Teknolojide Kadın Derneği (Wtech) Kurucusu Zehra Öney, “Dünyanın teknoloji merkezinde, yani Silikon Vadisi’nde bile teknoloji üretenlerin sadece yüzde 3’ünü kadınlar oluşturuyor. İnsanlığın yapay zekaya yenik düşmemesi için kadın iş gücünü içeri almamız şart” diyor.
“Dünyanın teknoloji merkezinde, yani Silikon Vadisi’nde teknoloji üretenlerin sadece yüzde 3’ünü kadınlar oluşturuyor. ISACA (Bilişim Sistemleri Denetim ve Kontrol Birliği) verilerine göre ise teknoloji sektöründeki kadın istihdamı yüzde 25 seviyelerinin üstünü henüz göremiyor. Ne yazık ki ülkemizdeki rakamlar bunun da çok gerisinde. Yapılan çalışmalara göre, Türkiye’de teknolojide çalışan sayısı yaklaşık 235 bin. Bu 235 binin sadece 23 bini kadın; yani sadece yüzde 9,91’i. Yüzde 10 bile değil. Bunların ağırlığı yönetimde olanlar, CEO’lar, pazarlama ve iletişimde olanlar. Mutfağa baktığımızda sadece yüzde 2’si, yani 2 ila 3 bin kadının teknolojinin mutfağında görev aldığını görüyoruz.”
Teknolojide Kadın Derneği (Wtech) Kurucusu Zehra Öney’in çizdiği tablo çok parlak değil.
Teknoloji sektöründe 20 yıllık deneyime sahip olan Öney, füturist, mobil dönüşüm uzmanı, yatırımcı ve uygulamacı olarak tanımlıyor kendini. Birçok dijital uygulamanın Türkiye’den çıkıp globalleşmesine, dünyanın farklı ülkelerine ihraç edilmesine liderlik yapan Öney, inovasyon ve teknoloji alanlarında ilham veren kadınlardan birisi.
“Bir taraftan teknoloji sektöründe yetkin personel açığı artarken, diğer taraftan kadınların teknoloji üretimine ilgisinin giderek azalması, sektörün geleceği ve sürdürülebilirliği için de iyi bir haber değil” diyen Öney, yaşadığımız dijital dönüşüm sürecinin kadınlar için çok önemli fırsatlar sunduğuna dikkat çekiyor. “Toplumsal kodları aşmak ve önyargıları kırmak önemli” diyor.
Öney, 2019 yılında kurulan Teknolojide Kadın Derneği (Wtech)’in önceliğini de, “Bilim ve teknoloji dünyasında kadının kendi potansiyelini keşfetmesini ve fırsat eşitliğini sağlayarak, teknoloji sektöründe kadın sayısını arttırmak, toplumsal kalkınmayı desteklemek” olarak tanımlıyor. Wtech’in çalışmalarını ve hedefl erini şöyle anlatıyor Zehra Öney:
İnsanlığın yapay zekaya yenik düşmemesi için kadın iş gücünü içeri almamız şart
“Kadınların bu kariyere yönelmeleri önündeki en büyük engel olan toplumsal ve kültürel kodları yıkmakla işe başlıyoruz. Git gide güçlenen yapay zeka karşısında insanlığın yenik düşmemesi için kadın iş gücünü içeri almamız konusunda ise tüm kurucu üyeler hemfikiriz. 2019 yılında 75 kurucu üyeyle faaliyetlerine başlayan derneğimizin üye sayısı bugün 150’yi aştı. Destekçilerimiz arasında HP, Microsoft, Facebook, Google, Amazon gibi global teknoloji devlerinin yanı sıra Vodafone, Turkcell, Akbank, Denizbank, Limak, Enerjisa, Alternatif Bank gibi Türkiye ekonomisine yön veren kurumlar da bulunuyor. Yakın dönem hedefimiz bugün yüzde 9,91 seviyesinde olan kadın istihdam rakamını en az yüzde 100 artırmak.”
“1 Milyon Yazılımcı” projesine destek
“Üç odak noktamız var. Bunlar; eğitim, sürdürülebilirlik, raporlama-ölçümleme olarak sıralanıyor. Wtech Akademi kapsamında kaliteli bir içerik ve uzman eğitmenlerin desteği ile ücretsiz eğitimler veriyor; mentorluk uygulamalarıyla üniversitede STEM alanında öğrenin gören kızlarımıza rol model olmayı amaçlıyoruz. Wtech Akademi’nin en büyük amaçlarından biri “1 Milyon Yazılımcı” projesinin destekçisi olmak ve yetiştirdiğimiz gençlerimizi de bu projenin hedefindeki dönüşümün bir parçası haline getirmek.”
Sektörde kadın ve erkeğin eşitliği bir sürdürülebilirlik meselesi
“Odağımızdaki bir diğer konu sürdürülebilirlik. Sektörde kadın ve erkeğin eşit şekilde temsiliyetini öncelikle bir sürdürülebilirlik meselesi olarak görüyoruz. Buna ek olarak teknoloji ve kadının bu alandaki varlığıyla dünyanın sürdürülebilirliği ve sürdürülebilir yaşam konusunda da çok önemli çalışmalar yürütebileceğimize inanıyoruz.”
Kadınlar neden teknoloji sektöründe yok?
Zehra Öney teknoloji sektöründe kadın istihdamının çok sınırlı olmasının nedenlerini şöyle sıralıyor:
● Toplumsal kodlar ve ailelerin de neden olduğu önyargılar
● Kadınların kendilerini yönlendirecek mentor ve rol model bulmakta zorlanması
● Sektörün kendi içindeki cinsiyet bariyerleri ve ücret eşitsizliği
● Sosyal çevrenin kadınları bu sektörden dışlaması
● Kadınların bu alanda eğitim alma oranının erkeklere kıyasla çok düşük kalması.
TSKB 2020 yılı “Tematik Bakış” raporuna göre, yüksek öğretimde bilgi ve iletişim teknolojileri, mühendislik veya doğa bilimleri alanlarından mezun olan kadınların oranı yüzde 13 seviyesinde. OECD’nin Uluslararası Eğitim Değerlendirme Testi’ne göre erkeklerin yüzde 4.8’i kadınların ise sadece yüzde 0,4’ünün teknoloji sektöründe çalışmayı hedefliyor.
Gig ekonomisi çağı
Zehra Öney, önümüzdeki döneme yönelik öngörüleri şöyle özetliyor:
● 2025 yılına kadar eğer tam cinsiyet eşitliği sağlanırsa, dünya ekonomisine 28 trilyon dolarlık ek katkı sağlamak mümkün. Teknolojide ise diğer sektörlere kıyasla çok daha acil aksiyon planlarına ihtiyaç bulunuyor. Çok yakın gelecekte, 5G, bulut teknolojiler ve Fintech ürünler yaşamlarımızı tamamen değiştirecek. Yapay zeka (AI) ve makine öğrenmesi için kadın detaycılığına ihtiyaç artacak.
● 2022’ye kadar 130 milyon yeni iş imkanı oluşacak. Bunların 70 milyonu robotlar tarafından yapılacak. Geriye kalan 60 milyon işin yüzde 54’ünü yapmak için yeni teknolojiler hakkında bilgi ve yetenek sahibi gençlere, özellikle de kadınlara ihtiyacımız var.
● “Gig ekonomisi”nin yani kurumsal dünyada taşeron ekonomisinin önemi artacak. ABD’de bu yapı şimdiden 530 milyar dolara ulaşmış bir ekonomiye dönüştü. Bir kişi artık bir kuruma hizmet etmeyecek. Yeteneğini, uzmanlığını birden fazla kuruma vererek, saatini zamanını satacak.
● Kurumlarda akıl, yetenek zenginliğine sahip projeye göre insan çalıştırabildikleri ve o insana çok büyük sorumluluklarla bağlanmak yerine, sadece proje bazlı bağlandıkları daha yaratıcı daha rahat çalıştıkları bir döneme geçecekler. Önümüzdeki 5 yılda çalışma ekonomisinin yüzde 25’i bu alana kayacak. GİG ekonomi kadınların uzaktan çalışma ile bulundukları ortamdan daha rahat servis vermelerini sağlayacak.