Vestel, küresel arenada hedefini “mobilite devriminin önemli oyuncularından biri olmak” olarak belirledi. Togg’la kazandığı deneyimi otomotiv sektörünün lider üreticilerine taşımak için görüşme halinde olan firma, piyasa değerini 3 yılda 2 milyar dolara çıkartmayı hedefliyor.
“Paradigma değişiyor ve biz mobilite tarafında dünyanın en büyük oyunculardan biri olmak istiyoruz” diyen Vestel CEO’su Ergün Güler; EKONOMİ’nin sorularını yanıtladı. Güler’den satır başları şöyle:
Dünyada elektrikli araba satışı 2020’den bu yana yıllık ortalama yüzde 60 büyüyor. Bu bir paradigma değişimi. Bir elektrikli arabada, içten yanmalı motorlu arabalara göre üçte bir daha az parça var. Bu da fiyatı ucuzlatıyor. Dünyada içten yanmalı araçların üretim hacmi 2030’da 240 milyar dolar olacak. Elektrikli arabalarda bu ekosistem aynı dönemde 150 milyar dolar. İçten yanmalı arabada, motor daha kompleks, silindirler, pistonlar, şanzımanlar var. Diyorum ki; elektrikli araba, elektrikli süpürgenin büyüğü ve direksiyonu olanı. Bununla geleneksel araba üretenler yarışamıyor. Ana üreticilerin özellikle satış sonrası hizmetlerde çok büyük gelirleri var. Elektrikli arabada öyle bir şey yok. Buji, şanzıman değiştirmiyorsun… Geçenlerde Alman otomotiv sektörünün duayeni bir isimle görüştüm. Diyor ki ‘Biz hala bir araba platformunu 4 yılda geliştiriyoruz, Çin’de bu süre 8 ay. Nasıl baş edeceğiz’… İşte bu paradigma değişimi. Biz de ‘Bu paradigma değişiminde pozisyon almalıyız, arabanın içinde olmalıyız’ dedik.
Togg'un yüzde 23 hissedarıyız. Sadece hissedarı değil, tedarikçisi de olduk. TOGG’un ekranlarını biz
Arabanın içinde olmakla birlikte şarj istasyonu (EVC) tarafında da varız. Grubumuzun şarj istasyonu ZES’te arabanızı taktığınız bir cihaz var. O cihazı, şarj istasyonunu biz üretiyoruz. Bu alanda çok iyi ve tecrübeliyiz Örnek vermek için bir küçük anekdot anlatayım. Global bir teknoloji şirketinin CEO’su Las Vegas’taki CES’te bir açıklama yaptı. ‘Elektrikli şarj istasyonlarında büyümek istiyoruz, gerekirse satın almalar yapacağız. Gururla söylüyorum 300 kW olan şarj istasyonumuz var’ dedi. Bunu okuduğumda çok mutlu oldum. Çünkü bizim elimizde sattığımız ve ihraç ettiğimiz 400 kW şarj istasyonumuz vardı. Bu yılın ikinci çeyreğinde Mayıs’ta 640 kW geliyor, Ocak 2025’te de 1000 kW. Dünyada 1000 araba şarj istasyonu var (EVC), yapan şirket sayısı çok az. Biz onlardan birisiyiz.
Elektrikli şarjda bir AC’ler bir de DC’ler var. DC’ler hızlı şarj edenler. Bunlar da konvansiyonel, hızlı ve ultra hızlı olarak kategorilere ayrılıyor. Biz ultra hızlı kategorisinde olan nadir şirketlerden biriyiz. 4 hafta önce , Hollandalı Heliox’u 100 milyon dolara satıldı. Büyük bir para değil, ama bu Hollandalı şirkette spesifik 1000 kW EVC var. Otobüsleri ve TIR’ları şarj eden üretimin bilgi birikimi mevcut. Sadece 25 mühendis çalışıyor. Heliox, belediye otobüslerinin şarjını üretiyor. Biliyorsunuz belediye otobüsleri planlı hareket ediyor. Ne zaman şarj edeceğiniz belli. Ama kitle üretimine geçtiğiniz zaman o dalgalı gidişe ayak uydurmalısınız. Biz orada başarılıyız. Türkiye’deki DC kapasitesinin yaklaşık yüzde 70’den fazlasını biz kurduk. Çünkü TOGG’un açtığı ihalenin önemli bir kısmını biz aldık. Diğer kısmını da Çinli bir tedarikçi aldı. Onlarla yarışarak, hak ederek bu ihaleyi aldık.
ZES, Trugo, Eşarj ve Kalyon gibi elektrikli şarj operatörleri Türkiye’de yayılıyor. Bunlardan üçünün ana tedarikçisi biziz. Ürünlerini biz üretiyoruz. 400 kW’, 240kW, 60kW’lik ürünleri ihraç ediyoruz. 640 kW’lik olanı da ihraç edeceğiz. Elektrikli araç satışları, ekipmanları, satış sonrası hizmetleri ve ilgili diğer hizmetlerle elektrikli araç ekosistemi 2030 itibarıyla 150 milyar dolar büyüklüğe ulaşacak. Oyunun adı ‘ilk gelen kazanır’. Çünkü çok şirket yok. Biz ilklerdeniz. Hızlı ilerleyip, Avrupa’nın önemli tedarikçilerinden biri olduk. Herkes elektrikli şarj istasyonu yapacağız diyor. Biz zaten AC’leri 2017’den beri ihraç ediyoruz. DC’leri de 3 yıldır ihraç ediyoruz. Daha da hızlı olmalıyız.
Büyümek istediğimiz üçüncü bir bacak, bizim için elektrikli batarya çözümleri. Elektrikli bisikletten başlıyor, ihtiyaç büyüklüğünde yukarı doğru çıkıyor. Biz konteyner tipi yüksek kapasiteli batarya çözümlerinde farklılaşıyoruz. Bu, AVM’ler, oteller jeneratörün yerini alacak. Diyelim ki bir konteyner bataryayı AVM’nize entegre ettik. Sizin AVM’nizin bir günde kullandığı elektriği bu konteynerlar size birkaç gün boyunca sunabilir. Jeneratöre ihtiyacınız olmaz. Jeneratörde dizelin litresini düşünün, elektriğin fiyatını düşünün inanılmaz bir fiyat avantajı... Bu C&I (ticari ve endüstriyel) dediğimiz kısım. Bir de Utility dediğimiz büyük elektrik santralleri var. Bunlara sadece Türkiye değil, Avrupa da teşvik veriyor. Bu da karbon ayakizini azaltıyor. Elektriğini rüzgârdan, güneşten üret, sonra bunu batarya ile dengele. EPDK’nın önümüzdeki 5 yıl için verdiği lisans 29 gigawatt. Vestel olarak bu pazara da talibiz. 2030’da itibarıyla beklenen global kurulması gereken güç büyüklüğü 400-430 GW, Avrupa’da ise 1000 GW seviyesinde. Afrika hızla büyüyor, ihtiyacı var. Orada Türk markalarının özellikle Vestel’in çok iyi bir algısı ve tecrübesi var.
Yazılım bataryalarda en az donanım kadar önemli. Yazılım daha ucuz saatlerde elektriği depolayıp kullanmanızı sağlıyor. Şebekede o anda tarife en ucuzda, beklemeden şebeke ucuzken elektriği çek, şebeke pahalıyken örneğin AVM’nin elektriğini bataryadan ver. Bunu yazılım yapıyor. Düşünün akşam saat 10:00’dan sonra AVM’de kimse yok. Elektrik ucuz. Sabah elektrik pahalı, ışıl ışıl her yer yanıyor. Geceleyin doldurduğunuz konteyner büyüklüğündeki batarya sizi uzun süre götürebiliyor, uzun yıllar ömrü var. Elektrikli arabalar da en çok bataryaları yüzünden eleştiriliyor, bataryanın ömrü dolduğunda çöp olacak diye. Bu bataryayı geri çevirmek çok meşakkatli. Konteyner tipi cihazlarda, arabanınkini alıyorsun, koyuyorsun uzun yıllar kullanabiliyorsun. Çünkü arabadaki batarya güç istiyor, iyi olmak zorunda. Ama AVM’nin bataryası, standart, dalgalanma yok. Şirket olarak mobiliteye geçerek, sürdürülebilirlik için de önemli bir katkı yapmış, ileri dönüşüm yapmış oluyoruz.
Vestel, ‘medeni trendler’in dışında kalmayacak!
Pandemi sırasında iki güzel iş yaptım kendim için. Birincisi Stanford’ın LEAD Eğitim Programı’nı aldım. Her yıl 200 kişi alıyorlar. Pencereler açtı bende. Bir de online Osmanlı Türkçesi öğrendim. Stanford’da Baba Shiv diye harika bir profesör var. Eğitim de “Dünyada büyük kırılmalar, ana akımların hızlanmasını sağlar. Medeni trendlerin katalizörleridir. Siz yönetici olarak bir teknolojik trendi kaçırabilirsiniz, önemli değil. Yatırım yapar, parayı koyarsınız, teknolojik trendi yakalarsınız. Ama kültürel olarak medeni bir trendin dışında kalırsanız, kaybedersiniz” dedi. Mesela Birinci ve İkinci Cihan Harpleri iki medeni trendin hızlandırıcısı olmuş. Birisi kadın. Kadın dünya savaşları öncesinde, fabrikada yok, ofiste yok, cephede yok. Bu büyük kırılma kadını hak ettiği yere doğru getirdi. Belki yine olacaktı ama 50 yıl sonra olacaktı. Bunu hızlandırdı. İkinci trend; mühendislik. Dünya savaşlarından önce aileler, çocuklarının hukukçu, doktor olmalarını istiyordu. Mühendise, madenci, marangoz, usta gözüyle bakılıyordu. Savaşlarda, uçak, top, silah lazım olunca mühendislik öne çıkıyor. Pandeminin de hızlandırıcı olduğu medeni trendler var. Biri LOHAS (Lifestyle of Health and Sustainability/Sağlık ve Sürdürülebilirlik Üstüne Kurulu Yaşam Tarzı), ikincisi de ‘work from anywhere/her yerden çalış’. Şimdi bunu yaşıyoruz. Bu ‘evden çalışmak’ değil. Bu Manisa’daki dizayn ekibimin 15 kişisinin Rio’da çalışması gibi. Bu trend üzerine konuşurken, Prof. Shiv ‘Sizin eğitimli çocuklarınız da İngilizlerin, Amerikalıların, Almanların iş gücü piyasasının hedefinde olacaktır’ demişti, şu anda bunu tecrübe ediyoruz. Şirket olarak trendlerin dışında kalmayacağız.
Televizyonda arayüz sağlayıcılarla ‘evlilik’ değil ‘müttefiklik’ istiyoruz
Mobiliteye yüklenirken, ana işimiz beyaz eşya ve TV’yi de ihmal etmeyeceğiz. Orada da 3 yılda çarpı 2 hedefi koyduk. Hem ciroda hem piyasa değerinde. Vestel Avrupa’daki 3 büyük TV üreticisinden biri, beyaz eşyada da ilk 5’te. TV konusunda da paradigma değişimi yaşıyoruz. Donanım üreticisiydik, şimdi platformuz. 15 milyon akıllı televizyonumuz insanlar tarafından her gün izleniyor. Bunların 10 milyonu ‘güncellenebilir’ durumda. Artık, televizyon üreticileri, bu özellikleri ile reklam tarafında medya satabilecekler. Oyun değişiyor, çok kısa bir zaman sonra platform savaşları göreceğiz. IOS ve Android için durum böyle… Amazon, Google, Samsung, LG hepsi oyunun içinde. Bu alanda bizimle çalışmak isteyen ABD’li firmalarla görüşüyoruz. Ama tek birinin platformu olamayız. Evlilik tek bir kişiyle olur. Biz evlilik değil, birkaç arayüz sağlayıcıyla ‘müttefiklik’ yapmak istiyoruz.