GEÇEN eylül ayının ikinci yarısında Türkiye Kurumsal Yönetim Derneği (TKYD) BaşkanıTamer Saka ile birlikte Adana Sanayi Odası (ADASO) Yönetim Kurulu Başkanı Zeki Kıvanç’ın odasındayız.
Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Yönetim Kurulu Üyesi de olan Kıvanç, başta Adana olmak üzere Türkiye’de organize sanayi bölgelerine ayrılan yer konusundaki sıkıntıya dikkat çekti:
- Tarım ve Orman Bakanı Prof. Vahit Kirişçi, OSB’lerin genişleme, büyüme adımlarını frenliyor, kolay kolay izin vermiyor. Bazı OSB’lerin büyüme başvurularını reddediyor.
OSB’ler başta olmak üzere sanayiye büyüme alanı açılmamasının yarattığı ortamın altını çizdi:
- Genişleme talepleri frenlendikçe OSB’lerde arsa fiyatları yükseliyor. Sanayicinin yatırımı maliyetli hale geliyor, zorlaşıyor.
Almanya’yı örnek gösterdi:
- Almanya’nın toplam alanının içinde sanayiye ayrılan yer yüzde 4 dolayında. Bizde ise yüzde 1’in çok altında. Tarım alanlarının yatırıma açılması konusunda biz de titiz davranıyoruz. Tarım dışı, sanayiye ayrılabilecek alanların bir an önce devreye girmesini bekliyoruz.
Aynı konuyu Hakan Güldağ, Şeref Oğuz ve Ömer Faruk Çiftçi ile birlikte ziyaret ettiğimiz Bursa Ticaret ve Sanayi Odası (BTSO) Yönetim Kurulu Başkanı İbrahim Burkay da açtı:
- Ülkemiz topraklarının ne kadarında sanayi yatırımı var biliyor musunuz? Sadece binde 3. Bursa’da bu oran binde 8.
İbrahim Burkay, BTSO Yönetim Kurulu Üyeleri Muhsin Koçaslan, Şakir Özen, Hakan Batmaz, Haşim Kılıç, Meclis Başkanı Ali Uğur’un eşlik ettiği sohbette Avrupa ülkelerinden sanayiye ayrılan alanlar konusunda örnekler sıraladı:
- Almanya topraklarının yüzde 4.4’ünde sanayi yatırımları yer alıyor.
- İtalya’da bu oran yüzde 2.8 düzeyinde bulunuyor.
- OECD ortalaması ise yüzde 2.4.
Burkay’a bu verilerin kaynağını sordum, aktardı:
- Dünya Bankası’nda, OECD’de, Sanayi ve Teknoloji Bakan Yardımcımız Hasan Büyükdede’de var bu veriler.
Zeki Kıvanç’la sohbetimizi anlattım:
- Zeki Kıvanç da Almanya’da sanayiye ayrılan alanların yüzde 4 dolayında olduğunu söyledi. Diğer ülke örnekleri için Danışmanı İsmet Yalçın’ın farklı kaynaklardan derlediği makaleyi gönderdi.
İsmet Yalçın’ın gönderdiği makalenin ekindeki tablolara baktım, şu verileri okudum:
- İspanya: 1990-2012 döneminde sanayi alanları yüzde 220 büyüdü.
- Almanya: 1990-2012 döneminde sanayi alanları yüzde 100 genişledi.
- İtalya: 1990-2012 döneminde sanayi alanları yüzde 46.8 arttı.
- İngiltere:Sanayi alanları söz konusu 22 yıllık dönemde yüzde 43.8 büyüdü.
- Fransa:Sanayi alanları yüzde 38 genişledi.
- Belçika:Sanayi alanları yüzde 35.6 arttı.
- Polonya:Sanayi alanları yüzde 25.8 büyüdü.
İbrahim Burkay, sürdürdü:
- Bursa’nın binde 8’ine denk gelen alanda üretim yapan sanayici 16.4 milyar dolarlık ihracat gerçekleştiriyor. Bursa'nın yüzde 44’ü orman, yüzde 36’sı tarım arazisi. Bu alanlarda yaratılan gelir, katma değer sanayi ile yarışabilir mi?
Ardından ekledi:
- Bursa’da sanayi üretimine ayrılan alanın büyüklüğünü yüzde 1.5’e çıkarabilsek yıllık ihracatımız 32 milyar doları rahatlıkla yakalar.
Burkay, tarım alanlarının sanayiye açılması gibi bir taleplerinin olmadığını kaydetti:
- Çorak, yamaç, tarıma uygun olmayan alanlardan sanayi için genişleme sahaları yaratılmasını bekliyoruz.
Türkiye’nin iki önemli kentinin sanayi odası başkanları, yeni fabrikalar, genişleme yatırımları için OSB’lere büyüme alanları açılması gerektiğini dile getiriyor. Benzer talepler gittiğimiz birçok ilde bize de aktarılıyor.
Tarım alanlarına zarar vermeden sanayiye ayrılabilecek alanları büyütmenin hiç mi makul yolu yok?...
8 milyar dolar dış ticaret fazlamız var
BURSA Ticaret ve Sanayi Odası (BTSO) Yönetim Kurulu Başkanı İbrahim Burkay, kentin toplam dış ticaret fazlasının 8 milyar dolar olduğunu belirtti:
- Bursa’daki şirketlerin büyük bölümü, gelirlerinin yüzde 50’sini yurt dışından sağlıyor. Her biri de en az 50 ülkeye ihracat yapıyor. Gelirlerin yüzde 50’sinin dışarıdan gelmesi, şirketleri sıkıntılardan uzak tutuyor.
Ardından ekledi:
- Bursa gibi 10 ilimiz olsa, 80 milyar dolarlık dış ticaret fazlasına ulaşabiliriz.
BTSO’daki 9.5 yıllık başkanlık döneminde ihracata yeni başlayan firmaların sayısının 6 bin 500 olduğunu vurguladı:
- Bursa’nın kilo başına ihracat geliri 2013’te 3.5 dolardı, bugün 4.58 dolar düzeyinde.
Şu noktanın altını çizdi:
- Tarım ve ormancılıkta kimse verimliliği sorgulamıyor. Sanayicimiz ise bence artık global oyuncu. Dolayısıyla sanayici verimliği sağlamak zorunda.
52 bin üyenin yarısı sanayi kuruluşları
BTSO Başkanı İbrahim Burkay’a oda üyelerinin yapısını sorduk, yanıtladı:
- 52 bin üyemiz var. Bunun yarısı, 23 bini sanayi sicil belgesi sahibi. OSB’lerin sayısı da 17’yi buluyor.
Bursa’nın yabancı sermaye yatırımlarından aldığı pay üzerinde durdu:
- Türkiye’ye 100 birim yabancı sermaye geliyorsa bunun 30-32 birimi yatırım için Bursa’yı seçiyor.
Ar-Ge merkezlerinin sayısının arttığını kaydetti:
- Bursa’daki Ar-Ge merkezi sayısı 167’ye ulaştı.
Bursa’nın nüfusunun 3.2 milyon olduğuna işaret etti:
- 15-64 yaş arası nüfusumuz 2.3 milyon. Bunların 900 bini SGK’lı, 150-180 bini devlet memuru. Yani, istihdama katılması gerekirken evde oturan ciddi bir nüfus da söz konusu. İşte bu nüfusa da çalışacak alan yaratmamız gerekiyor.