✓ Yabancı yatırımcı ilk sekiz ayda 5.5 milyar dolarlık hisse senedini ortalama 6.66'lık kurdan ve 1.050 endeksten sattı.
✓ Yabancılar satışı biraz ucuz yapmış durumda ama kurdaki artıştan dolayı 416 milyon dolarlık bir kazanç söz konusu.
✓ Çıkarılan 5.5 milyar dolar bugün geri getirilse ele geçecek fazla TL ile çok daha yüklü miktarda hisse senedi alınabilir.
Yurtdışında yerleşikler ya da kısaca yabancılar yılın ilk sekiz ayında 5.5 milyar dolarlık hisse senedi sattı. Daha önce de birkaç kaç kez vurguladık; yabancılar satış yapıyorsa ekonomik temelli iki beklenti söz konusudur, diye. Bunlardan biri hisse senedi fiyatlarının daha da düşebileceği, diğeri kurun daha da artabileceği beklentisidir. Bu iki beklentiyi harmanlayıp bir sonuca varmak da mümkündür tabii ki.
Yabancıların ilk sekiz aydaki satışlarını ortalama hangi endeksten yaptıklarını, bu dönemdeki ortalama kurun da ne olduğunu dikkate alarak 5.5 milyar dolarlık satışla ilgili bir tablo oluşturduk. Bu hesaplamayı yaparken haftalık çıkış değerlerini göz önünde bulundurarak bir ağırlıklandırmaya gittiğimizi belirtelim. Tablomuza bir not olarak da koyduk; ay bazındaki endeks de, dolar kuru da klasik ortalamalarla örtüşmüyor; çünkü biz aylık ortalamayı hesaplarken haftalık tutarların ağırlığını esas aldık.
416 milyon dolarlık avantaj
İlk sekiz ayda BİST 100 endeksi ortalama 1.086 düzeyinde oluştu. Yabancı yatırımcılar ise ortalamaya göre daha ucuz fiyattan satış yaptı. Yabancılar, sekiz ayın ortalamasında 1.050 endeksten çıktı.
Şu durumda yabancılar ellerindeki hisse senetlerini genel ortalamadan ucuza sattıkları için zararda.
Ne var ki, yabancı için kar ve zararı belirleyen çok önemli bir başka etken daha var; döviz kurunun düzeyi.
Yabancı yatırımcı sekiz ay ortalamasında 1.050 endeksten çıktı ama eline geçen Türk parasını ortalama 6.66'lık dolar kurundan dövize çevirdi.
Yabancı yatırımcının sekiz aydaki 5.5 milyar dolarlık hisse senedi satışını o haftanın ortalama dolar kurundan TL'ye çevirdik.; yabancı yaklaşık 36.6 milyar liralık satış yapmış.
Satış şimdi yapılsaydı...
Yabancılar satışı sekiz aya yaymasa da örneğin bir günde, 8 Eylül’de yapmış olsaydı...
Sekiz ayın ortalamasında 1.050 olan endeks, 8 Eylül’de 1.090 düzeyinde oluştu, yüzde 3.8 artış var. Sekiz ayda 36.6 milyar lira olan satışı da yüzde 3.8 büyüttük, yabancının satışı artık yaklaşık 38 milyar liraya denk geliyor. Ancak artan yalnızca fiyat, yani endeks değil, kur da arttı. 8 Eylül’de ele geçen 38 milyar lirayı o günkü dolar kuru olan 7.48’e böldüğümüzde bulunan tutar 5.1 milyar dolar.
İşte yabancının karı da burada. Yabancı yatırımcılar 36.6 milyar liraya sattıkları hisse senetlerini 6.66'lık kurdan dövize çevirip 5 milyar 490 milyon dolar elde etmişlerdi. Bu satış 8 Eylül'de yapılsaydı ele geçecek para 38 milyar lira olacak, ancak kur 7.48'e yükseldiği için bu paranın döviz karşılığı 5 milyar 74 milyon dolarda kalacaktı.
Aradaki fark 416 milyon dolar. Bu fark, yabancının elini çabuk tutup döviz görece düşükken çıkmakla elde ettiği kâr.
Yabancı daha pahalıya da alsa kârda
Varsayalım endeks herhangi bir hisse senedinin fiyatı. Yabancı yatırımcılar sekiz ayda 1.050 liradan 34.8 milyon adet hisse senedi sattı ve 36.6 milyar hasılat elde etti. Yabancılar bu hasılatı da 6.66’lık kurdan dövize çevirdi ve 5.5 milyar doları cebine koydu.
Geldik 8 Eylül’e... Yabancı yatırımcılar yeniden Türk hisse senetlerine yatırım yapmak istese nasıl bir tablo oluşur?
Yabancı cebine 5.5 milyar doları koyup gitmişti. Şimdi aynı dövizle Türkiye’ye gelip bu dövizini 7.48’den TL’ye çevirse elde edeceği Türk parası 41.1 milyar lira. 41 milyar lirayla tanesi 1.090 lira olan hisse senedinden tam 37.7 milyon adet alınabilir.
Yani yabancı aynı parayla kur artışından dolayı yaklaşık 3 milyon adet daha fazla hisse senedi alma olanağına kavuşmuş durumda.
Yabancı yatırımcı daha önce sattığını bugün yerine koysa ciddi bir kar elde edecek.
Peki bunu yapar mı? Bilemeyiz; ama eğer yaparsa, yani yabancı girişi yeniden başlarsa bilin ki Türkiye’nin dış politikasındaki gerginliklerin ekonomiye yansımaları, pandeminin yaratacağı sıkıntılar ikinci plana itilmiş, aynı zamanda TL’nin daha da değer kaybetmeyeceği yargısı oluşmuş demektir.
Ama olmazsa, yani yabancılar çıkmaya devam ederse... Yanıt bir önceki paragrafta gizli.