Tam elektrikli satışları Türkiye’de bile 7 misli büyürken, ABD’deki aylık oran bile yüzde 7’nin altında değilken, Türkiye elektrikli araç pazarının yeterli büyüme göstermediğini iddia etmek, hiç doğru değil!..
Fakat diğer yanda tam elektriklilerin ihtiyacı olan parçaların tedariki için milyarlarca dolarlık küresel yatırımlar bir anda çığ gibi büyüyünce, talep fazlası da ortaya çıkmaya başlamıştı… Özellikle de batarya fabrikaları için bir anda arkası arkaya harcanan trilyon dolara yaklaşan paralardaki sıfırları bile sayamaz olmuştuk…
Koç Holding’in Ford ile ortaklaşa önce SK On sonra da LG Energy ile kurmak istediği, GigaFactory klasmanında olması gereken, batarya fabrikasının iptalinin ardında aslında başka sebepler aramamak lazım…
Şu anda batarya yatırımlarının kârlılığı, asıl problem…
LG Energy’nin kendisinin ve ortaklarıyla kurduğu batarya fabrikalarının ABD’deki hacmi bile 300 MWh’e ulaşıyor… Avrupa ve Çin’deki kapasiteler de 1 TWh’ı aşıyor. Tesla’nın yeni batarya tesisleri de 200 MWh’ten aşağı değil!..
Bu kadar hızlı gelişen batarya üretiminin karşılığında, hammadde ve değerli metal sıkıntısı başgösterirken, bunların kullanılacağı elektrikli araç üretiminin de o kadar hızlı gelişmediği de ortada…
Üstelik, Li-ion kimyasının verimsizliğine karşı seçenek olan lityum metal hücreli bataryaların Ar- Ge’si hızla devam ediyor. Hatta, katı hâl pillerin uygulamaları da başlarken, iyon formülüne olan ilgi her gün düşmeye devam ediyor.
Geely grubunda test edilmeye başlanan Li-ion’a göre iki misli enerji yoğunluğu, çok hızlı şarj ve güvenli yapılardaki solide-state’lerle CATL’nin ShenXing lityum demir fosfat katotlu yeni nesil LFP kimyası geliştiriliyor. Ki bunu de Cherry ve Huawei’nin LFP bataryalı 100 km’de tüketimin 12,4 kWh tüketecek Luxeed S7’si kullanmaya başlıyor. Yani 5 dakikada 160 km yerine 10 dakikada 400 km menzil iddialarının 2024 sonundaki araçlarda gerçekleşeceği söyleniyor.
Toyota da, katı elektrolit için hazırlanırken, 5 yıl sonrasının otomobilleriyle üretime geçmeyi planlıyor. Factorial Energy’nin katı hâl batarya üretim tesisi de geçtiğimiz aylarda açıklanmıştı.
BMW de, batarya maliyetini yarı yarıya indirecek, anotta daha fazla silikona sahip ve katotta daha az kobalt ve daha fazla nikelden oluşan hacimsel enerji yoğunluğu ve şarj hızı daha yüksek Tesla tarzı silindirik hücreye geçiyor. Sülfit elektrolit, silikon anot ve NMC katotlu hücrelere sahip bataryaların BMW’nin yanında Hyundai, Samsung ve hatta Ford’un ilgi alanında olması, sadece Li-ion’a yapılan yatırımların kârlılıklarını riske soktuğu, uzman sohbetlerinin ana konusu… Ki, 5 yıl içinde 400 Wh/kg’a varan bir enerji yoğunluğundan, daha uzun ömür ve daha ucuz olmalarından bahsediliyor…
LFP katotlu hücrelerle ilerlemek isteyenler arasında Mercedes-Benz ve Stellantis markaları da var. Ayrıca BYD ve Gotion gibi üreticilerin LFP üretimini yıllardır geliştirdiklerini de ve NMC/NCA hücreye rakip mangan demir fosfat LMFP ile pil kabiliyetlerini iyileştirdiklerini hatırlatalım.
Başka bir örnek de, Donfeng’in Nammi 01 modelindeki sodyum iyon kimya ve katı elektroliti birleştiren hibrit alternatifler de söz konusu… Belki Amprius’un çok hafif silikon nano tellerden oluşan anoduyla 250 Wh/kg enerji yoğunluğuna sahip batarya tekniği de, merak uyandırıyor.
Yeni araştırılan farklı hücre yapılarının 450 Wh/ kg ve 1400 Wh/L gibi hayal değerleri, artık yakın projeksiyonlara girerken, artık eskiyen Li-ion için, “yol yakınken” zaten vazgeçilmeliydi…
Ford’un tüm dünyada batarya yatırımlarını şimdilik durdurmasına ve bu kafa karışıklığı içinde içten yanmalıların yasak tarihinin ötelenmesine şaşırmayalım!..