İç göç hem sosyal, hem de ekonomik açıdan ülkenin en temel gündem maddelerinden ve kalkınma politikası tartışmalarının öncelikli başlıkları arasında. Bu nedenle iç göç verilerine uygulanmakta olan teşvik sisteminin dayandığı teşvik bölgeleri penceresinden de bakmak, teşvik politikalarının etkinliği noktasında önemli bir parametre.
Bu bakışla 2021 yılı verilerinin ortaya koyduğu karne şöyle:
* 2021 yılında da yoksul ve geri kalmış bölgeler göç vermeye, orta halli ve gelişmiş bölgeler ise göç almaya devam etti. En yoksul ve en geri kalmış illeri kapsayan 6. Bölge’nin göç verme hızının diğerlerinden kat kat yüksek olması sorunu daha da dramatik hale getiriyor.
* Bölgesel teşvikte 4. Bölge’nin net göç verme hızı binde 2.10. Ondan biraz daha geri illerden oluşan 5. Bölge’nin net göç verme hızı binde 2.49. 6. Bölge’ye gelince göç verme hızı binde 14.82’ye fırlıyor.
* 8 ilden oluşan 1. Bölge’de sadece İstanbul, 13 ilden oluşan 2. Bölge’de sadece Adana, 12 ilden oluşan 3. Bölge’de 3 il (Gaziantep, Mersin, Zonguldak) net göç veren durumunda.
* Geri kalmış bölgelere gelince net göç veren il oranı hızla artıyor. 4. Bölge’de 17 ilin 8’i, 5. Bölge’de 16 ilin 8’i, 6. Bölge’de ise 15 ilin tamamı net göç verdi.
* Gelişmiş illerden oluşan 2. Bölge, binde 5.53 ile net göç alma hızı en yüksek bölge. Bunda Marmara Bölgesi illerinin yüksek oranda göç almaları belirleyici etken. İstanbul net göç verirken, bu göç ağırlıklı olarak hemen komşu illere yönelmiş.
* 1. Bölge’nin net göç alma hızı binde 2.57, 3. Bölge’nin göç alma hızı ise binde 1.91 düzeyinde.
* 1. Bölge’nin net göç alma hızı açık ara en yüksek ili, binde 14.21 ile Muğla. Bunda Covid-19 salgınına bağlı orta ve üst gelir gruplarının büyük kentlerden uzaklaşma eğiliminin etkisi gözleniyor. Muğla’nın en fazla göç aldığı iller sırasıyla İstanbul, İzmir, Ankara, Aydın, Antalya. İlginç bir şekilde bu illere Van da katılıyor.
* 1. Bölge tüm bölgelerin verdiği göçten en büyük payı alıyor. Diğer 5 bölgenin her birinin bölge dışına verdiği göçün yüzde 45 ile yüzde 52’si 1. Bölge illerine göçmüş. 1. Bölge’nin bölge dışına verdiği göçte en büyük pay ise yüzde 30 ile 2. Bölge’nin. Ancak 1. Bölge’deki göç hareketinden en büyük payı da yine 1. Bölge alıyor. 1. Bölge’de iller arası göç edenlerin yüzde 32.2’si yine bir diğer 1. Bölge iline göçmüş.
* 6. Bölge ise tam tersi, tüm bölgelerden en az göç alan bölge. 6. Bölge, diğer bölgelerin verdiği göçte yüzde 8-10 arasında paya sahipken 1. Bölge’nin verdiği göçten aldığı pay yüzde 14’e çıkıyor.
Bu veriler teşvik sisteminin 2021 yılı göç karnesinin başarısız olduğunu gösteriyor.