Amacım sizlere içinde bulunduğumuz, çok yakınımızda cereyan eden Rusya- Ukrayna savaşının insani boyutlarını göz önüne sermek değil. Yaşananlar aklın ve mantığın çok ötesinde… Ben sizlerle daha ziyade Avrupa Birliği, Amerika Birleşik Devletleri, İngiltere ve daha birçok ülke tarafından Rusya’ya uygulanmaya başlanan finansal yaptırımların etkilerini konuşmak istiyorum. Sırası gelmişken bir bilgi paylaşayım. Bir köşede sessiz sedasız oturuyor zannettiğiniz finansal tablolar, bir kelebek kadar hassaslardır. Kara haber tez yayılır derler ya, bizim finansal tablolar da bu haberlerle yavaş yavaş ürpermeye başladılar bile.
Finansal tabloları bir fincan ıhlamurla dinginleştiremeyeceğimiz göre, en iyisi savaş ortamının finansal tablolara olası sonuçlarını beraberce analiz edelim.
Yılsonu finansallarına etkisi
Bunun için önce konuyu 2021 yıl sonu ve 2022 yılı diye ayırmakta fayda var. İlki, henüz yayımlanmamış 31.Aralık.2021 tarihli finansal tablolara ne olacak?
Laf aramızda, 31.Aralık.2021 tarihli finansal tablolar bu bahtsız ortamdan bir şekilde paçayı sıyırdılar. Neden mi dersiniz? Çünkü yıl sonu finansalları sırtını TMS 10 Raporlama Döneminden Sonraki Olaylar Standardı’na yaslamış durumda. Buna göre raporlama dönemi sonu ile finansal tabloların yayımlanması için onaylandığı tarih arasında işletme aleyhine veya lehine meydana gelen olaylar “düzeltme gerektiren” ve “düzeltme gerektirmeyen olaylar” olmak üzere ikiye ayrılır.
Her ne kadar Rusya- Ukrayna arasındaki gerginlik 31 Aralık 2021 tarihinde var olsa da savaşın başlaması ve ekonomik yaptırımların uygulanması Şubat 2022 tarihinde meydana gelmiştir. Bu nedenle 31.Aralık.2021 tarihli finansal tablolarda savaşın olası etkileriyle ilgili herhangi bir düzeltme yapılmaksızın, finansal tablolara olan etkinin önem derecesine (materiality) göre Raporlama Döneminden Sonraki Olaylar Dipnotunda açıklama yapılması gerekir.
2022 ilk çeyrek finansallara etkiler
Ukrayna veya Rusya’da bağlı ortaklığımız veya yatırımlarımız varsa, önemli ticari bağlantılarımız mevcutsa, mal alıp-satıyorsak, Rus bankalarında paramız varsa, bu durumda üzülerek söylemeliyim ki 2022’nin ilk çeyrek finansalları, 31.Aralık.2021 tarihli yıl sonu finansal tablolarımız kadar şanslı olmayacaktır.
Her şeyin başında Ukrayna ve Rusya’da önemli bir iş kolunuz, bağlı ortaklığınız varsa, yapılacak iş “işletmenin sürekliliği - going concern” değerlendirmek olacaktır. Biliyorsunuz, Uluslararası/Türkiye Finansal Raporlama Standartlarla (UFRS/TFRS) uyumlu finansal tablolar işletmenin sürekliliği esasına göre hazırlanır. Buna göre işletme olağan faaliyet döngüsüne en az bir yıl daha devam etmelidir.
SWIFT kısıtlaması, Rus Merkez Bankasının ve Rus bankalarının varlıklarının dondurulması, Ruble’nin piyasalarda işlem görememesi dikkate alındığında, Rus şirketlerinden olan alacak tutarları için TFRS 9 Finansal Araçlar Standardı çerçevesinde ayrılan değer düşüklüğü karşılık tutarının (beklenen kredi zararları - expected credit losses) tekrar gözden geçirilmesi gerekecektir.
Getirilen kısıtlamalar sonucu bankalardaki mevduat ve yatırımlara ulaşılmaması durumunda “nakit ve nakit benzeri” olarak sınıflandırdığım varlıklarım ya “bloke mevduat” olarak sınıflanacak veya bu varlıklar artık nakit ve nakit benzeri değil, “diğer finansal varlıklar” olarak sunulacaktır.
Sıkıntılar maalesef bunlarla sınırlı kalmayacaktır. Ukrayna veya Rusya’da faaliyet gösteren şirketin ileride yaratacağı ekonomik faydaya bağlı olarak kullanabileceğini düşündüğü “ertelenmiş vergi varlıkları -deferred tax assets” bu gelişmeler ışığında riskli hale gelmiştir. İşletmenin ileride faydalanamayacağı tutar giderleştirilmelidir.
Finansal varlıklarımı ve/veya yatırımlarımı gerçeğe uygun değerinden ölçüyorsam; binalara, arsalara, makinelere veya kiraya vermek üzere kullandığım binalara yeniden değerleme modeli uyguluyorsam mevcut şartlar altında bu varlıkların ne Ukrayna’da ne de Rusya’da güncel değerlerini tespit etmem mümkün olamayabilir.
Ticari alacaklar gibi finansal varlıklardaki olası değer düşüklüğünün etkilerini benzer şekilde TMS 36 Varlıklarda Değer Düşüklüğü Standardı kapsamında maddi, maddi olmayan varlıklar ve yatırım amaçlı gayrimenkuller ve TMS 2 Stoklar Standardı kapsamında net gerçekleşebilir değerden ölçülen stok kalemleri için dikkate alınmalıdır. Varlıklarımdaki değer düşüklükleri kâr-zarar tablosunda giderleşecektir.
Bilanço kalemlerinin yanı sıra, satışlardaki olası düşüşlerin, artan hammadde ve enerji maliyetlerinin şirket kar-zararını nasıl etkileyeceği malumunuz…
İç açıcı bir yazıyla karşınıza çıkmadığımın farkındayım ama bu şartlarda elden ne gelir.