Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO), geçen sezon olduğu gibi 2022-2023 sezonunda da un ve yem regülasyonuna devam edecek. Bu amaçla “ucuz arpa” satışına başlanıyor. Ofis, prim dahil tonunu 6 bin 200 liradan aldığı arpayı büyükbaş hayvan besicilerine ve küçükbaş hayvan yetiştiricilerine 5 bin 250 liradan satacak.
Yetiştiriciler, açıklanan fiyatın yüksek olduğunu, buğdayın ton başına 4 bin 700 liradan un sanayicilerine tahsis edilirken arpanın 5 bin 250 liradan yetiştiricilere satılmasının yanlış olduğunu ifade ediyor.
Gaziantep Damızlık Koyun Keçi Yetiştiricileri Birliği Başkanı Osman Türkman, regülasyon amacıyla arpa için belirlenen fiyatın yüksek olduğunu belirterek telefon görüşmemizde şu değerlendirmeyi yaptı: “Açıklanan ton başına 5 bin 250 liralık fiyat, Katma Değer Vergisi (KDV) ile birlikte 5 bin 300 lirayı geçiyor. Birlikler aracılığıyla alım yapılarak arpa dağıtımı olacağı için nakliye, hamaliye ve diğer masraflar ile birlikte 5 bin 600 liraya çıkar. Burada meydana gelecek fire, üreticinin taşıma masrafı, birliklerin kiloda 10-15 kuruşluk masrafı ile birlikte üreticiye 1 ton arpanın maliyeti 5 bin 800 lirayı aşar. Piyasada arpa 6 bin 6 bin 200 seviyelerinde. Buğday 4 bin 700 liradan fırınlara verilirken, arpanın bu fiyatlara verilmesi yanlış. Bizim beklentimiz 4 liranın altında bir fiyattı. Mutlaka fiyatta bir düzenleme yapılması gerekiyor. Üreticinin son umudu arpa regülasyonuydu. Bu fiyatlarla umut olmaktan çıktı.”
Uygulamanın en iyi tarafının ise 2 aylık birden tahsisat yapılması olduğunu belirten Türkman: “Büyükbaş besi hayvanı için hayvan başına günlük 1 kilo 200 gram, küçükbaş hayvan için günlük 600 gram arpa verilecek. Geçen sene önce aylık 150 kilo olan daha sonra 120 kiloya düşürülen büyükbaş besi hayvanı için bu yıl 36 kilo verilecek. Küçükbaş hayvan için ise hayvan başına aylık geçen sene 30 kilo olan arpa miktarı bu yıl 18 kilo olacak.” dedi.
TMO Genel Müdürü Ahmet Güldal, un regülasyonu için verilen buğday ile yem regülasyonu için verilen arpanın fiyatını birbiriyle karşılaştırmanın doğru olmadığını belirterek: “İkisi farklı ürünler. Birisi un fiyat regülasyonu diğeri yem. Yem regülasyonu için belirlediğimiz arpa fiyatı şu anki piyasa fiyatına göre yüzde 20 daha ucuz. Birlikler üzerinden olmasının üreticiye büyük kolaylık olacağı için tercih ettik. Geçen sezon üreticilerimiz kendileri gelip arpayı almanın maliyetli olduğunu söyledikleri için birlikler üzerinden toplu olarak yapmanın maliyetleri düşürecektir. İyi organize olan birlikler ürünü toplu olarak aldıktan sonra bir işletmede kırarak torbaladıktan sonra ortaklarına çok daha kolay dağıtımını yapabilecektir. Üretici için toplu alım daha kolay olacağı için tercih ettik.” Bilgisini verdi.
Arpa regülasyonu kapsamında ilgili bütün üretici örgütlerinin başvuru yapabileceğini anlatan Ahmet Güldal telefon görüşmemizde şunları söyledi: “Damızlık Koyun Keçi Birlikleri, Sığır Yetiştiricileri Birlikleri, kooperatifler, hayvancılıkla ilgili bütün örgütler başvurabilecek. Sadece 250 ton ve üzeri alacak olan (Türkiye genelinde sayıları 80-100’ü geçmez) işletmeler doğrudan başvurabilecek. Belli bir büyüklükte oldukları için onları uğraştırmamak için böyle bir yol tercih edildi.”
Regülasyon amaçlı arpa satışından Ofis olarak manipülasyon ücreti alınmayacağını belirten Güldal: “Biz yükleme yaparken bir ücret almayacağız. Birlikler, örgütler arpayı aldıktan sonra iyi bir dağıtım programı yaptıklarında ilave bir hamaliye veya giderleri de olmayacak. Gerekli duyuruları yapacaklar ve çuvallanan ürünü hak sahipleri gelip kendileri alacak. Dolayısıyla ilave nakliye ya da hamaliye parası olmayacak. Fiyat bu nedenle söylendiği gibi yükselmeyecek ve piyasaya göre yüzde 20 düşük olacak. Ayrıca bu regülasyon sonucu piyasada stoklama veya fiyat artışı da olmayacak” bilgisini verdi.
Arpada fiyatların şu anda piyasada ton başına 6 bin lira ile 6 bin 400 lira arasında değiştiğini hatırlatan Güldal: “ Bazı bölgelerde fiyat 6 bin 600 liraya kadar çıktı. Bizim bu satışımızla birlikte piyasada arpa fiyatı artık yükselmeyecek diye bekliyoruz. Çünkü biz piyasaya göre yüzde 20 daha düşük fiyatla veriyoruz. Arpada fiyat artışını önlemiş oluyoruz. Çünkü o regülasyon da artık Toprak Mahsulleri Ofisi şu fiyattan veriyor diyerek fiyat artmayacak Üretici bundan da bir anlamda yararlanmış olacak.” dedi.
Şu anda Toprak Mahsulleri Ofisi’nin depolarında regülasyonu uzun süre sürdürecek arpa olduğunu belirten Ahmet Güldal arpa ithalatı ile ilgili sorumuza ise şu yanıtı verdi: “Regülasyon için yeterli arpa depolarımızda var. Fakat ileriyi de düşünmemiz gerekiyor. Uzun vadeli düşünüldüğünde ithalatla stoklarımızı güçlendirmemiz gerekiyor.”
Mısır hasadının yoğun olarak devam ettiğini ve bir ay içersinde Ofis’e ciddi miktarda mısır geleceğini tahmin ettiklerini vurgulayan Güldal, yem regülasyonu için mısır satışlarının 15 Kasım veya Aralık başında başlayabileceğini söyledi. Güldal, yem regülasyonu kapsamında küçükbaş ve besi işletmelerine arpa tahsisi, satışı yapıldığını süt hayvanları ve tavukçuluk sektörü için mısır satışı yapıldığını sözlerine ekledi.
TMO’dan yapılan açıklamaya göre, arpa satışlarında besici ve yetiştiricilerin talepleri üretici örgütleri aracılığıyla 17-24 Ekim tarihleri arasında alınacak. Yem regülasyonu kapsamında besiciler ve yetiştiriciler arpa almak için üretici örgütlerine başvuracak. Her üretici sadece bir örgüt üzerinden arpa alımı yapabilecek.
Haberde de yer aldığı üzere yem regülasyonu amacıyla uygun fiyata arpa satışı büyükbaş hayvan besicilerine ve küçükbaş hayvan yetiştiricilerine yapılıyor. Ucuz arpa satışı ile kırmızı et fiyatının artması önlenmeye ve tüketicinin uygun fiyata et tüketmesi hedefleniyor. TMO Genel Müdürü Ahmet Güldal’ın söylediğine göre yetiştiricilere ve besicilere arpa satışı yüzde 20 daha ucuza gerçekleştirilecek. Besiciler ise fiyatın piyasaya yakın olacağını ifade ediyor. Verilen destek geçen yıla göre daha düşük. Hayvanın günlük yediği yem miktarı ve diğer yemler dikkate alındığında sadece arpa fiyatındaki bu indirimin fiyatlarda önemli bir değişiklik yapması beklenmiyor. Şu anda besicilerin karkas et maliyeti büyükbaş hayvan için 120 lira seviyesinde. Fakat karkas etin piyasadaki fiyatı 100 lira civarında. Belki bu maliyetin altında satışa cüzi bir katkısı olabilir. Ama tüketiciye yansıması beklenmiyor.