Piyasalardaki iyimserlik sürüyor. Borsa endeksleri mart ayındaki kayıplarını büyük ölçüde telafi ettiler. Tabii politika yapıcılarda, ‘‘Reel ekonomi toparlanıyor. Mali teşvikleri uzatmaya gerek yok’’ algısı oluşuyor. Büyük hata olur. Ortada henüz bir ilaç yok. Gerekli önlemleri almadan ekonomisini açan ülkelerden ABD’de, virüsün ikinci dalgası başlamış olabilir. Dünyanın en büyük ekonomisinde, ne sosyal mesafe, ne de maske zorunluluğu var. Amerika’nın bazı eyaletlerinde vaka sayıları hızla yükseliyor. Dipten çıkış döneminde, ekonomik veriler beklentinin üzerinde gelir. Ertelenen talep, datayı destekliyor. Haziranda da ekonomik verilerin iyi gelmesi muhtemeldir. Fakat bazı ülkelerde ikinci dalganın başlamış olma olasılığı, bir noktada tedirginlik yaratabilir. İnsanlar tekrar kapanabilirler.
Trump yönetimi zihinsel olarak iyice dağıldı. Vaka sayılarının artması, sokak gösterilerinin sürmesi, hükümetin dengesini bozdu. Sağlık ve ekonomi politikalarında sallanıyorlar. Sağlık sistemindeki arıza ortaya çıktı. Ekonomik teşviklerin temmuzdan sonra uzatılmayacağı dillendiriliyor. Olası yanlış politikaların ekonomi üzerindeki etkisi, eylül ve ekim aylarında belirginleşir. Başkanlık seçimi öncesinde Trump yeni cepheler açmaya çalışıyor. Çin ile yapılan ticaret anlaşmasının mimarlarından, Trump’ın danışmanı Navarro’nun, ‘‘Bu iş bitti’’ açıklaması gerginliği artırma politikasıdır. Navarro ifadelerinin yanlış anlaşıldığını söylese de, Trump anlaşmanın yürürlükte olduğunu belirtse de, kasıma kadarki davranış kalıbı budur. AB, ABD’den daha iyi bir sınav veriyor. AB’de kurtarma fonuyla ilgili farklı görüşler var. Almanya ve Fransa gibi ülkelerin kurtarma fonuna destek vermesi olumludur. 2009 krizinde, Almanya’nın kurtarma paketlerine mesafeli durduğunu hatırlatayım.
Sadece gevşek para politikasıyla, piyasalardaki iyimserlik sürmez. ABD’de genişletici maliye politikası biterse, Fed mevcut programlarına devam etse bile, ekonomi açısından sıkıntı olur. 2009 krizinden sonra Fed politikası piyasalara psikolojik destek sağladı. Ancak o dönemde şirket kârlılıkları da arttı. Çünkü bütçe açığı yüksekti. Aynı dönemde ultra gevşek para politikası uygulayan Avrupa Merkez Bankası’na rağmen, Avrupa’nın borsa endeksleri yıllarca yatay bir seyir izledi.