Salgının Çin’de başlamasının ardından 12 , Türkiye’de ilk vakanın görülmesinin ardından 2 hafta geçti. Küresel piyasalar ise 5 haftadır baş aşağı gidiyor. 20 Şubat 2020’den itibaren pek çok gösterge hızla bozulmaya başladı. Borsa endeksleri hızla gerilerken, emtia fiyatları sert şekilde düştü ve dolar pek çok para birimine karşı değer kazandı.
Şu ana dek, salgının ulusal ekonomilerin reel sektörlerine yönelik etkilerine yönelik açıklanmış yeterli veri yok. Elimizdeki en taze göstergeler, Çin’in üretim, tüketim ve dış ticaret verileri ile salgına ilk maruz kalan ülkelerin Şubat ayı PMI verileri. Salgın ilk iki ayda Çin’de sanayi üretimini yüzde 13, tüketimi ise yüzde 20 civarında azalttı. Çin’in ihracat ve ithalatında yüzde 11’lik gerileme oldu. Çin ve Asya’daki bazı ülkelerin PMI göstergelerinde de Şubat verilerinde düşüş yaşandı.
Salgının reel ekonomiye etkilerini bundan sonra görmeye başlayacağız. Bu hafta pek çok ekonominin güven endeksleri açıklanacak. Türkiye de bunlardan biri. Bu hafta Mart ayı tüketici güveni, reel sektör güveni ve diğer sektörel güven endeksleri gelecek. Türkiye’deki ilk vakalar Mart’ın 11’inden sonra görülmeye başladı. Güven endekslerinin saha çalışmaları ise ayın ilk yarısında yapılıyor. Yani bu hafta açıklanacak verilerin hesaplamaları yapılırken, Türkiye henüz tam olarak salgın ve karantina ortamına girmemişti. Bu nedenle bu hafta açıklanacak veriler resmi tam olarak bugünkü durumu yansıtmayacak. Ancak yine de güven endekslerinde covid-19 etkisini görmeye başlayacağız. Avrupa ve ABD’de de tüketici ve işletme güvenine yönelik veriler hafta boyunca açıklanacak. Avrupa’da salgın daha önce başladığı için oradaki etkiler daha net görülecektir.
Finansal piyasalardan sonra ilk etki güven endekslerinde, daha sonra hizmet sektörleri satış endekslerinde, ardından da sanayi üretiminde görülecek.
Küresel ekonomiye yönelik en hızlı tahmin güncellemesi yapan muteber kurumların başında IIF (Uluslararası Finans Enstitüsü) geliyor. IIF, küresel büyüme tahminini Mart başında yüzde 2.6’dan yüzde 1.6’ya çekmişti. 19 Mart tarihli son güncellemede bu yüzde 0.4’e revize edildi. Çin’in ilk çeyrekte hızla küçüleceği, ABD ve Euro Bölgesi’nin ise 2. Çeyrek büyümesinde sert bir daralma görüleceği düşünülüyor. 2020 genelinde ABD’nin yüzde 0.4, Euro Bölgesi’nin yüzde 2.8, Japonya’nın yüzde 1.5 daralması, Çin’in ise yüzde 3.5 büyümesi öngörülüyor. Türkiye ekonomisinde piyasa ve reel sektör üzerindeki etkiler Mart ortasından itibaren hissedilmeye başladığı için, 1. Çeyrek büyümesi üzerinde salgının ciddi bir etkisini görmeyeceğiz. Ancak 2. Çeyrekte bizde de büyüme hızla yavaşlayacaktır. Mart-Nisan-Mayıs döneminde peş peşe kötü veriler göreceğiz. Haziran’dan itibaren etkiler hafifleyecektir. Salgın kontrol altına alınsa dahi, psikolojik sebeplerle bir süre daha turizm sektöründe talep zayıf kalmaya devam edecektir. Hepimizin umduğu gibi yaza yaklaştıkça salgının hafiflemesi durumunda yılın kalanında hafif yaralar ile ekonominin bu krizi atlatması mümkün olabilir. Ancak turizm, yatırımlar ve istihdamda hava bir süre daha bulutlu olmaya devam edecek.
YURT İÇİ
Pazartesi 10:00’da Mart ayı tüketici güven endeksi
Pazartesi 11:00’de Şubat ayı turist sayısı
Çarşamba 10:00’da Mart ayı reel kesim güven endeksi
Çarşamba 10:00’da Sektörel güven endeksleri
Çarşamba 10:00’da Mart ayı kapasite kullanım oranı
Cuma 10:00’da Ekonomik Güven endeksi
YURT DIŞI
Pazartesi 18:00’de Euro Bölgesi Mart ayı tüketici güveni
Çarşamba 12:00’de Almanya Mart ayı İFO endeksi
Cuma 17:00’de ABD Mart ayı Michigan Güven Endeksi