“Hocam, kiracıyı sıkıştıran ev sahibi gibisin, bırak şu sözleşme işlerini” dedi arkadaş. Sözleşme. Bu cevap üzerine güleyim mi kızayım mı bilemedim?
Amma hiç şaşırmadım diyebilirim…
Yıllar önce, işletmesine geldiğim zaman beni kırmızı halı ile karşılayan bir üretici, yurtdışındaki alıcının son derece makul şartlarla yazılmış sözleşmesini Türkçeye çevirip kendisine gönderdikten sonra değil beni karşılamak, telefonlarıma bile çıkmamaya başlamıştı.
Tasarım ürünü olan bir şeyi burada ürettirmek isteyen alıcı, doğal olarak tescilli tasarımını koruma altına alarak üretim yaptırmak istiyordu.
Tahminim o ki bu taraftaki üretici de bu tasarımı ele geçirdikten sonra kendi işine kullanmayı düşünüyordu. Zira bu davranışının arkasında başka bir sebep bulamadım.
Karşılıklı hak ve sorumlulukları kapsayan ve detaylı olarak açıklayan bir sözleşme ile giderek bu hevesini kırınca, kapılar yüzümüze tamamen kapandı.
Araştırma ve Geliştirme (Ar-Ge) olayını arakla getir şekline döndüren zihniyet doğal olarak sözleşmeden hem kaçınıyor hem de korkuyor.
Çünkü sözleşmeler, her iki tarafın haklarını belirtip korumaya aldığı kadar sorumluluklarını da belirtip ihlâl edilmeleri halinde, uygunsuz davranan tarafa ciddi yaptırımlar getirebiliyor.
Ki bu da sözleşmelerden kaçanların bir numaralı nedeni olarak ortaya çıkıyor.
Öte yandan kendini uyanık zanneden bazıları da sözleşmelerin koşullarını ve imzalamayı kabul edip, imzayı yetkisiz bir personele attırmaya yelteniyorlar.
Ancak, sözleşmedeki imza sahibinin yetkisini belirten bir belgenin, sözleşme eki olarak konulması maddesini görünce de panikleyip, sözleşme yapmaktan vazgeçiyorlar.
Ya da “Kurt dumanlı havayı sever” davranışı ile sözleşmenin koşullarında, kendilerine rahat oyun alanı açabilecek maddeler koymaya çalışıyorlar.
Şunu da akılda tutmak gerekir ki karşıdaki muhatabımız, epeyce dumanlı havada dolaşmış tecrübeli kurtlar olabiliyor.
Bu durumda da kimin mağduriyet yaşayacağını tahmin etmek de pek zor olmasa gerek.
Özetle dış ticaret sözleşmesini şöyle tanımlamak isterim;
Dış ticaret sözleşmesi, farklı ülkelerde bulunan, ticari, sosyal, yasal bünyeleri ve kültürleri farklı olan, kişilerin ve işletmelerin, anlayış ve uygulama farklılıklarının giderilmesi ve en yüksek ortak faydada buluşturulmasının en önemli unsurudur.