2008 yılından beri bir meslek gurubu yaşamaya çalışıyor. Eski sisteme göre önemli başarılar eden bu sistemin adı Yetkilendirilmiş Gümrük Müşavirliği Sistemi’dir. Maliye’deki Yeminli Mali Müşavirlik Sistemi’nin başarıları esas alınarak gümrük camiasında bu inşa edilmiştir.
Devlet ile özel sektör arasında, özellikle antrepolarda eşya hareketi ve stok kontrolü anlamında sağlıklı bir kayıt sisteminin oluşturulması başta gelmek üzere, 11 yıldır denetim/vergi/istihdam/prim alanında sağladıkları yararları saymaya gerek yok. Kuşkusuz bundan sonra da sağlayacaklardır.
Neredeyse her yıl bu sistemle ilgili düzenleme yapma gereği duyuyor idare. Bazı gerekçeleri anlamak mümkündür ama bazılarını anlamak imkânsızdır. Sürekli bir davalaşma kaosu yaşanıyor. Meslek tamamen ortadan kaldırılmak istenirken kimlerin nasıl tavır takındıklarını camia unutmadı.
Ticaret Bakanlığı’na şunları sormak istiyor YGM’ler;
1. On yıl önce, iyi niyetle oluşturulan bir meslekle ilgili mevzuat bu kadar çok dava konusu olabilir mi? Oluyorsa burada idari düzenlemelerin rastgele yapılmasının rolü var mıdır?
2. İdarenin düzenleme yapma yetkisini yadsımak olmaz ama yaptığı düzenlemelerin sonuçlarını da hesaplamak durumunda değil midir?
3. 11 yıldır devam eden sistemde yer alan YGM’lerle ilgili fakülte ve 65 yaş sınırlaması getirilmiş ve 31.12.2019 tarihi itibariyle yetki belgelerinin iptal edileceği bildirilmiştir.
Bu minvalde;
a) Bu kapsamdaki YGM’lerin 2 yıllık sözleşme yapmalarına sistemde izin verilmesi nedeniyle tarihleri 2020 yılı içine ve daha sonrasına sarkan ve özel hukuk kişileri arasında yapılan sözleşmeleri idarenin bir yazı ile iptal etme yetkisi Ticaret Hukuku’na uygun mudur? İptal edilen sözleşmelerden doğan maddi hakların iadesi sorunu hukuken ortaya çıkmaz mı?
b) Tüzel Kişilik olarak faaliyet gösteren şirketlerin ortaklarının YGM olma zorunluluğu nedeniyle sonradan ihdas edilen eğitim ve yaş kriterine takılması durumunda, şirketin ana sözleşmesindeki faaliyetlerini yapamaz duruma gelmesi kaçınılmaz-dır. 11 yıldır şirket içinde biriken varlıklarını başka YGM'lere devretmelerine zor-lama yapmada idarenin yetkisi var mıdır?
c) Şirket ana sözleşmesinde belirtilen faaliyetlerin yapılamaması halinde şirketin tasfiyesi ya da atıl durumda kalması söz konusu olmaz mı? İdarenin Ticaret Hukuku bakımından bir şirketi bu duruma sokma yetkisi var mıdır?
d) İdare bu sonuçları ön görememiş midir? İdare düzenleme yapma yetkisini kullanırken yapılmasına izin verdiği sözleşme süresi sonunu ve Danıştay’da yürüyen dava sonuçlarını beklememe sebebi nedir?
e) Noterler(dünyada geçerli işler yaptıkları için) hariç başka herhangi bir meslekte yaş sınırlaması(Avukat-YMM-Doktor-Gümrük Müşaviri) var mıdır?
f) Meslek mensupları kazanılmış hakları anayasaya dayandırıyorlar ki haklılar. Umarım Danıştay biran önce karar verir. Yoksa 2019 sonunda YGM’lerin yaklaşık %40’nın yetkileri iptal edilmiş olur. O durumda özellikle antrepo sayısındaki YGM başına getirilen kısıtlamayı dikkate alırsak ve YGM olma sürecinin uzunluğunu (Yetki belgesi alma-şirket ortaklığı-antrepo devirleri süreçleri) düşünürsek, idarenin yargı kararını beklemeksizin yeni hukuki sorunlara yol açmamak bakımından acilen bir düzenleme yapması yerinde olmaz mı?
g) YGM’ler Gümrükler Genel Müdürlüğü’nün işlerini yapıyor deniyor ama şimdiki düzenlemeyi başka genel Müdürlük yapıyor. Neden?
h) Yapılan sözleşmelere istinaden 2020 Ocak ayında sayım/kontrol raporları (AN7) sisteme girilebilecekken, idare bu yetkiyi yıl sonunda iptal ediyor. Keza; 65 yaşını 2 Ocak ayında dolduranların yetkilerinin ne zaman iptal edileceği bilinmiyor. İdare düzenleme yaparken YGM’lerle çalışılsa bu gibi eksikliklere yol açılır mıydı?
i) Bakanlıkça YGM sitemine ilişkin eğitim, 65 yaş ve firma ortaklık yapılarında getirilen kısıtlamalara gerekçe olarak sıklıkla “doğrudan Bakanlığa ait işlemlerin yapılması” gösterilmesine rağmen, idare kendi işlemlerine bir nevi yardımcı olan YGM'leri toplayıp birlikte bir çalışmayı neden yapmaz?
j) Gerek 4458 Sayılı Gümrük Kanunu gerekse diğer ilgili mevzuat düzenlemelerinde, YGM’lerin esasta gümrük müşaviri oldukları kabul edilmesine ve gümrük müşavirlerinde 70 yaş ve sonrasında her yıl sağlık raporu ibrazı ile yetinilmesine rağmen, YGM’ler için neden ısrarla 65 yaş kısıtlaması getiriliyor. Gerekçesi nedir?
Sorular ve sorunlar çok. Cevaplar ve çözümler konuşmaktan geçer. Niçin YGM’lerle bir toplantı yapılıp sorunlara birlikte çözüm aranmaz?