Yasalaşan vergi paketinin önemli noktaları

Vergi Paketi olarak adlandırılan Kanun Teklifi, 7524 sayı ile kanunlaştı. Ancak yürürlüğe girmesi için Cumhurbaşkanı tarafından imzalanarak Resmî Gazete’de yayımlanması gerekiyor. Bu yazıyı hazırladığımda henüz yayınlanmamıştı. Ancak bu usulün de bir iki gün içerisinde yerine geleceğini ve kanunun yürürlük kazanacağını düşünüyorum. Bu nedenle yapılan değişikliklere ilişkin bazı önemli notları paylaşmak istiyorum.

Kanun vergi hukukunda bir reform yapıcı olmaktan çok uzaktır. Genel Gerekçesinde yazılı olduğu gibi, vergi adaletini sağlamak amacına yönelik düzenlemeler de pek içermemektedir. Öte yandan Kanuna, yasama organının gündemine 9. Yargı Paketi olarak gelmiş bulunan Kanun Teklifinin İdari Yargılama Usulü ile ilgili hükümleri de aktarılmıştır.

1. Teknogirişim şirketlerinin hizmet erbabına bedelsiz veya indirimli olarak verdikleri pay senetlerinde uygulanacak ücret istisnası, Kanunun yayımı ile birlikte yürürlüğe girecektir.

2. Serbest meslek erbabı ile ticari kazanç sahiplerinin iş yerlerinde hasılat tespiti uygulaması ise yeni düzenlemeye göre 1.1.2025 tarihinde yürürlüğe girecektir. Ancak bu düzenleme hasılat tespitinden matraha gidişi düzenlemektedir. Yoksa hiç kimse “vergi dairesinden bir yetkili gelip hasılat tespitini 1 Ocak’a kadar yapamaz” rahatlığı içerisinde olmasın. Çünkü Vergi Usul Kanunu’nun 127. maddesine göre özel yetki verilmiş yoklama memurları, şu anda da günlük hasılat tespiti yapmaya yetkili.

3. Usulsüzlük ve özel usulsüzlük cezalarındaki artışlar ise kanunun yayımı ile birlikte yürürlüğe girecek. Cezalarda fahiş artışlar var. Bu nedenle mükelleflerin yasaların belirlediği usullere uymakta daha dikkatli olmasında yarar var. Cezalardaki önemli değişiklikleri bir başka yazıma bırakıyorum.

4. Kanun yayım tarihinden sonra tebliğ olunacak vergi-ceza ihbarnameleri ile tarh edilmiş bulunan vergi ve cezalardan, vergi aslı için uzlaşmaya müracaat olanağı Kanunun yayımı ile birlikte ortadan kalkıyor. Bu gibi hallerde vergi cezası için uzlaşmaya müracaat edenler, vergi aslı için ihbarnamenin tebliğ tarihinden itibaren 30 gün içerisinde, uzlaşma sonucunu beklemeksizin iptal davasını açmaları gerekiyor.

5. Kanunun yayım tarihinden önce uzlaşma talep edildiği halde henüz uzlaşma günü verilmemiş, uzlaşma günü verilmiş ancak uzlaşma görüşmesi yapılmamış ya da çeşitli nedenlerle uzlaşma günü ertelenmiş veya uzlaşma talep süresi geçmemiş olan vergi ve cezalara ilişkin uzlaşmaya müracaat, uzlaşma görüşmesi, sonuçları, uzlaşılan cezaların indirimle ödenmesi gibi konular, 7524 sayılı Kanun’la yapılan değişiklikler öncesi düzenlemelere tâbi olacak. Dolayısıyla kanunun yayımı tarihinden önce tebliğ edilmiş vergi-ceza ihbarnameleri ile tarh edilmiş bulunan vergi ve cezaların tamamı için uzlaşmaya müracaat yolu açık.

6. 7524 sayılı Kanun’la, kurumlar için asgari kurumlar vergisi ödeme yükümlülüğü ihdas edildi. Ancak bu konuda, geçmiş yıl zararları başta olmak üzere pek çok tartışmalı nokta var. Bu yükümlülük kurumların 2024 yılı kazançları için söz konusu değil. Düzenleme, kurumların 1.1.2025 sonrası kazançlarına, geçici vergi dönemleri de dahil olmak üzere uygulanacak. Dolayısıyla gelecek yılın ilk geçici vergisine kadar bu sorunlar genel tebliğ bazında çözülür diye düşünüyorum. Ancak burada da pek çok ihtirazi kayda dayalı dava doğacağını da öngörüyorum.

7. 7524 sayılı Kanun’la ihdas olunan Küresel / Yerel Asgari Tamamlayıcı Kurumlar Vergisi ise az sayıda kurumu ilgilendirmekle birlikte Genel Tebliğ bazında ayrıntılı ve örnekli açıklamalara muhtaç. Ancak bu yükümlülüğün kapsamına giren şirketlerin 2024 kazançları için de uygulanacak olması dolayısıyla bu açıklamaların gecikmemesi gerekiyor. Bu vergiler geçici vergi dönemleri için söz konusu değil. Hesap dönemi itibariyle hesaplanacak Küresel Asgari Tamamlayıcı Kurumlar Vergisi hesap döneminin kapandığı ayı izleyen onbeşinci ayda, yine hesap dönemi itibariyle hesaplanacak Yerel Asgari Tamamlayıcı Kurumlar Vergisi ise hesap döneminin kapandığı ayı izleyen onikinci ayda beyan edilecek ve ödenecektir.

8. İdari Yargılama Usulü Kanunu’nda yapılan değişiklikleri ise vergi yargısını ilgilendirdiği yönü itibariyle daha önce yazmıştım. Yine de bir özet olarak aktarıyorum.

9. Konusu 270 bin lirayı aşmayan vergi davaları tek hâkimle görülecek. Bu davalardan konusu 31 bin lirayı aşmayan ihtilaflarda hâkim tarafından verilecek karar kesin olacak ve istinaf yoluna başvurulamayacak.

10. Konusu 270 bin lirayı aşmayan vergi davalarında duruşma yapılması hâkimin takdirine tâbi olacak, ancak bu tutarı aşan davalarda taraflar talep ederse veya mahkemece gerekli görülürse duruşma yapılacak.

11. İstinaf mahkemesi kararları, dava konusu 920 bin lirayı aşması halinde temyiz edilebilecek, bu tutarı aşmayan davalarda istinaf mahkemesi kararı aleyhine temyiz yoluna başvurulamayacak.

12. İstinaf mahkemesinin ilk derece mahkemesi kararını kaldırarak yeni bir karar vermesi halinde, -dava konusunun 270 bin lirayı aşması koşulu ile- karara karşı temyiz yolu açık olacak. Bir başka deyişle bu gibi durumlarda 920 bin liralık sınır uygulanmayacak. (Bu yeni getirilen bir düzenleme)

13. 13/7/2024 tarihinden 7524 sayılı Kanun’un yayımı tarihine kadar, konusu 920 bin lirayı aşmasına rağmen (Anayasa mahkemesinin iptal kararının yürürlüğe girmesi sebebiyle) bölge idare mahkemelerince temyiz yolu kapalı olmak üzere verilen kararlardan; Kanunun yayımından önce tebliğ edilenler kanunun yayım tarihinden itibaren 30 gün içerisinde temyiz edilebilecek. Tebliğin kanunun yayımından sonra gerçekleşmesi halinde ise tebliğ tarihinden itibaren 30 gün içinde temyiz yoluna başvurulabilecek.