Türkiye buğday ithalatına doymuyor. Bu yılın ilk 10 ayında 7.6 milyon ton ile buğday ithalatında tarihi rekor kırılırken, Toprak Mahsulleri Ofisi’ne (TMO) sıfır gümrükle verilen 1 milyon ton buğday ithalat yetkisi 500 bin ton artışla 1.5 milyon tona çıkarıldı.Resmi Gazete’de dün (15 Aralık 2019) yayımlanan Cumhurbaşkanı Kararı ile TMO’ya 16 Ocak 2019’da Resmi Gazete’de yayınlanan Karar ile verilen 1 milyon ton buğday ve mahlut ithalat yetkisi 1 milyon 500 bin tona çıkarıldı. Türkiye 2019’un ilk 10 aylık döneminde 6 milyon 750 bin ton ekmeklik ve 902 milyon ton makarnalık olmak üzere toplamda 7 milyon 652 bin ton buğday ithalatı yaptı. Bu tarihi rekor, üretimin azalmasından kaynaklanıyor. Geçen yıl ilk 10 ayda 4.3 milyon ton olan ekmeklik buğday ithalatı bu yıl aynı dönemde yüzde 57 artışla 6 milyon 750 bin tona ulaştı. Makarnalık buğday ithalatı ise aynı dönemde yüzde 148 artışla 364 bin tondan 902 bin tona çıktı.
Üretim azalıyor
Son 5 yıllık verilere bakıldığında Türkiye’nin buğday üretimi azalıyor. 2015 yılında 22 milyon 600 bin ton olan buğday üretimi 2016’da 20 milyon 600 bin tona düştü. 2017’de 21 milyon 500 bin ton olan üretim 2018’de 20 milyon tona, 2019’da da 19 milyon tona geriledi. Türkiye’nin buğday tüketimi de 19 milyon ton. Üretimle tüketim başabaş noktasına geldi.
Tarım Bakanlığı’na göre üretimdeki düşüşün nedenleri
Tarım ve Orman Bakanı Dr. Bekir Pakdemirli’nin talimatıyla stratejik öneme sahip bazı tarım ürünleri hakkındaki gelişmelerin izlenmesi için oluşturulan Ürün Takip Masaları’nın hazırladığı Buğday Raporu’na göre üretim alanlarının daralması ve üretimdeki düşüşün nedenleri şöyle ifade ediliyor:
“Buğday ekim alanlarında yaşanan azalma en yüksek seviye çıkarak toplam buğday ekiliş alanları 70 milyon dekarın altına gerilemiştir. Geçen sezon kuraklığa bağlı yaşanan üretim azalması, fiyatların düşük seyretmesi, girdi fiyatlarının aşırı yükselmesi, bu sezon için buğday üreticisinin alternatif ürünlere yönelmesine sebep olmuştur.”
Mazot, gübre ve ilaç fiyatları yüksek
Girdi fiyatlarının yüksek olmasının da üretimdeki düşüşte etkili olduğu belirtilen raporda: “Ayrıca yine yüksek mazot, gübre ve ilaç fiyatları yüzünden çiftçi ürününe yeterli özeni gösterememiş, tohum yatağını düzgün hazırlayamamış, daha düşük miktarda gübre kullanıp, yeterli ilaçlama yapamamıştır. İklimsel olarak şartların normal gitmesine ve bölge ülkelerindeki üretim artışına rağmen ülkemiz üretiminde alan azalmasından ve ürüne yetersiz bakımdan kaynaklı üretim azalması yaşanmıştır” denildi.
Mamul madde ihracatı
İthal buğdayın büyük bölümü un, makarna, irmik ve diğer ürünlerde kullanılıyor ve bu ürünlerin de büyük bölümü ihraç ediliyor. Türkiye Makarna Sanayicileri Derneği verilerine göre, bu yılın ilk 10 aylık döneminde makarna ihracatında yüzde 8.63 oranında artış sağlandı. Makarna ihracatı 1 milyon 70 bin tona ulaştı. Un ihracatı ise 2019 yılının ilk 9 ayında 2 milyon 380 bin ton olarak gerçekleşti. Geçen yıl aynı dönemde un ihracatı 2 milyon 460 bin tondu.