2022 yılı “Yolsuzluk Algı Endeksi (Corruption Perceptions Index-CPI)" geçtiğimiz hafta içerisinde yayımlandı.
İzleyebildiğim kadarıyla yazılı ve görsel medyada bu rapor hakkında bir haber de yer almadı. Ne yazık ki Türkiye başka bir mecrada savrulup gidiyor; şimdi de Cumhurbaşkanı ve milletvekili seçimleri zaten gündemi işgal etmiş bulunuyor. Özellikle cumhurbaşkanı ve milletvekili adaylarının belirlenmesiyle gündem çok daha başka bir şekil alacak görülüyor. Artık ekonomi bile çok fazla yankı bulmuyor. Adeta kendi küçük ve ötekileştirilmiş dünyamızda yuvarlanıp gidiyoruz.
Oysa “yolsuzluk” olgusu ve gerçeği dünyanın geri kalanında önemini sürdürüyor.
Dilerseniz yolsuzluk konusunda dünyanın 2022 yılı karnesine öncelikle bakalım.
Dünyanın 2022 yılı yolsuzluk karnesi (CPI) skoru…
Malum, dünyanın çeşitli ülkelerinden neredeyse binlerce akademisyen, uzman, iş dünyası çalışanı, aydın sivil toplum temsilcileri olarak kamu kesiminde yolsuzluk algı endeksi ile ilgili görüşlerini yansıtıyorlar. Bu görüşler de merkezi Berlin’de olan “Transparency International” adlı kuruluş tarafından düzenli bir şekilde raporlanıyor ve yayımlanıyor.
2022 yılına ait olan “Yolsuzluk Algı Endeksi” en son Ocak 2023 itibariyle gözden geçirilmiş.
Raporda 180 ülke veya bölgeye ait araştırma sonuçları endeks olarak yayımlanmış.
Her şeyden önce dünyanın yolsuzluk karne notu ya da skor ortalaması 100 üzerinden 43.
124 ülkenin yolsuzluk algı endeksinde (CPI) bozulma yani kötüye gidiş var. Demek ki dünya yolsuzluktan arınma yerine yolsuzluk ile yaşamaya ya da yolsuzluğa bulaşmaya yönelmiş durumda.
180 ülke veya bölgenin üçte ikisinin kamu kesimine yönelik yolsuzluk algı endeksi CPI ya da karnesi 100 üzerinden 50 puanın altında.
2022 yılında CPI skoru veya puanı 2021 yılına göre iyileşen ülke sayısı 25.
Buna karşın 2022 yılında CPI skoru veya puanı kötüleşen ülke sayısı ise 31. Demek ki kötüleşen ülke sayısı artıyor.
Dolayısıyla 124 ülke de 2021 yılına göre 2022 yılında CPI skorunu korumuş oluyor.
Bu arada CPI skorunda 2018 yılına göre 2022 yılında iyileşme olan ülkeler olduğu gibi kötüleşmeye ya da geriye gidişi olan ülkeler de var.
2018’den 2022’ye göre örneğin Angola 14, Maldivler 11, Vietnam 9, Moldova 7 ve Güney Kore de 6 sıra yükselmiş.
Ancak aynı dönemde Avusturya 5, Malezya 6, Kanada 7 ve İngiltere de 7 sıra gerilemiş.
Yolsuzluğun en düşük olduğu coğrafya Batı Avrupa ve Avrupa Birliği ülkeleri. Bu gruptaki ülkelerin CPI skoru 100 üzerinden 66. Yani yolsuzluğun en az olduğu ülkeler. Bunlar içerisinde yıllardan beri ilk sırada Danimarka var. İskandinav ülkeleri sırasını sorumaya devam ediyor. Son günlerde bizi kızdıran İsveç de 6. sırada. Bu grubun en alt sırasında ise 42 puanla Macaristan.
Buna karşın yolsuzluğun en yüksek olduğu coğrafya veya ülkeler grubu ise Sahra Altı Afrika ülkeleri. Bu ülkelerin CPI ortalama skoru 32. Bu ülkelerin ilk sırasında 70 skor puanı ile Seyşeller yer alırken en son sırasına 12 skor puanı ile Somali var.
Araştırmada ülkeler itibariyle başka gruplandırmalara da yer verilmiş.
Türkiye’nin 2022 yılı yolsuzluk karnesi (CPI) skoru…
Dünya yolsuzluk liginde Türkiye’nin karnesi hiç de parlak değil; kötü yerde ve bu durumu da devam ediyor.
2022 yılında Türkiye’nin yolsuzluk karnesi (CPI skoru) 100 üzerinden 36. Öte yandan 180 ülke arasındaki sıralaması ise 101. Aslında 36 puanı olan 9 ülkenin en sonuncusu.
Türkiye’nin puanı CPI skoru 100 üzerinden 2021 yılında 38, 2020 yılında 40 ve 2019 yılında da 39 imiş. Demek ki Türkiye’nin puanı düşmeye devam etmiş.
Daha acı ya da can sıkıcı bilgi verelim…
Batıdaki sınır komşularımız Romanya (46), Bulgaristan (43), Yunanistan (52) puanla önümüzde. Yine Doğu Avrupa ülkelerinden Macaristan, Slovakya, Litvanya, Slovenya, Moldova, Sırbistan Türkiye’den çok daha iyi puana sahip. Aynı şekilde Kafkas ülkeleri Ermenistan, Gürcistan da Türkiye’den iyi. Zaten Katar, Suudi Arabistan, BAE, Umman ülkelerinin skorları Türkiye’nin üzerinde.
Sonuç olarak;
Yolsuzluk Algı Endeksi (CPI) Raporu, dünyadaki bu gidişatın önemli ve ağır sonuçlar doğuracağının altını çiziyor. Küresel barışta bozulmadan bahsediyor, politik istikrarsızlıkların zimmet ve rüşvet suçları için fırsatlar yarattığına vurgu yapıyor. Silahlı çatışmaya zemin hazırladığını uyarıyor.
Rapor, tavsiyelerini de iki temel başlıkta sıralıyor:
- Denge ve denetim mekanizmasının güçlendirilmesi ve kuvvetler ayrılığı ilkesinin desteklenmesi,
- Bilgi paylaşımının sağlanması ve haklara erişimin kolaylaştırılması.
Keşke kısır iç çekişmeleri sonlandırabilsek de ülkemizin refahı ve insanımızın mutluluğu için gerçek gündem konularına dönebilsek. Bu seçimler de vesile olabilse…