- Yabancı yatırımcılar geçen hafta bir milyar doların üstünde satış yaptı. Yabancının yılbaşından 20 Mart'a kadar olan dönemdeki hisse senedi ve DİBS satışı da 6 milyar dolara yaklaştı.
- Yabancının sattığı DİBS'i alanlar büyük olasılıkla kamu bankaları. Önemli olan 1.8 milyar dolarlık hisse senedini yerli yatırımcının niye aldığı. Öyle ya, yabancı satıyorsa demek ki alanlar yerli yatırımcılar.
Yurtdışında yerleşikler ya da kısaca yabancılar ellerinde hisse senedi ve devlet iç borçlanma senedi ne varsa satıp çıkıyor.
Merkez Bankası verilerine göre yabancı çıkışında geçen hafta son dönemlerin rekoru kırıldı. Yabancılar 13-20 Mart haftasında 308 milyon doları hisse senedinden, 742 milyon doları da devlet iç borçlanma senedinden oluşmak üzere toplam 1 milyar 51 milyon dolarlık satış yaptı.
Yabancı yatırımcıların yılbaşından 20 Mart’a kadar olan dönemdeki toplam satışı da böylece 6 milyar dolara dayandı. Yabancılar bu dönemde 1.8 milyar dolarlık hisse senedi, 4.1 milyar dolarlık da devlet iç borçlanma senedi sattı. Böylece toplam satış 5.9 milyar dolar oldu.
Yaklaşık ilk üç aydaki bu satış, aynı dönem itibarıyla şimdiye kadar hiç karşılaşılmamış bir satış düzeyine işaret ediyor.
Daha da ötesi, 5.9 milyar dolarlık satış önceki yıllarda yılın tümünde bile görülmeyen bir düzey.
Ancak yabancı yatırımcının bu koşullarda satış yapıp çıkıyor olmasında şaşılacak bir yön yok. Dünya bir koronavirüs belasına bulaşmış ve tüm varlıkların fiyatı adeta dibe oturmuşken bundan Türkiye’nin ve Türk menkul kıymetlerinin ayrı düşünülmesi söz konusu olamaz. Yabancı satıyor; ne kar elde etmiş mi etmemiş mi ona bakıyor, ne de bu kur düzeyi çıkmak için uygun mu değil mi, ona...
Ne var ki kurun böylesine hızla yukarı gitmesinde yabancıların bu çıkışının da etkisi yok değil. Zincirleme bir reaksiyon oluşuyor adeta...
Yabancı çıkınca döviz talebi yaratıyor ve kur artıyor; kurun daha da artabileceği kaygısı yabancıyı satışa yöneltiyor ve bu da kuru tetikleyen bir etki doğuruyor. Tam bir kısır döngü...
Yabancı satarken yerli alıyor
Yabancı yatırımcının sattığı 4.1 milyar dolarlık devlet iç borçlanma senedinin alıcısı büyük olasılıkla kamu bankaları. Bu konuda kesin bir yargıda bulunmak zor ama bilindiği kadarıyla durum böyle.
Ama önemli olan 1.8 milyar dolarlık hisse senedini kimin aldığı. Bu konuya bir süre önce yine değinmiş ve hisse senedini alanların yerli yatırımcılardan başkası olamayacağını belirtmiştik.
Merkez Bankası’nın verileri net satışı gösterdiği için bu 1.8 milyar dolarlık satışta yabancıdan yabancıya olan satış yer almıyor. Yani bu tutar yabancının gerçekleştirdiği net satışı ifade ediyor.
Piyasada biri yerli biri yabancı iki satıcı varsa ve bunlardan biri net satış yapmışsa, çok doğal olarak alıcı karşıdaki kişi ya da kurumdur.
Burada da net satış yapan yabancı olduğuna göre alıcı yerli yatırımcıdır.
Peki yabancı adeta arkasına bakmadan hisse senedi satıyorsa, üstelik bunu fiyatlar çok düşmüşken ve kur çok yüksekken yapıyorsa, yerli yatırımcı neyi gözeterek alım gerçekleştiriyor?
Getirilen yorum şu: Eğer hisse senedi alanlar kurumsal yatırımcılarsa ve fiyatların yükselmesini bekleyebilecek güce sahiplerse bu söz konusu kurumlar için de, ülke için de bir kazançtır.
Yok eğer küçük tasarruf sahibi tüm uyarılara rağmen birilerinden etkilenerek fiyatların çok düştüğüne inanıyor ve hisse senedi alıyorsa ve uzun süre dayanma gücüne de sahip değilse bir süre sonra çok fena hüsran yaşayabilir.