Yatırım yaptığınız şirketin bağlı ortaklıklarını satacağını, hatta Avrupa pazarından çıkacağını nasıl anlarsınız? Anlasanız o şirkete yatırım yapmaktan vazgeçer miydiniz? Aslında finansal tablolar yönetimin planlarını fısıldar ama o fısıltılara kulak kabartmak, bilgileri doğru okumak lazım. Borsada işlem gören şirketlerin finansal tabloları yavaş yavaş açıklanmaya başladı. Gözümüz kulağımız açıkladıkları kar rakamlarında. Peki daha ötesi… Bundan sonra yapacakları?
2020’nin ilk çeyrek raporuna baktığınız da şöyle mi diyeceksiniz: “Nankör şirket! Bugüne kadar şişe ve kapak üretimi yaparken neden kapak üretiminden çıkacağını söylemedin. Mart raporuna bir baktım kapak üretim faaliyeti yok. Yazıklar olsun sana!”. Veya güzelim yaz geldi, deniz kıyısında şezlongda bir o yana bir bu yana dönerken 6. Ay sonuçlarını inceliyorsunuz “Bakalım bizim yatırımın Almanya faaliyetleri kar etmiş mi “derken bir bakıyorsunuz “Aaa, Şirketin Almanya faaliyeti yok!”, iki arada bir derede satılmış, yerinde yerler esiyor. Paydaş olarak bu şirkette neler olup bittiğini bilmek benim de hakkım, diyebilirsiniz. O zaman bana kulak verin:
Fısıltılara kulak verin
Şirket veya kurum, duran varlığını, duran varlık grubunu, iştirak veya bağlı ortaklığını satma kararı aldıysa, bir iş kolundan çıkacaksa, ilgili varlık ve varlık gruplarını, bağlı ortaklıklarını veya yatırımlarını bilançoda Türkiye Finansal Raporlama Standartları, TFRS 5 Satış Amaçlı Elde Tutulan Duran Varlıklar ve Durdurulan Faaliyetler olarak sınıflar. Bu da finansal tablo okuyucusuna şirketin bu varlıklarını bir yıl içinde satacağının veya o iş kolunu ertesi yıl şirketin faaliyetleri içinde görmeyeceğimizin bilgisini verir. Duran varlık veya varlık gruplarını Satış Amaçlı Elde Tutulan Duran Varlıklar ve Durdurulan Faaliyetler olarak sınıflayabilmek için bilanço tarihi itibariyle yönetimin bu varlıklarını kullanarak değil (continuing use - üretim veya temettü gibi) satış yoluyla gelir elde etme kararı vermiş olması ve satış olasılığının yüksek olması gerekmektedir. Satış olasılığının yüksek olmasında aranacak göstergeler: satış planın yönetim tarafından onaylanmış olması, satışına ilişkin bir plan yapılmış ve alıcıların tespiti ile planın tamamlanmasına yönelik aktif bir program başlatılmış olması, piyasa koşullarına uygun makul bir satış fiyatının belirlenmesi ve duran varlığın veya varlık grubunun satışa hazır halde olmasıdır.
Şirketin faaliyet alanı gereği satış işlemleri mevzuat onayına tabi ise, bu husus varlıkların sınıflandırılması öncesi dikkate alınmalıdır.
Finansal tablolara etkisi var mı?
Tüm bu şartları yerinde getiren yönetim duran varlıkları, varlık gruplarını, bağlı ortaklıklarını bilançosunda diğer varlık ve yükümlülüklerden ayrı olarak dönen varlıklar ve kısa vadeli yükümlülükler içinde ayrı olarak sınıflandırılmaya başlar. Bu işin sadece bir bilanço sınıflaması olduğunu düşünüyorsanız çok yanılıyorsunuz. Bundan sonra bu varlıkların, yatırımların ölçüm prensibi de değişecektir. Bu sınıflamaya hak kazanan varlıklarımız artık defter değeri ile defter değeri ile satış maliyeti düşülmüş gerçeğe uygun değerinden düşük olanı ile ölçülmeye başlanır.
Farkında mısınız artık bu duran varlıklar veya yatırımlar sizlere bir yıl içinde satılacaklarını, satılırlarsa bilançoda duran değerlerinden daha düşük bir fiyattan satılmayacaklarının sinyallerini vermeye başladılar.
İş kolundan çıkarsam?
Süt kardeşler filmini seyrettiyseniz Şener Şen ile merhum Kemal Sunal arasında geçen repliği hatırlarsınız “…Seni hiç sevmedim süt oğlan, babanı da sevmezdim.” Belki şirket yönetimi de Almanya’daki faaliyetlerinden umduğunu bulamadı ve satma kararı aldı. Yukarıda bahsetmiş olduğumuz satış ile ilgili kriterleri sağladığında duran varlık ve varlık grupları gibi Almanya’daki bağlı ortaklığımın ilgili varlık ve yükümlülüklerini bilançoda sınıflayıp ölçüm prensibini değiştireceğim. Başka bir şey yapmama gerek var mı? Eğer ki Almanya’daki yatırımınız ayrı büyük bir iş alanını veya ayrı bir coğrafi faaliyet alanını temsil etmekte ise, veya ayrı büyük bir iş alanının veya coğrafi faaliyet alanının elden çıkarılmasını öngören tek başına koordine edilmiş bir planın parçasıysa ya da sadece yeniden satışa yönelik bir öngörüyle edinilmiş bir bağlı ortaklık ise, o zaman Almanya’daki faaliyetinizi “durdurulan faaliyet” (discontinued operation) olarak tanımlanır. Bu durumda hem cari yılda hem de karşılaştırmalı sunulan geçmiş yıl kar- zarar tablosunda bu faaliyetten elde ettiğiniz kar veya zararı diğer faaliyet sonuçlarından ayrı olarak sunmanız gerekecektir. Keza benzer sunumu nakit akış tablosunda da yapmanız gerekir.
Şirket tüm paydaşlarına Almanya’daki iş kolundan çıkma kararı aldığını, bir yıl içinde bu faaliyetini satacağını, bu faaliyetten elde ettiği net kazanç veya kaybın, nakit getirisinin ne olduğunu fısıldamaktadır.
Finansal tabloların fısıltılarına kulak verirseniz size daha neler neler söyleyecektir.