Cantekin Ertekin
IT Governance Turkey Kurucusu
Yaratıcı yıkım danışmanlık sektörü de dahil olmak üzere neredeyse her sektöre damgasını vurdu. Yaratıcı yıkım konusunda ünlü bilim adamı Clayton Christensen, bu yıkımın nasıl gerçekleştiğine dair bir formül ortaya koydu: “Yeni iş modellerine sahip yeni rakipler geliyor; yerleşikler yeni oyuncuları görmezden gelmeyi veya daha yüksek marjlı faaliyetlere kaçmayı tercih ediyor; ürünü bir zamanlar yeterince iyi olmayan bir yaratıcı yıkıma sahip şirketler, pazarın belirli bir kısmı tarafından kabul edilebilir bir kalite düzeyine ulaşır, uzun süredir liderlerin konumunu baltalar ve genellikle yeni bir rekabet temeline "dönüş" e neden olmaktadır.
Varlık odaklı danışmanlık son zamanlarda danışmanlık sektöründe gelişen önemli bir trenddir. Varlık odaklı danışmanlık ile uzmanlık bilgileri, know how ve use caseleri, danışmanların kafalarından çıkararak üretme ve müşteriler için değer katan yeniden kullanılabilir varlıklara dönüştürülmesi amaçlanmaktadır. Esasen, varlıklar artık geleneksel insan yeteneğinin yanı sıra birincil varlıklar olarak ele alınmaktadır.
Birçok danışmanlık şirketleri için ölçek önemlidir, ‘Varlık Odaklı Danışmanlık’ yaklaşımı hızla metalaştırılan bilgiyi, müşterilerin kendi sorunlarını çözmek için kullanabilecekleri büyük ölçekli paket çözümlere ve hizmetlere dönüştürmeye odaklanmaktadır
'Varlık Odaklı Danışmanlık' terimi, en iyi uygulamalar ve yazılım araçlarıyla manuel çabayı artırmaktan, bireylerin yerini otomatik bir çözümle değiştiren tamamen paketlenmiş hizmetler oluşturmaya kadar çok çeşitli yaklaşımları kapsamaktadır. Tüm yaklaşımların ortak noktası, bireysel yeteneğe olan bağımlılığı azaltmak için bilgiyi üretme kavramıdır. Bu, danışmanların onlarca yıldır beceri ve uzmanlıklarını kullanarak manuel olarak yaptıkları faaliyetleri, müşteriler için tekrar tekrar ve tutarlı bir şekilde kullanılabilecek araçlara dönüştürmeyi içerir.
Genel olarak, bu model, daha düşük masraflara dönüşen geleneksel danışmanlık modelinden daha az özelleştirme ve insan müdahalesi gerektirir. Ayrıca daha müşteri odaklıdır; müşteriler sadece daha düşük fiyatlardan faydalanmakla kalmaz, aynı zamanda verilerini doğru platformda depolamak, danışmanlar ayrıldığında bakımını kolaylaştırır.
Clayton M. Christensen'in HBR 'de kaleme aldığı yazıda belirttiği gibi yönetim danışmanlığının temel iş modeli 100 yılı aşkın süredir değişmedi. Danışmanlık her zaman, sınırlı bir süre için kuruluşlara akıllı yabancıları göndermeyi ve onlardan müşterilerinin karşılaştığı en zor sorunlar için çözümler önermelerini istemeyi içeriyordu.
Yönetim danışmanlığının babası Frederick Winslow Taylor sayılmaktadır. Taylor, başlangıçta bir endüstri doğurmak niyetinde değildi. Zengin bir aileden geliyordu ve tüm zengin çocuklar gibi Harvard Hukuk Okulu'na gitmek istiyordu.
Sonraları görme duyusu ile ilgili ciddi sorunları yaşadı ve üniversiteyi bırakmak zorunda kaldı. Büyük bir fabrikada işe başlamış ve iş arkadaşlarının çoğunun verimsiz olduğunu fark etmiştir, ancak şimdiye kadar hiç kimse iş arkadaşlarının verimliliklerini ölçmemiştir.
Bu yüzden bir kronometre, bir not defteri aldı ve meslektaşlarını izlemeye başladı. Ekip çalışması için ürkütücü bir fikir gibi geliyor, değil mi?
Bu fikir, meslektaşlarıyla olan ilişkisini mahvetmiş olabilir, ancak bilimsel yönetim adı verilen yeni bir iş yaklaşımı yarattı. Ve fikir, 20. yüzyılın başlarında orman yangını gibi yayıldı.
İlk yönetim danışmanlığı firmalarından biri, 1886'da bir ortaklık olarak kurulan ve daha sonra 1909'da kurulan Arthur D. Little Inc.'dir. Arthur D. Little daha sonra genel bir yönetim danışmanlığı olmasına rağmen, başlangıçta teknik araştırmalarda uzmanlaşmıştır.
Daha sonra 1950'lerin sonuna kadar birçok danışmanlık şirketi kurulmuştur, ancak bunların en büyüğü Booz Allen yaklaşık 2 milyon dolar gelir elde etti.
Daha sonra 1960'lar da hızla holdingleşme dönemi başlamıştır. Böyle büyük şirketleri yönetmek için sadece operasyonel verimlilik yeterli gelmemeye başlamıştır, artık şirketler stratejik yönetime de ihtiyaç duymaya başlamıştır. Bu noktada devreye 3 şirket girmiştir, Mckinsey, Bain ve BCG.
1990’lar itibari ile yönetim danışmanlığı popülaritesini arttırmış, her geçen gün büyüyerek günümüzdeki halini almıştır.
Geçmiş danışmanlık projelerinde, danışmanların eforları ile kısıtlı kalan ve sürdürülebilirliği sağlanamayan birçok proje deneyimini birçoğumuz yaşamışızdır. Böyle projelerde de, proje sonunda know how danışmanlarla birlikte, bir sonraki danışmanlık projesine kadar şirketlerin kapısından çıkıp gitmektedir.
Günümüzde ise birçok danışmanlık şirketi bu konuyu ajandalarında birinci sıraya almaktadır. McKinsey & Company, danışmanlık sektörünü etkileyen bu yaratıcı yıkımın farkına erken varan danışmanlık şirketlerinden biri olmayı başarabilmiştir. McKinsey & Company, 2007 yılında küresel danışmanlık firmasının müşterileriyle ilişki kurma şeklini yeniden şekillendirebilecek bir dizi iş modeli yeniliği başlattı. Bunların en ilgi çekici olanlarından biri, geleneksel proje tabanlı modelin dışında sürekli katılım sağlayan, müşterileri tarafından kullanılabilinecek yazılım, teknoloji tabanlı analitik ve araçlar olan McKinsey Solutions'u kurmuştur.
Aynı şekilde Deloitte firmasının oluşturduğu Deloitte Catalyst, kuruluşların inovasyonu hızlandırmasına ve iş modellerini dönüştürmesine yardımcı olacak 100'den fazla araç içermektedir. BCG Platinion da, Dijital Dönüşümlerin teknoloji tarafını kapsamaktadır. BCG, iş açısından kritik BT mimarisi ve dijital çözümlerin geliştirilmesi ve uygulanmasına odaklanan danışmanlık hizmetleri sunmaktadır. Danışmanlık endüstrisindeki büyük oyuncular arasında benzer dinamiklere tanık olabilirsiniz.
Varlığa dayalı danışmanlığın şu anda harcanmakta olan danışmanlık bütçesinin büyük çoğunluğunun yerini alması öngörülmektedir. Ortak veya tekrarlanabilir bir çözümü olmayan herhangi bir şey, müşteri temas noktasında her zaman insan yaratıcılığını gerektirecektir, yani yönetim danışmanlığı muhtemelen daha fazla aksama yaşayacak olsa da, asla tamamen ortadan kalkmayacaktır.
Son olarak, danışmanlık endüstrisindeki bozulmanın tam ilerlemesini tahmin edemesek de, hızı ne olursa olsun, bazı yerleşik firmaların hazırlıksız yakalanacağını söyleyebiliriz. Pazar liderlerinin yeni rakiplerin ortaya çıkışını küçümseme, inkar ve rasyonelleştirme karışımıyla görme eğilimi neredeyse karşı konulamazdır. Birçok kez gözlemlendiği gibi, yerleşik başarı kadar savunmasız bir şey yoktur.