1995 yılında konvertibl hale gelen Türk Lirası, geçen 25 yılda en düşük değerini 2019’da gördü. TCMB’nin aylık olarak izlediği TÜFE bazlı reel kur endeksinin 2019 yılı ortalama değeri 76,1’e geriledi. Türkiye’nin fiyat düzeyinin, dış ticaret yaptığı ülkelerin fiyat düzeylerine oranının ağırlıklı ortalaması alınarak hesaplanan reel efektif kur endeksindeki artış TL’nin reel olarak değer kazandığını; azalış ise değer kaybettiğini gösteriyor. TL’nin değer kaybı, Türk mallarının yabancı para cinsinden fiyatının azaldığı anlamına geliyor. Düşük kur politikasının izlendiği 2003- 2014 yılları arasında TL, yabancı para birimleri karşısında olması gerekenden daha yüksek değerde tutulmuş, 2007 yılında 127,7 ile tarihi rekor seviyesini görmüştü. Küresel krizden sonra yaşanan parasal genişlemenin sonlanması ya da yavaşlatılmasıyla birlikte ise trend tersine döndü. TL’deki hızlı değer kaybıyla birlikte reel kur endeksi de 2015’te 100, 2017’de 90 ve 2018’de 80 eşik değerinin altına geldi.
İlk konut satışının payı dip seviyeye indi
Konut sektöründe 2018 yılının ikinci yarısı ile 2019’un büyük bölümünde yaşanan daralma, ikinci el konutlardan çok yeni konut projelerini etkiledi. 2017 yılında 1 milyon 410 adete yaklaşan toplam konut satışlarının yüzde 46’sını yeni ilk satışlar oluştururken, 660 bin adete yaklaşan yeni konut satışları, bu sayı ile tarihi en yüksek seviyesini gördü. Yeni konut satışlarının toplam satışlar içindeki payı itibarıyla en yüksek orana ise, yüzde 47,8’le 2018 yılında ulaşıldı. İlk satışların payındaki belirgin artış, özellikle yılın ilk yarısındaki performanstan kaynaklandı. Ağustos-2018 ‘de yaşanan kur krizi ve faiz oranlarındaki hızlı artışın etkisiyle bu tarihten itibaren konut piyasasında gözlenen daralma, ipotekli satışlar da dahil olmak üzere en fazla ilk satışlarda düşüşe yol açtı. Bu gelişmenin sonucu olarak da son beş yılda yüzde 87-90 aralığında seyreden ilk satışların ikinci el konut satışlarına oranı geçen yıl yüzde 61,1 seviyesine geriledi.