Sağlık gözetimleri, iş kazaları ve meslek hastalıklarına yol açan faktörlerin öngörülmesi, tespit edilmesi, nedensel faktörlerin ortadan kaldırılması süreci için önem arz etmektedir.
İşverenler, çalışanların işyerinde maruz kalacakları sağlık ve güvenlik risklerini dikkate alarak sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar. Çalışan işe başlamadan önce çalışanın işe giriş muayenesini ve çalışanın periyodik muayenesini yaptırması gerekir.
***
Sağlık muayeneleri
İşveren aşağıdaki hallerde çalışanların sağlık muayenelerinin yapılmasını sağlamak zorundadır:
1) İşe girişlerinde,
2) İş değişikliğinde,
3) İş kazası, meslek hastalığı veya sağlık nedeniyle tekrarlanan işten uzaklaşmalarından sonra işe dönüşlerinde talep etmeleri hâlinde,
4) İşin devamı süresince, çalışanın ve işin niteliği ile işyerinin tehlike sınıfına göre Bakanlıkça belirlenen düzenli aralıklarla.
Tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan işlerde çalışacaklar, yapacakları işe uygun olduklarını belirten sağlık raporu olmadan işe başlatılamaz.
6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanun’u kapsamında alınması gereken sağlık raporları işyeri hekimi tarafından alınır. Ancak 50’den az çalışanı bulunan ve az tehlikeli işyerleri için ise kamu hizmet sunucuları veya aile hekimlerinden de alınabilir.
Sağlık gözetimlerinden doğan maliyet çalışanlara yansıtılamaz, işveren tarafından karşılanmalıdır.
Çalışanın özel hayatı ve itibarının korunması açısından sağlık bilgileri gizli tutmalıdır.
****
Periyodik muayene
Çalışanın kişisel özellikleri, işyerinin tehlike sınıfı ve işin niteliği öncelikli olarak göz önünde bulundurularak uluslararası standartlar ile işyerinde yapılan risk değerlendirmesi sonuçları doğrultusunda;
a) Az tehlikeli sınıftaki işyerlerinde en geç beş yılda bir,
b) Tehlikeli sınıftaki işyerlerinde en geç üç yılda bir,
c) Çok tehlikeli sınıftaki işyerlerinde en geç yılda bir,
d) Özel politika gerektiren grupta yer alanlardan çocuk, genç ve gebe çalışanlar için en geç altı ayda bir defa olmak üzere periyodik muayene tekrarlanır.
Ancak işyeri hekiminin gerek görmesi hâlinde bu süreler kısaltılır.