Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) haziran ayı ve yılın ilk yarı enfl asyonunu açıkladı. TÜİK verilerine göre Tüketici fiyatları, aylık bazda yüzde 3,92 artarken, yıllık enflasyon yüzde 38,21 oldu.
Altı aylık bazda en yüksek enflasyon yüzde 67,22 ile otel lokanta fiyatlarında gerçekleşti. Otel lokanta fiyat artışı altı ayda yüzde 41,90, yıllık yüzde 67,22 oldu.
Bu, TÜİK’in açıkladığı enflasyon ile ilgili haberlerde doğal olarak öne çıkan ve ençok kullanılan başlık oldu. Peki, otel lokanta fiyatlarındaki artışın nedeni ne? Bu, Türkiye’nin ekonomideki temel sorunlarından olan enflasyonun maliyet artışından mı talep artışından mı kaynaklandığı sorusu ile ilgilidir.
Bu soruya yanıt olarak Cumhurbaşkanı’nın ‘Faiz neden, enflasyon sonuçtur’ gibi ekonomide karşılığı olmayan açıklamalara girmiyoruz.
Konuya ekonomi gerçekleri ve olgular temelinde bakalım.
TÜİK’in enfl asyon hesaplamasında otel-lokantaların harcama grubu ağırlığı yüzde 7,82’dir. Bu kesimdeki fiyat artışı aylık bazda Haziranda yüzde 4,32, altı aylık yüzde 41,9, 12 aylık ortalama yüzde 67,22.
Bu verilere göre otel-lokanta fiyat artışı aylık, altı aylık ve yıllık bazda ortalamanın üzerindedir.
Peki neden? Enflasyon eğer talep kökenliyse, yani yüksek talep nedeniyle fiyatlar artıyorsa talep kısılarak enfl asyon, dolayısıyla fiyat yükselişi önlenir. Bu anlamda talebi kısarak fiyat artışını önlemek mümkündür. Bu, uygulanacak politikaya bağlı olarak elde olan bir şeydir.
Ama enflasyon maliyet kaynaklı ise yani kullanılan girdilerdeki fiyat artışından dolayı ise, örneğin petrol vb.’lerdeki fiyat artışından kaynaklanıyorsa bunu değiştirmek elde değil.
Bu açıdan bakıldığında otel fiyatlarındaki artışın büyük oranda maliyet kaynaklı olduğu görülür.
Şöyle ki TÜİK verilerinde otel lokanta fiyatlarında yıllık artış yüzde 67 iken bu kesimin kullandığı girdilerden en büyük paya sahip enerjide fiyatlar yüzde 104 arttı. Otel ve lokantalardaki bir diğer önemli gider olan yiyecek-içecek ve enerjideki ortalama fiyat artışı yüzde 74,56.
Akdeniz Turistik Otelciler ve İşletmeciler Birliği (AKTOB) Başkanı Kaan Kavaloğlu, fiyat artışının maliyet kökenli olduğunu belirterek “Otelciler sabit maliyetlerini karşılayamayacak duruma geldi. Döviz fiyatlarındaki yükselişe rağmen artan maliyetler nedeniyle fiyatlarımızı Euro bazında yüzde 15 ile 25 arasında artırmak zorundayız” diyor.
AKTOB Başkanı otellerin fiyatlarını döviz bazında artırmalarına rağmen artan maliyeti karşılamakta zorlandıklarını söylüyor.
Sonuç olarak her alanda ve her konuda olduğu gibi otel-lokanta fiyat artışlarını da veri, bilgi ve olgulara bakarak değerlendirmek gerekir.