Şehirlerin, kendi üretimi katma değerli ihraç ürünleri ile dünya pazarlarında rekabet şansı elde etmesi o şehre refah ve itibar sağlayacaktır. Bunun için geleneksel üretim tekniklerini yeni nesil anlayış ve yaklaşımlar ile güçlendirmek gerekecektir. Bu yönelim sonucunda inovatif şehirler, akıllı şehirler gibi ürettiğini değerli kılan ve katma değerli ihracat ile refah seviyesini yükselten şehirler ortaya çıkmıştır. Katma değerli ihracat kabiliyeti, bir şehrin işgücü ve kazanç can damarını oluşturacaktır. Teknolojik gelişmelerin sağladığı imkânlar ile küçük hacimli işlerin bile kendilerini kanıtlaması ve başarıya ulaşması mümkün hale gelmişken şehirlerimizin akıl ortaklığıyla bu fırsatı değerlendirmesi beklenecektir.
Ülkemizde ihracatçıları bir araya getiren 13 ihracatçı birliği var. Bunların arasında sadece İstanbul ve Denizli şehir adıyla diğerleri ise bölge adlarıyla listelenmektedir; Akdeniz, Ege, Karadeniz gibi. Bir de “Uludağ” var, nedense “Bursa” değil! Şehir adlarını her fırsatta kullanmak şehir markalarını güçlendirecektir. Bazı büyük şehirlerimizde birden fazla olmak üzere tam 325 organize sanayi bölgemiz var. Ayrıca çoğunluğu şehir adıyla anılan 16 serbest bölgemiz var. Bazı şehirlerimizde bazı işkolları oldukça gelişmiş haldedir. Örneğin ayakkabıcılık. Türkiye ayakkabı üretiminde dünyada 10. sıradadır. İstanbul, İzmir ve Konya ayakkabı üretim ve ihracat merkezleridir. Onbinlerce işyerinde yüzbinlerce kişi ayakkabıcılık sektöründe istihdam edilmekte ve 2014 yılından bu yana sektör yüksek ithalat vergisi ile korunmaktadır. Bunlara rağmen dünyada geçerli tek bir ayakkabı markamız yoktur. Brezilya’dan Havainas ve ABD’den Crocs, plastikten mamul bu iki terlik, 1 milyar doları aşan satış hacimleriyle göz doldurmaktadır. Niçin İstanbul’dan, İzmir’den, Konya’dan bir ayakkabı markası çıkmaz? Niçin bir şehir kendi buna adamaz, babayiğitlik yapmaz? “Konya Ayakkabısı” dedirtmez? Bizde ayakkabıcı markası çok, ancak ayakkabı markası yok!
“Hale Etkisi -Halo Effect” bir üründe başarı sağlayan bir şirketin diğer ürünlerinin de iyi olacağı konusunda oluşan algı demektir. Bu durum şehirler için de geçerlidir. Bir üründe sağlanacak üstün başarı o şehirde üretilen ve dışa satılan diğer ürünler üzerinde de olumlu etki oluşturacaktır. Bu nedenle şehirlerimizin zaten var olan bir ya da birkaç işkolunu yücelterek bundan ortak yararlanmanın yolunu bulmaları gerekir; “Bu Bir Konya Ürünüdür!”
Benzer şekilde, 400’ü 5 yıldızlı 900’e yakın tesiste 500 bin yatak bulunan, dünyanın en fazla turist ağırlayan merkezlerinin başında gelen Antalya’da “Konaklama / Ağırlama Ürün ve Hizmetleri Teknoloji Bölgesi” olmaması şaşırtıcı gelmektedir. Bu ölçekte büyük bir turizm merkezinin yeni gelişmeler ışığında ihtiyaç listesini hayal edebiliyor musunuz? Yazılımdan tutun diğer teknolojik çözümlere kadar uzun bir liste; rezervasyon, ödeme, güvenlik, yapay zeka, misafire özel aplikasyonlar, vb. Uygulama alanı dibinde, yerinde deneyim kazanmak kolay, kendini kanıtlayıp dünyaya açılmak mümkün iken bunu niye gerçekleştiremiyoruz?
Kalkınma modellerimizi şehirlerimizi merkeze alarak yeniden değerlendirmek gerekecektir. Farklı işkollarında kabiliyet sahibi şehirlerimizin bu alanlarda ve şehir adı altında gelişmesi için şehir dinamiklerinin ortak çıkar doğrultusunda harekete geçmesi sağlanmalıdır. Burada görev şehir yönetimine düşmektedir. Belediye başkanlarımızdan ihracatçı birliği, meslek odaları gibi üretici ve ihracatçı kuruluş temsilcilerini bir platformda buluşturması ve şehrin ortak kazanç stratejisini oluşturması beklenmelidir.
Haftanın Şehri: NANTES ST. NAZAIRE, FRANSA
Nantes ve Saint Nazaire Fransa’nın Atlantik sahilinde yer alan iki komşu şehirdir. 2015 yılında belediye başkanlarının “İki Şehir, Tek Bölge” kararı ile yatırım, üretim ve ihracatı arttırmak üzere bir kalkınma programı hazırlanmıştır.
İleri görüşlü iki belediye başkanının önderliği ile program uyarınca gösterilen çabaların sonucunda her yıl dijital alanda ortalama 300 yeni şirket, üretim alanında ise 85 şirket kurulmuştur. 840 bin nüfuslu bölgede bugün irili - ufaklı 55 bin şirkette toplam 415 bin kişi istihdam edilmektedir. Her iki şehir de elde edilen refah ve itibarı paylaşmaktadır.