Dr. Onur Yarar
İstanbul Okan Üniversitesi Öğretim Üyesi
Dünya nüfusunun 1/3’ü ASEAN +3 bölgesinde yaşıyor. Burası hem ciddi ihracatçı hem de ithalatçı. Lafı fazla uzatmadan Türkiye, hangi Uzakdoğu ülkelerine hangi tarım ürünlerini satılabilir, onun bilgisini aktarmak istiyorum. Her Çinli 1 portakal alsa hayali yerine, verileri Tarım Bakanlığı’nın ülkeleri analiz eden 206 sayfalı strateji raporundan derledim.
Hangi ülkeye ne satabiliriz?
- Çin’e kabuklu Antep fıstığı, çikolata, unlu mamuller, kabuklu fındık, incir, kanatlı eti, karpuz, kiraz, kuru kayısı, kuru üzüm, makarna, portakal, su ürünleri, süt ürünleri, un, zeytinyağı, ormancılık ürünleri, şeker ve şeker ürünleri, gıda müstahzarları, çiçek soğanları.
- Hong Kong’a kiraz, incir, portakal, kabuklu fındık, yumurta.
- Endonezya’ya elma, mandarin, şeker ve şeker ürünleri, yaş üzüm, bal.
- Güney Kore’ye kiraz, portakal, su ürünleri, şeker ve şeker ürünleri, gıda ve meyve-sebze müstahzarları.
- Japonya’ya bal, çikolata, incir, kanatlı eti, kuru üzüm, limon, peynir, su ürünleri, ormancılık ürünleri, gıda ve meyve-sebze müstahzarları, süs bitkileri.
- Malezya’ya makarna.
- Singapur’a kavun
- Tayland’a su ürünleri, elma.
- Vietnam’a antep fıstığı, kabuklu fındık, incir.
Tabi bu ihracatları gerçekleştirebilmek için önce üretimi arttırmamız, sonra da lojistik imkânlarımızı oluşturmamız gerekiyor.
Çin’le yaş üzüm, bal, kavun, yumurta, makarna, mandarin, elma, ormancılık ürünleri, gıda ve meyve-sebze müstahzarlarında, Malezya ile süs bitkileri ve kesme çiçek, Tayland’la kanatlı eti ve makarna, şeker ve şeker ürünleri, Güney Kore ve Endonezya ile makarna, kabuklu Antep fıstığında Hong Kong, ormancılık ürünlerinde Endonezya ile analize göre rekabet halindeyiz.
Görüldüğü gibi Çin, tarım konusunda hem ihracat olanakları sunuyor, hem de ciddi bir rakibimiz.
Geçen haftanın ASEAN +3 gündemini kısa kısa özetlersek;
Çin'de devlet şirketlerinin kârları, ilk beş ayında geçen yıla göre %6,5 azaldı. Çin karantina süresini 10 güne indirdi. Çinli araştırmacılar uzaydan dünyaya güneş enerjisi aktarma projesi test ettiler. Çin Bilim ve Teknoloji Kurumu, bu alanda çalışan sayısını 112 milyon olarak açıkladı. Uzakdoğu'da tayfun mevsimi Chaba ile başladı. Windows ve macOS'a bağımlılığını azaltmak için Kylin işletim sistemi yapılmıştı, ancak kamu dışı kullanmadı. Şimdi son tüketici için Linux tabanlı açık kaynaklı openKylin geliştirilmeye başlandı. Hong Kong'un Çine katılmasının 25. Yılı kutlanıyor. Çinli bir kadının Wikipedya’da Çin ve Rus tarihi ile ilgili 10 yıldır sayısız uydurma madde yazdığı ortaya çıktı.
Chine Southern Havayolları, Wohan'dan tekrardan İstanbul'a uçuşlarını başlattı. İsviçreli kaçakçıya Çin'e Senegal'den gül ağacı temin ettiği için soruşturma başlatıldı. 16 Afrika ülkesi gül ağacı ticaretini yasaklamıştı. Çin’in Long March C3 roketinin aya çarpma görüntülerini NASA paylaştı. Pakistan Çin’den bir fırkateyn daha aldı. Nato'nun Yeni Stratejik Konseptinde Çin de Rusya'nın yanına eklendi.
Brunei'den zaten yılda birkaç turist ancak geliyor. Ne yazık ki Manavgat Köprülü Kanyona giren Bruneili genç iki haftadır bulunamıyor.
Endonezya’nın Bulgaristan Büyükelçiliği 11 temsilcilikle birlikte Doğu’dan Hazineler 4. Asya Festivalini başlatıyor. BAE-Endonezya ticaret borsasının 5 yılda 10 milyar dolara ulaşması bekleniyor. Muhammed ve Meryem isimli kişilere ücretsiz içki veren bar, dine hakaretten kapatıldı. Endonezya Diyanet İşleri bu yıl 10 milyon ürüne helal sertifikası vermeyi hedefledi. Endonezya dijital göçebelik için yeni vizesini duyurdu. Vizeyi alanlar hiçbir vergi ödemeden 5 yıl kalabilecek. Asya’daki en büyük Kripto Para Festivali Coinfest Asia, Bali'de Ağustos’ta yapılacak.
Filipinler de Marcos Jr. 17. Devlet Başkanı olarak yemin etti. Muhalefet yeni başkana insan hakları ihlallerine karşı Uluslararası Ceza Mahkemesi üyeliğini yeniden kabule çağırdı. Nobel Barış Ödüllü muhalif gazeteci Maria Ressa'nın haber sitesi Rappler kapatılıyor. Ülkenin ilk entegre izabe ve çelik fabrikası Zamboanga'da yapılacak. Filipin pesosu 2005 den bu yana en düşük seviyesine indi. Filipin Donanması, amfibik harekât kabiliyetlerini arttırmak için Endonezya’dan 2 adet havuzlu çıkarma gemisi alacak.
Japonya da son 150 yılın en sıcak Haziran ayı yaşandı. Hükümet enerji tasarrufu çağrısı yaparken, 17 kişinin ölmesi üzerine yaşlılar için de klimadan tasarruf etmeyin uyarısı yapıldı. Hurda demir ihracatı %23, tüketici güven indeksi haziran da 32,1 e düştü. Subaru Solterra, Türkiye’de satışa sunulan ilk %100 elektrikli Japon otomobili oldu.
Güney Kore’nin Endonezya ile birlikte geliştirdiği 4,5 nesil savaş uçağı KF-21 Boramae, ilk kez motor çalıştırdı. Güney Kore ek F-35A siparişinde bulunacak, şu an 40 adet bulunuyor. İlk yerli covit aşısı SKYCovione için kullanım onayı çıktı. 10 milyon dolar rüşvetten hapis cezası alan eski Güney Kore Devlet Başkanı Lee, sağlık sebebiyle 3 aylığına tahliye edildi. ABD, Güney Kore’den ithal yuvarlak hat borusuna antidamping vergisi getirdi. Hyundai yeni elektrikli otomobili IONIQ 6'nın sedan çizimleri çıktı. Samsung'un cep telefonu satışları düştü, deposunda 50 milyon akıllı telefon bulunuyor.
Coincub, Kuzey Kore'nin 1,5 milyar doları aşan kripto suçları ile dünya lideri olduğunu duyurdu. Ülke Kovid-19 salgınının Güney Kore’den uçarak gelen balonlarla başladığını iddia ederek bizleri şaşırtmaya devam etti.
Malezya’nın palm yağı ihracatı haziran da %7,4 düştü. Bursa Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Burkay, Malezya ile ticarette yaşanan gümrük sorununu çözdüklerini söyledi. Türkiye'nin ilk yerli gemi dairesi simülatörü SERS, Malezya'da kullanılmaya başlandı. Malezya Başbakanı İsmail Sabri Yakub’un oğlu Dafi İsmail Sabri’nin başrolünde oynadığı Bakara filmi, Gaziantep'de çekiliyor.
Myanmar savaş uçağının Tayland hava sahasına girmesinin ardından, Tayland'da bazı köyler ve okullar tahliye edildi.
Singapur'un 3 uydusu Hindistan tarafından fırlatıldı. Singapur merkezli Kripto Para Fonu Three Arrows Capital (3AC), ABD’de iflas başvurusunda bulundu. Su kıtlığına dikkat çeken Brewerkz, geri dönüştürülen kanalizasyondan bira üretti. Singapur'da 11.500 ile son 3 ayın en yüksek koronavirüs vaka sayısı görüldü. Varlık yönetim şirketi BlackRock, Singapur’da genişleyecek. Başbakan Loong, gıda tedarik kaynaklarını çeşitlendirmek istediklerini söyledi.
Tayland’da Wai Khru (öğretmenler günü) geçen hafta üniversitelerde yapıldı, ben de ilk defa kutlamaya iştirak etmiş oldum. Taylandlı mahkûmlar hapisten daha erken çıkabilmek için gönüllü kanalizasyon temizlemeye başladı. 2004'ten beri düzenlenen uluslararası trans kadın güzellik yarışması bu yıl Tayland'da gerçekleşti. Yarışmanın birincisi Filipinler'den, Kolombiya ikinci, Fransız üçüncü oldu. Tayland, Çin ve Malezya’dan ithal çeliğe damping incelemesi başlattı.
Vietnam'ın ilk otomobil markası VinFast, ABD'de elektrikli araç üretimine Kuzey Carolina'da Temmuz 2024’de başlayacak. Vietnam Savaşı'nın sembolü "Napalm kızı" Phuc’un yanıklarının son tedavisi ABD'de tamamlandı. Rusya'nın Vietnam'dan huş kontrplak ithalatı iki kat arttı.
Şimdilik bu kadar,
Bangkok’dan sevgi ve saygılarımla…