Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) süresi içinde ödenmeyen prim ve diğer alacaklarının tahsilinde, 6183 sayılı Kanun’un 51’inci (gecikme zammı), 102’nci (tahsil zamanaşımı) ve 106’ncı (terkin) maddeleri hariç diğer maddelerini uygulamakta ve 6183 sayılı Kanun’un uygulanmasında Maliye Bakanlığı ile diğer kamu kurum ve kuruluşları ile ilgili mercilere verilen yetkileri kullanmaktadır.
Bu çerçevede, SGK süresinde ödenmeyen alacakları ile ilgili borçluların üçüncü kişilerdeki hak ve alacaklarına, bankalardaki mevduatlarına, trafik tescil kayıtlarına, menkul ve gayrimenkul malları üzerine vd. haciz uygulayabilmektedir.
SGK’nın alacaklarını tahsil etmek için borçlulara yönelik yaptığı bu tür icra ve haciz işlemleri, işverenlerin ekonomik faaliyetlerinin sürdürülmesini olumsuz etkileyebilmektedir.
7440 sayılı “Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanun’’ ile SGK tarafından takip ve tahsil edilen 2022/Aralık ve önceki aylara ait sigorta primi, Bağ-Kur primi, işsizlik sigortası primi, emekli keseneği ve kurum karşılığı, sosyal güvenlik destek primi, isteğe bağlı sigorta primi, topluluk sigortası primi, asgari işçilikten kaynaklanan eksik prim, idari para cezası, damga vergisi, özel işlem vergisi ve eğitime katkı payı ile bunlara bağlı gecikme cezası ve gecikme zammı, rücu borçları, yanlış ve yersiz ödenmiş olan gelir ve aylıklardan kaynaklı borçlar ile tarımsal kesinti sorumlularının SGK’ya aktarmadıkları prim borçlarının yeniden yapılandırılmasına imkânı getirilmiştir.
Bu çerçevede, yeniden yapılandırma hükümlerinden yararlanmak isteyen borçluların en geç 31.05.2023 Çarşamba günü mesai saati bitimine kadar ilgili SGK müdürlüklerine şahsen, posta yoluyla, e-Devlet üzerinden veya aynı gün saat 23.59’a kadar e-Sigorta yoluyla başvuruda bulunmaları gerekmektedir.
Borçlular yapılandırılan borçlarını peşin veya taksitler (aylık dönemler hâlinde azami 48 eşit taksitte) halinde ödeyebileceklerdir.
Peşin ödeme yolunun tercih edilmesi halinde, ödemenin (30.06.2023 tarihi resmi tatile denk geldiğinden) 03.07.2023 Pazartesi günü mesai saati bitimine kadar yapılması gerekmektedir.
Yapılandırılan borcun taksitler halinde ödenmek istenmesi halinde, yine ilk taksitinin (30.06.2023 tarihi resmi tatile denk geldiğinden) 03.07.2023 Pazartesi günü mesai saati bitimine kadar, diğer taksitlerinin ise bu tarihleri takip eden aylık dönemler hâlinde ödenmesi gerekmektedir.
Yapılandırılan borçlar nedeniyle uygulanan hacizlerin kaldırılması
7440 sayılı Kanun uyarınca kapsama giren borçlarını pesin veya taksitler halinde ödemek amacıyla başvuruda bulunan borçlular hakkında tatbik edilmiş olan hak ve alacak hacizleri ile taşınır ve taşınmaz mal hacizlerine ilişkin olarak SGK tarafından aşağıda belirtildiği şekilde işlem yapılmaktadır.
a) Hak ve alacak hacizlerinin kaldırılması
SGK’ya olan borçlarından dolayı üçüncü kişilerdeki hak ve alacaklarına (maaş, aylık, gelir,
kira, istihkak vb.) 6183 sayılı Kanun’un 79’uncu maddesine göre haciz uygulanmış olan borçluların söz konusu borçları için yapılandırma başvurusunda bulunmaları halinde üçüncü kişiler nezdindeki hak ve alacakları üzerindeki hacizler;
- Pesin ödeme yolunun tercih edilmesi halinde borcun tamamının ödenmesinin,
- Taksitle ödeme yolunun tercih edilmesi halinde ise ilk taksitin ödenmesinin,
ardından kaldırılacaktır.
Ancak, bu şekilde haciz kaldırmalarda ilk taksitin ödendiği tarihe kadar haczedilmiş paralar SGK hesaplarına aktarılacaktır.
Ayrıca, kanunun yürürlük tarihi ve sonrasında gerek borçlulardan gerekse üçüncü kişilerden icra takip dosyasına yapılan her türlü cebri tahsilat pesin veya taksitler halinde ödenecek tutarlara mahsup edilecektir.
e-Mevduat hacizlerine istinaden bloke edilen tutarın bulunması halinde ise bloke edilen tutarın ya banka tarafından SGK hesaplarına aktarılması ya da borçlu tarafından ödenmesi halinde bloke işlemi iptal edilecektir.
b) Taşınır ve taşınmaz mallar üzerindeki hacizlerin kaldırılması ve satışların durdurulması
7440 sayılı Kanun kapsamına giren alacaklardan dolayı daha önce taşınır ve taşınmaz mallar üzerine haciz tatbik edilmiş ise, hacze konu malın birden fazla olması ve her birinin değerinin ayrı ayrı belirlenebilir nitelikte ya da ayrı ayrı tescile konu olması şartıyla, haczin devam edeceği malın değerinin en az yapılandırma öncesindeki toplam borç tutarını karşılaması ve borçlu tarafından yazılı olarak talep edilmesi kaydıyla daha önce uygulanmış hacizler yapılan ödemeler nispetinde kaldırılacak, alınmış teminatlar ise yine yapılan ödemeler nispetinde iade edilecektir.
Buna göre, taşınır ve taşınmaz mallar üzerindeki hacizler;
- Yapılandırma başvuru sırasında pesin ödeme yolunun tercih edilmesi halinde, yapılandırılan borcun tamamının ödenmesinin ardından,
- Başvuru sırasında taksitle ödeme yolunun tercih edilmesi halinde ilk taksit tutarının ödenmesi, hacze konu olup yapılandırma kapsamına girmeyen başka bir borcun bulunmaması ve borçlu tarafından talep edilmesi kaydıyla yapılandırma öncesi toplam borç miktarı kadar (kalan asıl alacak + gecikme cezası + gecikme zammı) hacizler baki kalmak kaydıyla,
kaldırılacaktır.
Daha önce borçluların malları üzerine haciz uygulanmış ise hacizli mallar teminat yerine geçtiğinden borçluların teminat değişikliğini talep etmesi halinde, değişiklik tarihine kadar aksatılan taksitler ile cari ay primlerinin ödenmiş olması ve yapılandırılmış borç haricinde başkaca borcun bulunmaması ya da yapılandırma dışında olan borcun da tecil ve taksitlendirilmiş olması şartıyla, haczin kaldırılması istenilen taşınır ve/veya taşınmazın niteliğinde ve değerinde veya paraya çevrilmesi daha kolay başka bir teminat ile değiştirilebilecektir.
Buna göre;
- Haczedilen malların değeri borç tutarından fazla ise yeni verilecek teminatın değeri en az borç aslı ile yapılandırmanın bozulması halinde hesaplanacak gecikme cezası ve gecikme zammı toplamı kadar,
- Haczedilen malın değeri borç tutarından düşük ise yeni verilecek teminatın değeri en az daha önce haczedilmiş olan malın değeri kadar, ancak teminat değişikliği yapıldığı tarihte yapılan ödemeler sonucu kalan borç miktarı (asıl, gecikme cezası, gecikme zammı toplamı) daha önce haczedilmiş malın değerinin altına düşmesi halinde ise verilecek teminatın değeri kalan borç toplamı (asıl, gecikme cezası, gecikme zammı toplamı) kadar,
olması gerekmektedir.
Ayrıca, yapılandırılan alacaklara ilişkin taksit ödemelerinin devamı sırasında, taşınır ve taşınmaz mallar üzerindeki hacizlerin ödemeler nispetinde kaldırılmasının talep edilmesi halinde, kalan borç miktarı tespit edilirken kalan alacak aslı ile 5510 sayılı Kanun’un 89’uncu maddesine göre hesaplanan gecikme cezası ve gecikme zammının toplamı dikkate alınarak aksatılan taksitler ile cari ay primlerinin ödenmiş olması ve yapılandırılmış borç haricinde başkaca borcun bulunmaması ya da yapılandırma dışında olan borcun da tecil ve taksitlendirilmiş olması gerekmektedir.
Yapılandırma talebinde bulunan borçluların yapılandırılan borçları için takip, haciz ve satış işlemleri durdurulacaktır.
Yapılandırma talebine istinaden haciz ve satış işlemleri durdurulduğundan;
- Yapılandırma öncesi trafik tescil kayıtları üzerine yakalama şerhi konulmuş olan ancak henüz trafikten men edilmemiş araçlar üzerindeki SGK haczinin baki kalması kaydıyla, yakalama şerhlerinin kaldırılması için yapılandırma başvurusunda bulunulması,
- Yapılandırma öncesi haczedilmiş ve trafikten men edilerek otoparkta çekilmiş araçlar üzerindeki yakalamaların kaldırılması için yapılandırma başvurusunda bulunulmuş ve yediemin ücretinin ödenmiş olması,
gerekmektedir.
c) Hacze konu malların borçlu tarafından satışının talep edilmesi
7440 sayılı Kanun’un 9’uncu maddesinin on ikinci fıkrası uyarınca yapılandırma başvurusunda
bulunan borçlunun talebi halinde kapsama giren alacaklarla ilgili tatbik edilen hacizlere konu malların cebri satışına yönelik muvafakatname verilmesi durumunda 6183 sayılı Kanun hükümlerine göre satılabilecektir. Ancak, bu talep Kanun kapsamında ödenmesi gereken taksit tutarlarının ödenmesine engel teşkil etmeyecektir.
d) 6183 sayılı Kanun gereğince takip edilen alacaklara ilişkin yapılan takip masrafları
Yapılandırma kapsamına giren dönemler için ilgililer aleyhine 6183 sayılı Kanun gereğince
yapılmış olan takip masraflarının pesin ödeme yolunun tercih edilmesi halinde, pesin ödeme sırasında, taksitle ödeme yolunun tercih edilmesi halinde ise ilk ödeme sırasında ödenmesi gerekmektedir.