Geçtiğimiz hafta EPDK’nın sanayide kullanılan elektriğe yüzde 50,8, BOTAŞ’ın ise yine sanayide kullanılan doğalgaza yüzde 49,5 zam açıklaması sanayiciyi zora soktu.
Yılbaşından bu yana bakacak olursak doğalgazda sanayi tarifesi yüzde 147,5 zamlandı.
Son zamları yorumlayan sektör temsilcileri ve sanayiciler, maliyet hesabı yapmakta zorlandıklarını ve müşterilerine de fiyat veremediklerini ifade ettiler.
Elektrik ve doğalgaza gelen zammın enerji yoğun imalat sanayi kollarından plastik sektörüne etkilerini değerlendirmek üzere Plastik Sanayicileri Derneği (PAGDER) Başkanı Selçuk Gülsün’le görüştük.
Gülsün, sadece son yapılan zamda değil bir süredir yapılan tüm enerji zamlarında aynı stratejinin uygulanarak konut kullanımında zamların asgari düzeyde tutulduğunu, üretim faaliyetleri için kullanılan enerji fiyatlarına ise bu zamların kat be kat fazla yansıtıldığını belirtti.
Gülsün, “Özellikle ekonomik zorlukların yaşandığı bu dönemde tüketiciyi koruma hedefi güttüğü düşünülen bu stratejinin baştan sona hatalı olduğunu ve istenilen sonuca ulaşılmasına katkı sağlamadığı gibi ülkemizin içinden geçtiği ekonomik zorlukları daha da zor atlatmasına neden olmaktadır.
Zira sanayide maliyet artışı doğrudan nihai ürünlerin mallarına yansıtılmaktadır.
Sanayicinin bu maliyet artışını ürün fiyatlarına yansıtmadan taşıyacak gücü kalmamıştır. Bu sebeple sanayi elektriğine ve doğalgazına yapılan zamlar dolaylı olarak vatandaşımıza yansıtılmış olmaktadır.
Öte yandan, gelişmiş ülkeler ve dış ticaret pazarlarında rekabet halinde olduğumuz ülkeler üreticinin enerji fiyatlarındaki zam dalgasından asgari düzeyde etkilenmesi adına önlemler almaktadır.
En nihayetinde sanayicimiz karşı karşıya kaldığı bu fahiş maliyet artışı sebebiyle ihracat pazarlarımızda kayıplar yaşamaktadır.
Söz konusu strateji adeta üretimi cezalandırmakta, tüketimi ise teşvik etmektedir.
Oysaki son dönemde tüm vatandaşlarımızın kabul ettiği bir gerçeklik varsa o da içine düştüğümüz bu ekonomik bunalımdan ancak ve ancak üretimle çıkılabileceği gerçeğidir” dedi.
Sadece son 1 yıllık süreçte sanayi elektriğine gelen zamların %250 oranına vardığının altını çizen Gülsün, “Tabii ki son dönemde Rusya-Ukrayna savaşının da etkisiyle enerji fiyatlarının küresel piyasalarda hızla artmış olduğunu görebiliyoruz
lâkin bu gerçeklik Türk Lirası’nın yaşadığı hızlı değer kaybı ve yanlış enerji fiyatlaması stratejileri sebebiyle ülkemizde çok daha derin hissedilmekte.
Malum hemen hemen tüm sanayileşmiş ülkelerde sanayi elektriği fiyatı mesken elektriği fiyatının altında tutulur.
Yakın zamana kadar bu durum ülkemiz için de geçerliydi lakin 2019 yılı başından itibaren bu durum tersine döndü.
O döneme kadar konut elektriği fiyatından yaklaşık %20 daha ucuz olan sanayi elektriği fiyatı geldiğimiz noktada mesken elektriği fiyatının %87 üstüne çıkmıştır.
Üzülerek söylüyorum ki bu fiyatlama stratejisi ile ülkemiz sanayisinin istenilen seviyeye gelmesi olası gözükmemektedir” dedi.
Plastik sektörü gibi enerji yoğun sektörlerde enerji fiyatlarında yaşanan artışın daha derinden hissedildiğini dile getiren PAGDER Başkanı, “Plastik sektöründe geleneksel olarak ana maliyet kalemlerinin ağırlıkları hammadde, işçilik ve enerji olarak sıralanırken son dönemde bu sıralamanın hızla değiştiğini ve enerji maliyetinin işçilik maliyetini neredeyse ikiye katladığını gözlemliyoruz.
Ülkemiz ekonomisi açısından bu durum büyük önem taşıyor zira plastik sektörü günümüzde 30’dan fazla sektörü besleyen bir sektör.
Yani plastik sektöründe maliyetlerin hızlı artması diğer tüm imalat sanayi kollarında bir dalgalanma etkisi yaratmaktadır” dedi.
Son olarak önemli bir çekincesini dile getiren Gülsün, “Malum geçtiğimiz yıl İran’dan gelen doğalgaz akışında yaşanan sorunlar sebebiyle sanayiye elektrik arzında kesintiler olmuştu.
Bu yıl da aynı sorunların yaşanmaması adına kış aylarında artacak doğalgaz talebini de göz önünde bulundurarak doğalgaz depolarımızın doldurulması büyük önem arz etmektedir” dedi.
Sektör temsilcileri ve PAGDER’in değerli Başkanı Selçuk Gülsün’ün zamlar konusundaki ortak paydaları “Elektrik ve doğalgazdaki büyük orandaki artışlar, maliyet hesabı yapmakta zorlandıklarını ve müşterilerine de fiyat veremedikleri, üretim maliyetlerini ve enflasyonu artıracağı yönünde...”