Türkiye’nin en büyük üç depremini yaşayan Özcanlı Ailesi’nden 3 kuşak, deprem teknolojileri odaklı faaliyet yürütüyor. Yapı güvenliği alanında ilk deneyimleri babasından alan Emke Sismik kurucusu deprem yüksek mühendisi Mehmet Emre Özcanlı’nın oğlu da sismik izolatörün ABD’li devi DIS’de proje müdürü olarak çalışıyor.
Özcanlı Ailesi, yaşadığımız son felakete kadar en büyük deprem olarak kabul edilen 1939 Erzincan depremini yaşayan binlerce aileden biriydi. Felakette aileden çok sayıda bireyini kaybetti. Kader bu olsa gerek, aile kentte, ağır yıkıma sebebiyet veren 1992 depremini de yakından yaşadı. Ardından 1999 Kocaeli Depremi'ni de.
Bu acı deneyimler, Özcanlı Ailesi’nde inşaata özel ilgi uyandırdı. İnşaat diye tarif etsem de ailede iş faaliyetleri, deprem teknolojileri temelinde yürütülüyor. Hem de üç nesildir.
Bu alanda dünyadaki en son teknolojileri çok yakından izleyen ve uygulayan Emke Sismik İzolasyon, 20 yıl önce Mehmet Emre Özcanlı tarafından kuruldu. Kayıtlı tarihimizin en ağır deprem felaketini yaşadığımız şu günlerde en çok konuşulan koruyucu ürünlerden sismik izolatörlerin Türkiye’deki en büyük uygulayıcısı. Emke Sismik İzolasyon, deprem teknolojilerinin en gelişmiş iki ülkesi Japonya ve Yeni Zelanda’nın dünya çapındaki markalarının Türkiye temsilciliğini yürütüyor. Yanı sıra sismik kontrol, deprem mühendisliği, deprem damperi ve deprem izolatörü montajı hizmet alanlarını oluşturuyor.
İTÜ İnşaat Mühendisliği mezunu Mehmet Emre Özcanlı, yüksek lisansını Boğaziçi Üniversitesi, Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstitüsü, Deprem Mühendisliği’nde alanında tamamlıyor.
1993’te babası Kerim Özcanlı ile kurdukları Emke İnşaat’ta tecrübe kazanan ve deprem hasarlarını azaltma yöntemleri üzerine çalışmaya başlayan Özcanlı, 1999 depreminin ardından deprem teknolojilerinde ileri iki ülke Japonya ve Yeni Zelanda’da eğitimler alıyor.
Emke, Yeni Zelandalı Robinson Seismic Ltd. (RSL), ABD’li Dynamic Isolation Systems Inc. (DIS) firmasının Türkiye distribütörlüğünü yürütüyor. Ayrıca. Türkiye’de Teknolojik İzolatör Sistemleri A.Ş. (TİS) tarafından üretilmeye başlayan Double Friction Pendulum İzolatörleri'nin satış ve uygulamasını gerçekleştiriyor.
Özcanlı'nın oğlu, ailenin üçüncü kuşak temsilcisi Kerim Efe, YTÜ İnşaat Mühendisliği'nden mezun olduktan sonra İtalya'daki ünlü Pavia Üniversitesi'nde deprem mühendisliği üzerine master yaptı. Kerim Efe, hali hazırda ABD'li dev DIS’de proje müdürü olarak görev yapıyor. Emke Sismik İzolasyon Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Emre Özcanlı, "Ailece yapı sağlığı ve güvenliği konusunda uzmanlaştık" diyor.
RİSKLİ BİNALAR TESPİT EDİLMELİ, ACİLEN YIKILMALI YENİSİNİ SAHİBİ YAPMIYORSA, DEVLET İNŞA ETMELİ
■ 1999 Kocaeli Depremi’nden sonra o zaman Kandilli Rasathanesi’nde master tezimi yazarken çok üzüldüm, uzun süre üzerinde düşündüm. Hocalarımın vasıtasıyla Japonya’ya gittim. Sistemleri gördüm, eğitimler aldım. Bu ülkede deprem bir kültür. Deprem teknolojileri konusunda Japonya ve bu alanda çok yüksek birikime sahip Yeni Zelanda’dan önemli deneyimler ve tanışıklıklar yaşadım. 2002’de kurduğum Emke Sismik şirketimizle yapı sağlığı konusunda hizmet veriyoruz.
■ 2013’te Sağlık Bakanlığı’nın çıkardığı dünyada örneğinin olduğunu düşünmediğim genelgesiyle - bütün 100 yataklı hastanelerde sismik izolatör sistemi zorunlu hale getirildi. Bu çok ileri bir adımdı.Türkiye’de 70’in üzerinde hastanede uygulandı. Başakşehir Çam ve Sakura Şehir Hastanesi'nde 2 bin civarında sismik izolatör kullanıldı. Sismik izolatör kullanılan dünyadaki en büyük bina olduğunu tahmin ediyorum.
■ Emke olarak sismik izolatör uygulamasını, ağırlıklı hastaneler olmak üzere yollar, viyadükler, ticari binalar, toplu konutlar gibi alanlarda gerçekleştirdik. Mecidiyeköy Viyadüğü, Gebze-İzmir Otoyolu ki üzerinde 5 bin sismik izolatör vardır, projelendirdiğimiz güzergahlardandır. Büyük projelerde inşaat maliyetinin yüzde 3-5 aralığında, küçük inşaatlarda yüzde 10 civarında ek maliyet çıkarır. Bölgedeki 11 hastanede sismik izolatör bulunuyor
■ Yaşadığımız Kahramanmaraş depreminin hemen ardından bölgeye gittik. Tüm şehirlerde incelemelerde bulunduk. Deprem bölgesinde 11 hastane sismik izolatör kullanılarak inşa edildi. Bu hastanelerin 8’inde bizim imzamız bulunuyor. Kimisi henüz hizmete girmemiş olan sözünü ettiğim hastane binalarında yapısal hiçbir sorun yok. Depreme hazırlık nasıl olmalı?
■ Türkiye’de deprem bir sistem sorunu ve yine sisteme dayalı bir seferberlik ile çözüme kavuşabilir. Şimdi nasıl dronlarla depremde yıkılmış sokaklar gösteriliyor. Depreme hazırlıkta, önce hasar riski bulunan binalar böyle gösterilecek. Yeniden inşası sahibine bırakılacak, yapılmadığı takdirde devlet yapacak, mal sahibinden maliyeti tahsil edilecek.
■ Sismik izolatör tek başına kahraman değildir. İnşaatı bir bütün olarak düşünmek gerekir. Zemininden, projesine, betonermesine, yüklenici noktalarına her aşama istenilen kalitede olmalıdır. Sismik izolatörün bir inşaatta projelendirme ve uygulanma safh ası vardır. Çok yüksek binalarda yani 10 katın üzerindeki binalarda daha az tavsiye ederiz. İnce zayıf binalarda da olmaması gerekir.
■ Sismik izolatör alanında, Türkiye'de 10 civarında hizmet veren firma vardır. İtalya, Yeni Zelanda, Japonya, Tayvan’da üretilir. Türkiye’de de üretimi yapılmaya başlandı ve çok başarılı neticeler alındı. Binaya montajdan önce testi yapılmalıdır. Eskişehir Teknik Üniversitesi bünyesindeki ESQUAKE Sismik İzolatör Test Laboratuvarı, yalnız ülkemizde değil, Şili’den Uzak Doğu’ya dünyada da hizmet vermektedir.
■ Yalnız deprem bölgesinde değil, Türkiye’nin hemen her bölgesinde sanayi işletmelerinin de risklerinin ölçülmesi ve gerektiğinde güçlendirilmesi gerekmektedir. Yapı sağlığı, ticari faaliyetin temel alanlarından sayılmalıdır.