Gelir İdaresi Başkanlığı, 2023 yılında ilk 100’e giren gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin listesini açıkladı. Beyanların düşüklüğü yanında beyan edenlerin kendilerini gizlemesi şaşkınlık yarattı.
2023 yılı gelir vergisi beyan özetleri ve şampiyonlar
Gelir İdaresi Başkanlığı’nın yaptığı duyuruya göre 2023 yılı kazançlarıyla ilgili olarak yaklaşık 4,5 milyon mükellef gelir vergisi beyannamesi vermiş. Toplamda 682 milyar lira gelir vergisi matrahı beyan edilmiş ve 205 milyar lira da gelir vergisi tahakkuku yapılmış. Dolayısıyla mükellef başına ortalama gelir vergisi beyanı sadece 150 bin lira olmuş.
Gelir İdaresi’nin yayımladığı şampiyonlar listesine göre;
- Her yıl olduğu gibi bu yıl da ilk 100’e giren mükelleflerin ismi belli olmuş.
- Ne yazık ki bu mükelleflerin 73 tanesi isminin gizlenmesini istemiş, yani listenin yaklaşık dörtte üçü kendini gizleme gereği duymuş.
- İsmi açıklanan 27 mükellefin 16’sı temettü şeklinde menkul sermaye iradı, 8’i ücret geliri, 2’si serbest meslek kazancı ve 1’i de ticari kazanç beyan etmiş.
- Listede 3 ailenin ismi öne çıkmış.
- Ne yazık ki kamuoyunun tanıdığı ve hatta hakkında sürekli spekülasyon yapılan malum (!) isimler listede yer almamış.
Vergi şampiyonları niye gizlenme ihtiyacı duyar?...
Düşünebiliyor musunuz; vergi şampiyonları listesinde yer aldığınız halde isminizi gizleme gereği duyuyorsunuz. En çok vergi verenler listesine girmeyi “onur” vesilesi değil, herhalde “utanç” belgesi gibi görüyorsunuz.
Sosyolojik nitelikli bu tavrın herhalde nedeni veya nedenleri olsa gerek. Denilebilir ki;
- Mükellef her şeyden önce “vergi mahremiyeti” kalkanına inanmakta ve kendisini gizleme gereğini duymaktadır.
- Vergi mükellefi bir şeylere “hedef olmak” istememektedir. Yani şampiyonlar arasında olduğu için örneğin vergi denetimine karşın yeniden açık hedef olmaktan çekinmektedir. Aynı şekilde rakiplerinin, bulunduğu bölgedeki çevrelerin, hatta düşmanlarının hedefi olmaktan korkmaktadır.
- Belki de koşulların zorlaması nedeniyle istemeden ya da tesadüfi olarak kendisini şampiyonlar arasında bulmaktan dolayı rahatsız olmaktadır.
- Mükellef vergi vermeyi zekât ve yardım gibi değerlendirip kendi ismini gizlemek istemektedir.
Aslında yukarıda sıralamaya çalıştığım gerekçelerin hiçbir geçerli değil.
Her vergi affının ilk sıralarına girmek isteyen ve hatta vergi affı tekrar gelsin diye her türlü gücünü kullanan mükellef tavrı karşısında vergi şampiyonları arasında ismin gizlenmesi anlam ifade etmiyor. Yani mükellefimiz vergi yüzsüzü olmaktan utanmıyor, vergi şampiyonu olmaktan utanıyor.
Oysa vergi ödemek kutsal bir görev… Vergi demokrasinin bir ürünü… Tarihte Fransız ihtilalinin ateşleyicisi. Amerikan toplumunun içselleştirdiği ve benimsediği “Allah’tan ve vergiden korkulur” özdeyişi.
Galiba demokrasimizin gelişmemesinde vergi bilincinin yerleşmemesi bir gerçek... Dolayısıyla çözümü de zor ya da zaman alıcı.
Bu durumda halde vergi ödeyenlerin listesini açıklamanın bir anlamı kalmamış oluyor. Üstelik gizlenenlerin sayısı da her yıl artmaya devam ediyor.
Önerimiz…
- Ya isim gizleme uygulamasını tümüyle kaldırmak
- Ya da vergi affından yararlananları da açıklamak