Cumhuriyet döneminden bugüne kadar sanayimize, işletmelerimize nitelikli insan gücü yetiştiren okullarımız…
Çırak okulları, Sanat Enstitüsü, Teknik meslek lisesi, Teknik Kolej, Tekniker, Yüksek Tekniker, Meslek yüksekokulu, Mühendislik eğitimi veren Teknik okullar, Akademiler, Üniversiteler, Yüksek teknoloji Enstitüleri, Teknik üniversiteler.
Bazıları örneğin Çırak okulları, kapandı bazılarının adları değiştirildi.
Bilgisayar temelli liseler, Mekatronik Meslek liseleri günümüzde kalifiye / nitelikli eleman yetiştiren okullarımıza eklendiler..
Günümüzde mühendislik eğitimi dışındaki meslek eğitimi veren okullarımızdan mezun olup ta işletmelerde üretim hatlarının , süreçlerinin her kademesinde emek yoğun çalışanlar genellikle mavi iş giysisi, iş tulumu giydikleri için “Mavi yakalı “ çalışanlar olarak tanımlanmakta..
İşletmelerin, insan kaynakları, muhasebe, satış, pazarlama bölümlerinde büro elemanı olarak ( şef, müdür dahil ) çalışan tüm personele de “Beyaz yakalı “çalışanlar olarak tanımlanmaktadır.
İşletmelerin üretim hattında veya teknik destek bölümlerinde çalışan “Mavi Yakalılar” arasından yetişmiş, zaman içinde deneyim kazanmış ve ekip şefi, ustabaşı veya vardiya şefi olarak nitelendirilen, ancak belirli bir eğitim almış (Meslek liselerinden mezun). Buna rağmen üretim hattında yaptığı işin tüm teknik özelliklerini bilen, birlikte çalıştığı veya yönettiği insanları bire bir tanıyan, zaman içinde kazandığı deneyimlerle oluşabilecek her türlü hatayı öngörebilen, makinelerin arıza durumunda hızlı müdahale edebilen ve hatalı bir yarı mamül geldiğinde bunu herkesten önce fark eden, böyle bir durumda ne yapacağını bilen, emek yoğun çalışan, yaş olarak da orta yaş sınırına gelmiş işletmelerin en değerli çalışanlarına da “Gri Yakalı” olarak tanımlanmakta...
Günümüzde üretim ekonomisinin gücüyle özellikle sanayi, enerji, inşaat, lojistik ve tarım gibi sektörlerde kendini göstermeye başlayan gri yakalılar, çalışma hayatının yeni yıldızı olarak tanımlanıyorlar.
Giderek verimlilik odaklı çalışan özellikle üretim sektörlerinde Türkiye için uzman mesleki eğitimden geçmiş ve tecrübeli gri yaka çalışanlara yönelik talep de artmaya devam ediyor.
Teknoloji ve kullanımına vakıf gri yakalılar, iş hayatının her alanında talep görürken, finansal olarak da daha büyük değer yaratıyorlar.
Diğer yandan, örneğin üretim sektöründe, otomotiv alanında makine operatörleri, montajcılar, kaynakçılar gibi çalışanlara yönelik talep devam ederken, kendilerini eğitebilenlerin katkıları da artacaktır.
Mesleki eğitim almış çalışanların sayısı artsa da talebe cevap verecek seviyelere henüz ulaşmadığından, işverenler birçok alanda gri yakalı çalışan bulmakta zorluk yaşıyorlar; bulanlar ise çalışanlarını elinde tutmak için ortalamanın üzerinde maaş ve yan haklar sunmak zorunda kalabiliyorlar.
Gri yakalılar, Beyaz yakalı ve mavi yakalılardan farklı olarak bilgiyi üretiyor ve icraata geçiriyorlar.
Mevcut eğitim sisteminde üniversiteye yönlendirilen gençlerin meslek ve sanat okullarına yönlendirilmesi, kısa vadede olmasa bile hem sektörün ihtiyaç duyduğu nitelik ve nicelikte elemana kavuşması hem de ülkemizdeki işsizlik sorununun çözümüne katkı sağlaması bakımından önemlidir.
Son 10 yılda mavi yakadaki pek çok meslek robotlar tarafından otomotize edilirken, beyaz yakalıdaki pek çok iş önümüzdeki 10 yıl içinde yapay zekâ tarafından otomatize edilecek.
Bu durumda önümüzdeki 10 yılda gri yaka işlerin ekonominin bel kemiğini oluşturacağını söylemek mümkün olabilir.
Gri yakalı olarak tanımlanan bazı meslekler:
- Bilgi teknolojileri (IT) uzmanları
Yazılım geliştiriciler, ağ yöneticileri, veri analistleri ve siber güvenlik uzmanları gibi teknik bilgiye dayalı profesyoneller.
Dijital dönüşümle birlikte birçok işletmenin en çok ihtiyaç duyduğu çalışanlardır.
- Mühendisler
Elektrik, makine, inşaat ve endüstri mühendisleri gibi teknik bilgi ve uygulamalı deneyim gerektiren alanlarda çalışanlar.
Üretim süreçleri, proje yönetimi ve araştırma-geliştirme (AR-GE) departmanlarında aktif rol oynarlar.
- Proje Yöneticileri
Farklı sektörlerde çalışan ve belirli projelerin planlanması, yürütülmesi ve yönetilmesinden sorumlu bireyler.
Hem teknik bilgi hem de liderlik ve organizasyon becerilerine sahip olmaları beklenir.
- Teknik danışmanlar
İşletmelere teknoloji, yazılım veya süreç iyileştirme konusunda uzmanlık sunan danışmanlar.
Bilgi tabanlı, problem çözmeye yönelik roller üstlenirler.
- Grafik ve web tasarımcıları
Kreatif ve teknik yetenekleri birleştirerek dijital içerik ve web siteleri tasarlayan profesyoneller.
Hem estetik hem de teknik beceriler gerektiren bu meslekler de gri yakalı sınıfına girer.
- İş analistleri ve veri bilimcileri
İş süreçlerini analiz eden, veri üzerinden strateji geliştiren ve iş kararlarını yönlendiren profesyoneller.
Veri yönetimi ve analiz yetenekleri yüksek düzeyde bilgi birikimi gerektirir.
- Pazarlama ve dijital medya uzmanları
Dijital pazarlama stratejileri geliştiren, veri analitiği ve SEO gibi teknik alanlarda bilgi sahibi olan profesyoneller.
Hem yaratıcı hem de teknik bir iş modeli gerektirir.
- Finans analistleri ve risk yöneticileri
Finansal piyasaları, yatırımları ve riskleri analiz eden uzmanlar.
Matematiksel ve analitik becerilerle birlikte, sektöre dair derin bilgiye sahip olmaları beklenir.
Finansal piyasaları, yatırımları ve riskleri analiz eden uzmanlar.
Matematiksel ve analitik becerilerle birlikte, sektöre dair derin bilgiye sahip olmaları beklenir.
Gri yakalı yetiştirilmesinde olumlu bir gelişmeyi paylaşmak istiyorum.
Başkent Üniversitesi Anadolu Organize Sanayi Bölgesi Meslek Yüksekokulu (AOSB MYO) ile sanayi paydaşları arasında gerçekleştirilen işbirliği protokolü, Türkiye sanayisine gri yakalı personel yetiştirilmesinde yeni bir dönemi başlatıyor..
Sanayimizin ihtiyacı olan nitelikli istihdam alanında önemli bir kesimi oluşturan “Gri Yakalı” çalışanlara ilişkin derlediğim bilgiler özetle bunlar..