İş dünyası insanlarıyla konuşurken kullandığım ölçü, iş insanlarının birikimlerinden başkalarının da yararlanmasıdır. Bir iş insanının “başarı öyküsü” sadece kendi yaptıklarına odaklıysa, ilham vermiyor ve saygı uyandırmıyorsa doğrusu paylaşsam da içime sinmiyor.
DÜNYA Gazetesi Kocaeli Temsilcisi Sabiha Toprak, “Sizi sulama sistemleri konusunda önemli bir tesisin yöneticiyle tanıştıracağım” dediği zaman, ilgim “sulama sistemlerinde” gözlediğim eksikliklere odaklıydı. Söyleşi derinleştikçe ilgi odağım zorlayan başka konular gündemin ilk sıralarına tırmandı: Ezeli ve ebedi sorunumuz olan “ortak çalışma” konusunda “rol modeli” olabilecek değerlendirmelerin peşine takıldım. Sadece üretmek değil, sahada ürünlerin bilinçli kullanılmasını hızlandıracak alanlara yapılan yatırımların başkalarının hikâyelerini etkileyeceğini, bulaşıcı etkilerinin olabileceğini, ortaklaşa yeni hikâyelere yelken açılabileceğini düşündüm.
PİMTAŞ su iletimi için borular ve pompalarla ilgili parçalar üretiyor. Şamil Tahmaz’ın anlattığına göre 12 bin parça üretilen tesislere sahipler. Ürünlerinin yarasını yurtiçi pazarda değerlendirirken, yarısını da ihraç ediyorlar. Bütün bunlar 7 ayrı tesiste hayat buluyor. Ve bu tesisler 7 yüz kişi istihdam ediyor ve istihdam edilen insanların sofrasında aş, çocuklarında eğitim ve yaşamlarında güven oluyor.
PİMTAŞ’ın hikâyesi 1973’de başlıyor. Pendik’te başlayan iş yaşamı Gebze Organize Bölge’ye uzanıyor.
Plastik sektöründe PETKİM’in üretiminin yeterli olmadığı yaygın yakınma konusudur… Şamil Bay, kendi kullandıkları plastik girdilerde PETKİM kalitesinin yeterli olduğunu söylüyor. O ülkemizin koşullarında girişimcinin işini zorlaştıran öncelikli etkenin “finansmana erişilebilirlik” olduğunu düşünüyor… Teşvik sisteminin daha da etkili hale getirilmesi gerektiğini de paylaşıyor.
Sürdürebilir ortaklık örneği
PİMTAŞ’a iki aile hayat vermiş: Şamil Tahmaz’ın babası Cevat Tahmaz ve İbrahim Ethem Serdaroğlu. Bugün şirket içinde her aileyi bir kişi temsil ediyor.
Ortaklıkları sürdürmede ciddi sorunlar yaşayan ülkemizde PİMTAŞ’ın 50 yıla yaklaşan ortaklık serüveninin arkasında hangi etkenler olduğunu merak etmez misiniz? Merakla anlatılanları dinliyorum: Başından beri yazılı kurallara verilen önem ilk sırada yer alan ilkeli tutum… Kuşkusuz gelenek-odaklı davranışlara sadakatin de önemi var, ama kuruluşlarda her şeyin yazılı iletişime dayalı olması da önemli bir ilke. Ortakların başka bir yere ortak olması, gayrimenkul iştiraklerine katılmasının kuralları herkesin bildiği ve içselleştirdiği kurallar. Ortak ailelerin araç-gereç, ev ve diğer yaşam araçlarında standart ve abartısız uyumu da dikkate değer uygulama… Şirketler hiç temettü dağıtılmaması; oluşan fonlar gayrimenkul ya da şirket yatırımları için harcanması da ödün verilmeyen bir başka ilke. İlkelere gölge sadakatiyle uyan iki aile uzun yılların birikimi karşılıklı güvene dayalı yaşam biçimi haline getirerek sürdürülebilir ortak örneği sunuyor bize.
Piyasada çok sayıda aile şirketi kurumsallaşmak için anayasalar hazırlatıyor.. Gözlemlerim beni yanıltmıyorsa PİMTAŞ uygulamalarını örnek almaları onların işini kolaylaştırır… “Amerika’yı yeniden keşfe gerek yok…”
Rol modelini öğrenmek istiyorum
Bizim gibi dışardan gözlem yapanların yanılma ve yanıltılma olasılığı her zaman var. O nedenle iş insanlarını anlayabilmek için klasik bir soru yöneltiyorum Şamil Tahmaz’a: “Sulama sistemleri ve endüstriyel havuzlar konusunda üretim yapan, onun gibi olmak istediğiniz, sizin için rol modeli olan bir firma var mı, o firmayı yakından izliyor musunuz?”
Bu soruya çoğu firma yetkilisi cevap veriyor… Cevap veriyor, ama arkasından firma adını yazmamamız isteniyor. Tahmaz hiç bir çekince koymuyor. Diyor ki, “İsviçre’de G.F’yi (Ggeryeficher” rol modeli olarak görüyorum. Nedeni çok açık: Önce “mühendislik” konusunda dünyanın en ilerisi onlar… Ayrıca, küresel ölçekte en ileri ekipmanla tesislerini donatmışlar. Ar-Ge, tasarım ve inovasyon alanında sürekli gelişme yaratabiliyorlar; kendi imkanları ve ülkenin sağladığı imkanlarla finansman erişilebilirliğinde sorunlar yok”…Bir de ülkemizin bugünlerdeki önemli bir sıkıntısının yanıtı var: İsviçre’ deki firmanın kaliteli eleman sorunu yok. Sistem kaliteli eleman yetiştiriyor; işyerlerinde de o elemanlar kalıcı oluyor.
Saha çalışmaları
PİMTAŞ’ın “Uzman Çiftçi” programı ile sahada önemli çalışmaları var: Toprak analizlerinden bitki ihtiyaçlarına kadar ileri teknoloji kullanılarak bilgiye dayalı çiftçilik uygulamaları yapılıyor. Açık tarımsal uygulamalar yanında örtülü tarım ve modern seracılıkla ilgili de saha ihtiyaçlarını karşılayan bir örgütlenme sürdürülüyor.
Şamil Tahmaz’ın verdiği bilgiye göre, bugüne dek 13 bin çiftçiye ulaşılmış… Hedef 100 bin çiftçi ile ileri tarım uygulamaları yaparak verimi artırmak.
Saha çalışmalarının önemli özelliklerinden biri de “entegre bakış”. Tarladan örtüye, depodan sofraya üretim sürecinin her aşamasının birbirini bütünlemesine özen gösteriliyor. Ayrıca ülkenin belli yerlerine yığılma yerine her yerine ulaşabilmek için çaba gösteriliyor.
PİMTAŞ’ın 10 yıllık uzun vadeli, 5 yıllık orta vadeli, bir yıllık da bütçelere dayanak oluşturulan planları var. Aylık, haftalık, hatta günlük bütçe kontrolleri yapabilen sistem geliştirilmiş ve oturtulmuş durumda. Orta ve uzun vadeli yatırım kredisi kullanıyorlar.,. Sakarya’da Teknoloji OSB’nin gelişmesine yönetimde de katkıda bulunuyorlar.
Anladığımı sizinle paylaşayım: PİMTAŞ’ta halkın tarımsal üretim ve su yönetiminde bilinçlenmesi birincil amacı oluşturuyor. İkincisi de doğru teşvikler ve destek sistemleriyle ülkemizin tarımsal üretimde dışa en az bağımlı olmasına gidecek yolu ve yöntemi aranıyor. Çiftçiye, ürün garantili bankalardan kredi sağlamak için örgütlenmeyi yaygınlaştırıyor ve derinleştiriyorlar.
PİMTAŞ’ta Şamil Tahmaz bana nicelikleri anlatma yerine nitelik gelişmesi yaratmanın yol ve yöntemlerini anlattı… İlgimi çekti, umarım sizler için de öğretici olan hususlar vardır.