Tüketici güven endeksi haziran ayında 63,4’e geriledi. Bu, şimdiye dek Türkiye’de tüketicilerin ekonomiye duydukları güvenin hiç bu kadar düşük olmadığını gösteriyor.
Son yıllarda tüketici güven endeksi ilki 2018 sonbaharında, ikincisi 2021 sonbaharında olmak üzere iki büyük kırılım yaşadı. Yıllar boyu 90 civarında dalgalanan endeksi, 2018 sonbaharından sonra 80 civarında değerler almaya başladı.2021 sonbaharından sonraki kırılımda ise henüz dip bulunamadı.
Haziran’da tüketici güvenini belirleyen dört alt endeks tamamında gerileme oldu ve hepsi tarihi dip seviyesine indi. Alt endekslerin hareketinde ilginç başka bir nokta ise son 9 ayın 6’sında alt endekslerin toplu olarak gerilemesi.
Gıda enflasyonunun ana nedeni girdi maliyetlerindeki artış
Geçen haftanın önemli verilerinden biri de tarımsal girdi fiyat endeksinin sonuçları idi. Nisan ayında tarımsal girdi fiyatlarında bir önceki aya göre yüzde 7,5, geçen yıla göre yüzde 117,3 artış gerçekleşti.
Son dönemde tarımsal girdiler içinde fiyatların en hızlı yükseldiği girdi kalemi gübre. Gübre fiyatları geçen yılın neredeyse üç katına çıkmış durumda. Bunun bir nedeni, gübre ve üre fiyatlarının küresel ölçekte dolar bazında yükselmiş olması. Bir nedeni de içerideki kur artışı. Gübreden sonra maliyeti en çok artan girdi enerji. Son 12 ayda (nisandan nisana) motorin fiyatlarında yüzde 229, elektrik fiyatlarında yüzde 108, kömürde yüzde 242 artış yaşanmış.
Türkiye’de enflasyon tartışmalarında dile getirilen örneklerden büyük kısmı gıda ürünlerine aittir. Uzun dönemde gıda enflasyonu ile tarımsal girdi fiyatları arasında çok yakın bir ilişki var. TÜFE gıda ve alkolsüz içecek endeksi ve tarımsal girdi fiyat endeksi çok benzer değişimler gösteriyor Yani, gıda enflasyonu çok büyük oranda, üretimin pahalılaşmasından kaynaklanıyor.
PPK - BDDK
Normalde görmeyeceğimiz bir şey oldu ve PPK toplantısının olduğu bir haftada PPK kararından daha çok BDDK kararı konuşuldu. Perşembe günü PPK’dan beklendiği gibi, değişiklik gelmedi. Politika faizi, enflasyonun çok altında olduğu için, enflasyon ile mücadele gibi bir amaçla kullanılmadığı ve bir değişim beklentisi olmadığı için PPK’lar artık yakın takip edilen toplantılar değil.
Geçen cuma akşamı, BDDK’dan gelen açıklamaya göre şirketler TL kredi kullanmak istiyorlarsa şirketlerin döviz varlıklarının 15 milyon TL’yi aşmaması gerekiyor. Yani kredi kullanmak isteyenler bu limiti aşan dövizlerini satmak zorunda kalacak.
Gözler PMI verilerinde
Bu hafta gözler cuma sabahı açıklanacak PMI endekslerinde olacak. Hem Türkiye’de, hem diğer önde gelen ülkelerde açıklanacak endeksler bu defa daha yakında izlenecek. IMF, OECD, Dünya Bankası gibi kurumlar, ve ulusal otoriteler 2022 büyüme tahminlerini aşağı yönlü revize ediyorlar ve son aylarda PMI verilerinde yavaşlama işaretleri geliyor.