DANIŞMANLARI Ozan Özkan, Ozan Öcal ve Selin Bozkurt daveti iletince, geçenlerde Çin-Türk ortaklı kripto borsası CoinTR’nin 2. yaş kutlamasına uğradım.
İlk karşılaştığım kişi Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu (TMSF) önceki başkanlarından, Hazine ve Maliye eski Bakan Yardımcısı Şakir Ercan Gül oldu:
- Ben CoinTR Yönetim Kurulu Başkanıyım…
Biraz sonra CoinTR CEO’su Ali Eşelioğlu yanımıza uğradı:
- Bu göreve gelmeden 4-5 gün öncesinde Merkez Bankası’nda Genel Müdür Yardımcısı idim… CoinTR’de eski Merkez Bankası yönetiminden başka sürprizlerimiz de olacak.
Ali Eşelioğlu, daha sonra gazeteye uğradı, bankacılık ve iş hayatı geçmişini özetledi:
7 yıl Esbank’ta çalıştım. İstanbul ve Viyana’da görev yaptım.
Ankara Sigorta’da Bireysel Emeklilik Sigortası’nın ilk devreye giriş döneminde görevde bulundum.
Denizbank’ta Dexia’nın ana hissedar olduğu dönemde çalıştım. Deniz Leasing ve Deniz Factoring’de Genel Müdür Yardımcısı idim.
Turgay Ciner’in ATV-Sabah’ın sahibi olduğu dönemde Nalan Erkarakaş’la birlikte çalıştım.
Doğan TV Holding’te Star TV’nin Doğuş Grubu’na satış sürecinde vardım. Grubun Demirören’e devri öncesinde ayrıldım.
Doğan Grubu’nda maden şirketinde de bir süre görev yaptım.
Son 2.5 yıl Merkez Bankası’nda idim. 6 Ekim 2023’te ayrıldım.
9 Ekim 2023’te CoinTR’de CEO olarak göreve başladım.
Ağırlıklı Çin sermayesi ve teknolojisi ile kurulan CoinTR’de önce Pekin ekibi ile tanışıp, sistem üzerine çalıştığını bildirdi:
- Daha sonra şirketin adını değiştirirken merkezini de İstanbul’a taşıdık. Pekin, temsilcilik haline dönüştü. Şirket 30 milyon lira sermaye ile kuruldu. Regülasyon devreye girince sermaye 100-200 milyon liraya çıkacak.
Hakan Güldağ’ın da katıldığı sohbette CoinTR’nin Türk ortağını merak ettik, şöyle anlattı:
- İnşaat-ticaretle uğraşan, kentsel dönüşüm projeleri yapan Yüksel Sevim ile iki arkadaşı var.
CoinTR’yi kısaca şöyle tanımladı:
- Biz “Kripto Borsası”yız. Kendi kriptomuz yok.
Zamanla teknoloji holdingine dönüşmeyi planladıklarını kaydetti:
- Türkiye’de bankalarla görüşüyoruz. Yazılım yapan “cüzdan şirketi” kurmayı düşünüyoruz.
Türkiye’deki küçük-büyük para piyasası yatırımcılarının kripto borsalarına yoğun şekilde yöneldiklerinin altını çizdi:
- Türkiye, kripto işlem hacminde dünyada ilk 4’te yer alıyor. Türklerin işlem hacminin yüzde 80’i yabancı kripto borsalarında gerçekleşiyor.
Dünyadaki kripto işlem hacminin bir ara 2.2 trilyon dolara çıktığını vurguladı:
- Son dönemlerde bu rakam 1.6 trilyon dolar düzeyinde seyrediyor. Türkler’in işlem hacmi de 2023’te 160 milyar doları buldu.
Ardından ekledi:
- Biz kripto işlemlerinde sadece Türkiye ile sınırlı kalmak istemiyoruz. Yurt dışı da bizim için önemli.
Türkiye’de kripto cüzdan şirketlerinin olması gerektiğini savundu:
- Dünyada önde gelen 4 cüzdan şirketi var. Yıllık gelirleri 360 milyon doları buluyor.
Finansal Okuryazarlık ve Erişim Derneği’ne (FODER) üye olduklarını paylaştı:
- Hem “kripto evreni”büyüteceğiz hem de blockchain…
İlgili otoritelerden şu beklentisini ortaya koydu:
- Bu alanın kurallarını elbette koyalım. Ancak, kuralları belirlerken ürkütücü olmayalım…
Türkler’in dünya “kripto işlem ligi”nde 4’üncü sırada yer alması, işlem hacminin 160 milyar doları olması, Türkiye’de bu alandaki borsa sayısının neden 40’a çıktığını gösteriyor…
Hazine ve Maliye eski Bakan Yardımcısı, Merkez Bankası’nın yakın dönem yöneticilerinin yollarının“kripto”da kesişmesi de dikkati çekiyor…
HAFELE Türkiye ve Bölgesi İcra Kurulu Başkanı Hilmi Uytun ve İcra Kurulu Üyesi Eda Başar Uytun’la her karşılaştığımda sorarım:
- Türkiye’de pazarladığınız ürünlerin ne kadarını ülkemizde ürettiriyorsunuz?
Geçenlerde sohbet için buluştuğumuzda geleneksel sorumu yineledim. Hilmi Uytun yanıtladı:
- Türkiye’de yelpazemizde bulunan ürünlerin yüzde 15-20’sini ülkemizde ürettiriyoruz.
Hemen ek soruya geçtim:
- Türkiye’de kaç şirket ve tesis Hafele için üretim yapıyor?
Paylaştı:
- Ülkemizde 32 şirket bizim için üretim yapıyor.
Şu noktanın da altını çizdi:
- Bize üretim yapan Türk şirketlerine Hafele dünyasına ihracat kapısını da açıyoruz.
Eda Başar Uytun araya girdi:
- Hafele Concept’i tamamlamak için ülkemizde beyaz eşya ürettirmeye de başladık.
Hilmi Uytun ekledi:
- Beyaz eşyanın mühendislik tarafı bize ait. Buzdolabına ek olarak şarap dolabı, derin dondurucu da yaptırıyoruz.
Hilmi Uytun ve Eda Başar Uytun’la 2013 yılı Mart ayında Fransa’nın Cannes kentindeki gayrimenkul fuarı MIPIM’de de Türkiye’de kaç şirkete üretim yaptırdıklarını sormuştum.
Arşive baktım, Hilmi Uytun o sohbette şu bilgiyi paylaşmıştı:
- Türkiye’de 28 şirket Hafele için üretim yapıyor. 17 şirketle daha görüşüyoruz. Bunların bir bölümü daha bize üretim yapanlar arasına katılabilir…
Geçen 10-11 yılda Hafele, üretim yaptırmak üzere Türkiye’den 4 şirketle daha anlaşmış görünüyor…
Hafele’ye üretim yapan Türk şirketi sayısı en azından 50’ye çıkar mı?
2017 yılı ortalarıydı. O günlerde Akfen Holding’te Genel Müdür Yardımcısı olan Kadri Samsunlu, İstanbul’un 3’üncü havalimanını işletecek İGA Havalimanı İşletmesi A.Ş.’den İcra Kurulu Başkanlığı ve Genel Müdürlük teklifi aldı.
Teklifi aldığında projeyi inceledi. İnşaatın ilk fazının yüzde 80’i tamamlanmıştı. Bölgeyle ilgili şöyle düşündü:
- 3’üncü havalimanının yeri İstanbul için hiç değeri olmayan alandı. Zemini de çok zordu. Cengiz-MAPA-Limak-Kolin-Kalyon Ortak Girişim Grubu, inşaata 10.2 milyar Euro harcıyor. Devlete 25 milyar Euro kira ödenecek. Devlet bir çukurdan 35.2 milyar Euro almış olacak.
Kadri Samsunlu, İGA’da göreve başladığında, Mart 2018’de buluşmuştuk. İnşaatı süren havalimanı için şu deyimi kullanmıştı:
- Dünyaya, “Vay be, Türkler yaptı” dedirtecek bir proje.
Ekonomi ve Dış Politika Araştırma Merkezi’ne (EDAM) hazırlatılan “Etki Analizi” üzerinde durmuştu:
3’üncü havalimanı 100 bin kişiye doğrudan iş imkanı sağlayacak. Dolaylı etkilerle 1.5 milyon kişinin gelir kaynağı olacak.
2025’te hane halkı gelirine 3.8-4.4 milyar dolar ek katkı yaratacak. Ayrıca milli gelire katkısı yüzde 4.9’u bulacak.
Sonra beklentisini paylaşmıştı:
- 2023’te yolcu sayısından 100’ler kulübüne gireriz. Yani, yılık 100 milyon yolcuyu yakalarız.
Samsunlu ile buluştuğumuz mekanda konsorsiyumun ortaklarından Kalyon İnşaat’ın Yönetim Kurulu Başkanı Cemal Kalyoncu ile karşılaşmıştım. Samsunlu’yu işaret edip, şöyle demişti:
- Kadri Bey, 3’üncü havalimanını uçuracak inşallah…
2023 yılı Eylül ayı başlarında İGA İstanbul Havalimanı CEO’su Kadri Samsunlu’nun davetiyle Güney Kore’nin Incheon kentinde gerçekleşen “Airport Council International-ACI” (Uluslararası Havacılık Konseyi) kongresine gittik.
Samsunlu, oradaki sohbetimizde dünyadaki havalimanlarının 5 seviye ile sınıflandırıldığını aktardı:
- Biz doğal olarak ilk açıldığımızda 1’inci seviye ile yola çıktık. Pandemiye rağmen bir yılda iki seviye yükseldik, 3’üncü seviyeye çıktık. Dünyada 5’inci seviyede olan tek havalimanı Incheon. Biz de 2025’te 5’inci seviyeye yükseleceğimize inanıyoruz.
1 Ekim 2023’te İGA’dan ayrılan Kadri Samsunlu, önceki gün aradı:
- 1 Şubat 2024’ten itibaren Ahlatçı Holding’te CEO’luk görevine başlıyorum…
Samsunlu’dan yeni görev adresini dinlerken 2018 yılı Mart ayına döndüm, Cemal Kalyoncu’nun sözünü anımsadım:
- Bizim CEO, havalimanını uçuracak inşallah…