Türkiye’nin korona krizine karşı bütçeden ek destek anlamında ortaya koyduğu paketlerin, sadece gelişmiş ülkelerin değil, dünyanın en yoksul ülkelerinin bile gerisinde kaldığı ortaya çıktı. IMF’nin dünya ülkelerinin korona destek paketlerine ilişkin verileri, Türkiye’nin kötü karnesini karşılaştırmalı olarak gözler önüne seriyor.
IMF’nin yakından takip ettiği verilere göre Türkiye’nin korona kriziyle mücadele için bütçeden yapmaya karar verdiği ek harcamalar, Türkiye’nin gayrisafi yurtiçi hasılasının (GSYH) sadece yüzde 0.24’ü kadar. Türkiye bu açıdan IMF’nin kayıtlarına giren 55 ülke içerisinde en son sırada.
Listenin ilk sıralarındaki Yeni Zelenda’da bütçeden aktarılan ek desteklerin GSYH’nin yüzde 21,33’üne, Singapur’da yüzde 15.36’sına, ABD’de yüzde 12.28’ine, Japonya’da yüzde 11.33’üne, Almanya’da yüzde 9.39’a denk olduğuna bakınca Türkiye’de bütçeden ayrılan kaynağın ne kadar acınası bir durumda olduğu görülüyor. Yeni Zelenda’nın bütçeden ayırdığı ek kaynağın GSYH’sine oranı, Türkiye’nin tam 89.24 katı.
Ancak Türkiye’nin bulunduğu durumu daha acıklı hale getiren nokta Türkiye’nin Afrika’nın, Asya’nın, Latin Amerika’nın çok yoksul, geri veya çok sorunlu ekonomilerinin bile gerisinde kalması.
Örneğin Gana’nın bütçeden ayırdığı ek kaynağın milli gelirine oranı, Türkiye’nin neredeyse iki katı. Milli gelirine göre Bangladeş’in bütçeden ayırdığı ek kaynak oranı, Türkiye’nin 4.37 katı, Pakistan 8.30 katı, Arnavutluk 5.06 katı. Ekonomisi Türkiye ile aynı kategoride değerlendirilen Brezilya, milli gelirine oranla Türkiye’nin 27.31 katı, Güney Afrika 22.29 katı, ekonomisi iflas halinde olan Arjantin 11.9 katı bütçeden ek kaynak ayırmış durumda.
Bütçeden taze ek kaynak yaratmayan/ yaratamayan Türkiye’nin bütçe cephesinde yapabildiği tek şey, bazı bütçe harcamalarını öne çekmek veya bazı bütçe gelirlerinin tahsilatını ertelemek olmuş. Bunlar da toplum için gerçek bir ek imkân anlamına gelmiyor, sadece zaman kazandırıyor. Bunların GSYH’ya oranı yüzde 1.43 ve Türkiye bu açıdan 16. sırada.
Bütçeden kaynak yaratamayan Türkiye çaresiz bir şekilde kredi garantisi gibi bütçe dışı yollara yüklenmiş. Türkiye’nin bütçe dışı yollarla yarattığı kaynak miktarı bütçeden yaratılan ek kaynağın 38.3 katı. Bu açıdan ikinci sıradaki İtalya’da bile bu oranın 11 olduğu düşünülürse Türkiye’nin korona kriziyle mücadelede ihtiyaç duyulan kaynak miktarı karşısında bütçesinin ne kadar çaresiz halde olduğu net bir şekilde görülüyor.