Hasan Kamil Hayali’nin bir süre önce düzenlediği görüntülü platformdaki buluşmada Trabzon Sanayici ve İş İnsanları Derneği (Trabzon SİAD) Başkanı Sırrı Eren konuyu açtı:
- Karadeniz’de somon üretimi iddialı noktaya gelebilir, ülkemizin önemli ihraç ürünleri arasına girebilir.
Ardından Polifish’in ortaklarından Trabzon SİAD Başkan Yardımcısı Tayfun Denizer’den aldığı bilgi notunu gönderdi. Denizer de aynı iddiayı ortaya koydu:
- Türkiye, somon üretiminde dünyada söz sahibi olmaya aday bir ülkedir.
Sonra üretimin detayına girdi:
-“Gökkuşağı Alabalıkları” tatlı suda belirli büyüklüğe ulaştıktan sonra denizde çiftliklere aktarılıyor. Orada yemlerle beslenmesi sürdürülüyor. Bu balıklar gelişimini tamamlayınca “somon” olarak pazara sunuluyor, ihraç ediliyor.
2019 verilerini paylaştı:
-Sadece Karadeniz üreticileri tarafından 2019’da 8 bin ton somon üretimi gerçekleşti.
Doğu Karadeniz İhracatçıları Birliği verilerinden aktardı:
-2019 yılında Doğu Karadeniz’den 32 milyon dolarlık somon ihracatı yapıldı. Bunun 11 milyon dolarlık bölümü Trabzon’dan, 21 milyon dolarlık kısmı da Rize’den gerçekleşti.
Türkiye’de üretilen somonun yüzde 80’inin ihraç edildiğini belirtti:
- Türkiye’den somon alan ülkelerin başında Rusya ve Japonya geliyor. Ancak, başka ülkelere de somon ihracatımız söz konusu.
Somonun dünyada en çok bilinen, rahat tüketilebilen balıklar arasında yer aldığını kaydetti:
- Somon, tüketim çeşitliliği çok fazla olan bir balık. Uzakdoğu’da çiğ, Rusya’da tuzlanarak, bizde pişirilerek tüketiliyor.
Japonya’da somonun daha çok suşi ve saşimi şeklinde tüketildiğine dikkat çekip, Polifish’ten örnek verdi:
- Çiğ tüketilen balığın hijyen standartları çok titiz ve özel operasyon gerektiriyor. Japon alıcı, somon fileto hattımızı uzaktan görüntülü izliyor. Personel göndererek yerinde denetliyor.
2020 yılında COVID-19 sürecinin sıkıntılarına rağmen somon üretiminin 20 bin tona çıktığını vurguladı:
- Devlet ve özel sektör aynı ivmeyle çalışma-işbirliğini devam ettirirse Türkiye yakın gelecekte 50 bin ton, uzun vadede 100 bin ton somon ihraç etme kapasitesini yakalar.
100 bin tona ulaşıldığında yıllık ihracat gelirinin 1 milyar dolara çıkacağını hesapladı:
- Ülkemizin söz konusu hedeflere ulaşabilecek altyapı, doğal tatlı su kaynakları ve denizlere sahip olduğu unutulmamalıdır.
Karadeniz’de somon üretimi konusu geçen gün Ekonomi Gazetecileri Derneği’nin (EGD) “Türkiye Ekonomiyi Konuşuyor” buluşmasında da gündeme geldi. Trabzon Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Suat Hacısalihoğlu, somon ihracatının artışına değinip, ekledi:
- Karadeniz’de somon üretimi yatırımları konusunda büyük talep olduğunu görüyoruz.
Türkiye’nin balıkçılıkta önde gelen şirketlerinden Group Sagun’un Başkan Yardımcısı Oğulcan Kemal Sagun da Dünya YouTube kanalındaki sohbetimizde somon ihracatının 2020’de ikiye katlandığını bildirdi:
- 2020’de somon ihracatı 57 milyon doları buldu. Karadeniz, somon üretimine oldukça elverişli. Daha doğal bir ortam. Karadeniz Somonu bize göre lezzet açısından da daha üstün.
Kasım 2017’de Norveç Deniz Ürünleri Konseyi’nin (NORGE) davetiyle Norveç’e “somon turu”na gittim. O günlerde Norveç’in somondan elde ettiği yıllık gelir 6.5 milyar Euro dolayındaydı.
Karadeniz’de yetişen “Türk Somonu” ihracatının 2020’de ikiye katlanması, 1 milyar dolarlık hedefe ulaşmanın hiç de uzak olmadığının işaretini veriyor.
Somon, bir kilo et için sığırın 8’de 1’i yem tüketiyor
Kasım 2017’de Norveç’in önde gelen üreticilerinden Marine Harvest’in merkezini ve Leröy’ün çiftliklerinden birine gittim.
Marine Harvest’in merkezinde o dönemde görevli olan Mert Keçeci’nin yaptığı sunum sırasında aldığım notlara baktım. Keçeci, sunumunda protein karşılaştırması yapmıştı:
- Somon: Protein yüzde 31.
- Tavuk eti: Protein yüzde 21.
- Sığır eti: Protein yüzde 15.
Ardından bir kilo et oluşması için söz konusu hayvanların tükettiği yem miktarlarının altını çizmişti:
- Somon: Bir kilo et için 1.2 kilo yem tüketir.
- Tavuk: Bir kilo et için 2.2 kilo yem tüketir.
- Sığır: Bir kilo et için 8-10 kilo yem tüketir.
İki yılda bir ürün alınan Bingöl’de, yılda 2 hasat başladı
Sütaş Yönetim Kurulu Başkanı Muharrem Yılmaz, Bingöl’de yem bitkisi hasatını anlatan bir video gönderdi. Videodaki alt yazılar dikkatimi çekti
- Bingöl çiftçileri ineklerimizin yemlerini yetiştirmeye başladı. İlk hasat tamamlandı. Sütün bereketi yayılmaya başlıyor.
Videoyu izledikten sonra Muharrem Yılmaz’la konuştum. Bingöl’deki hayvancılık ve süt işletmesinin devreye girmek üzere olduğunu belirtti:
- COVID-19 sürecinde hızımızı kesmedik, yatırımı sürdürdük. Açılışı bahar sonuna doğru yapmaya hazırlanıyoruz.
Bingöl’de tarımın genellikle iki yılda bir ürün alınan şekilde yol aldığını vurguladı:
- Yem bitkileri üretiminde ilk hasat gerçekleştiğinde size gönderdiğim videoyu hazırladık. Yem bitkisinde yılda 2 kez ürün alınabilecek düzen oturmaya başladı.
Yem bitkileri için yaptıkları ödemeye işaret etti:
- Daha hayvan çiftliğimizde üretim başlamadan bölge çiftçisinden 4 milyon liralık yem bitkisi alımı yaptık. Yani, sütün bereketi Bingöl’e yansımaya başladı.
Sütaş’ın Bingöl’deki çiftliğinde 10 bin sağmal inek olacak…
Çiftlik ve süt işleme tesisi 1000 kişilik istihdam yaratacak.
Buzağılar bölgedeki köylülere dağıtılıp, üretim zincirinin halkaları genişletilecek.