini kısa vadeli park ediyor. Bu durumu değiştirebilecek ve Y/Z kuşaklarını sermaye piyasasına fonlarla uzun vadeli katacak yatırım temaları ve tematik yatırım bizim piyasamızda da yer bulmaya başladı.
Tematik yatırım, uzun vadeli olarak ön plana çıkabilecek trendlere yatırımı ifade ediyor. Temalara bakıldığında 3 temel yaklaşım ön plana çıkıyor:
1. Megatrendler: Global ekonominin seyri ve yapısını değiştirecek uzun vadeli trendleri ifade ediyor. Buna örnek olarak elektrikli araçlar, temiz enerji, akıllı şehirler, robotlar, siber güvenlik ve biyoteknolojiyi verebiliriz.
2. Makroekonomik Trendler: Enflasyon, bölgesel gelişmeler (gelişen ülkeler, Çin vb.), artan emtia fiyatları ve düşen faiz ortamı gibi global ekonomiyi etkileyen trendleri ifade ediyor.
3. Mikroekonomik Trendler: Şirketler ölçeğinde ortaya çıkan trendleri ifade ediyor. Örnek olarak sürdürülebilirlik ve yönetimde kadınların temsili temaları verilebilir.
Pandemi ile daha çok ön plana çıkan teknoloji, sağlık/ilaç/biyoteknoloji, elektrikli araçlar, alternatif/temiz/yenilenebilir enerji ve sürdürülebilirlik temaları 2021 yılı ve sonrası için birçok yatırım bankası tarafından yatırım yapılabilir temalar olarak nitelendiriliyor. Bu temalara yatırıma yönelik fonların arttığını ve bizim piyasamızın da bu konuda alternatifler sunmaya başladığını görmek mutluluk verici. Son dönemde satışa sunulan yatırım fonlarına bakarsak Gümüş, Temiz Enerji, Teknoloji, Aşı/İlaç/Sağlık, Elektrikli Araçlar, Sürdürebilirlik içerikli fonları görebiliriz. Bu fonlara yatırım TEFAS sayesinde tüm yatırım kuruluşlarından yapılabiliyor.
Yeni ürünlerle birlikte yatırım fonları ile ilgili bilgilendirmelerin ve yatırım tavsiyesine erişimin artması önemli görünüyor. TEFAS’ta işlem göre yatırım fonlarına dair tavsiye ve bilgilendirmelerin mevcut mevzuat kapsamında bankalar tarafından da verilebilir olması, daha geniş yatırımcı kitlelerine erişimi mümkün kılıyor. Yıl sonunda getirilen stopaj avantajı yeni yatırımcı katılımı için önemli bir fırsat. Fonlarda ürün çeşitlendirmesi ile birlikte bilinçli yatırımın artması yönünde bilgilendirmeler; piyasalara bu yıl gelen yeni yatırımcıların olası düşüşlerde piyasaya küsmesini engelleyecektir.
Yatırım fonlarına uzun vadeli yatırım arttıkça günlük piyasa takibi ve yukarıda bahsettiğim FOMO’nun JOMO (Joy of Missing Out)’a - Treni Kaçırma Keyfine - dönüşeceğini düşünüyorum.