YIL 1938, Erzurum… Dönemin 3. Ordu Komutanı Abdurrahman Nafiz Gürman, askerin sabunsuz kaldığını görünce talimat verdi:
- Askerimizin sabunu yok. Bize sabun bulun…
Mehmet Rıfat Evyap, noterlik yaptığı yıllarda Sovyet işgalinden kaçıp Erzurum’a yerleşen Abdullah Hamidov adlı Tatar’dan sabun üretimini öğrenmiş, 1927 yılında kolları sıvamıştı.
Paşanın emri üzerine araştırıldı, Mehmet Rıfat Evyap’ın Erzurum’da sabun ürettiği belirlendi. Abdurrahman Nafiz Gürman, Rıfat Evyap’ı 3. Ordu Karargahına çağırdı:
- Askerimiz sabunsuz kaldı. Siz üretim yapıyormuşsunuz. Sizde sabun vardır. Bize satar mısınız?
Rıfat Evyap yanıtladı:
- Devlet bizim devletimiz, ordu bizim ordumuz. Her şey emrinizde. Ne istiyorsanız gelin alın.
Gürman Paşa sabunun fiyatını sordu, Rıfat Evyap şu yanıtı verdi:
- Kendi ordumdan para mı alacağım, ben utanırım…
Bu yaşanmış öyküyü Evyap’ı babası ile birlikte büyütüp geliştiren isimlerin başında gelen Ahmet Fikret Evyap, şirketin kuruluşunun 90’ıncı yılı için yapılan belgeselde anlattı:
- Babam evimizin yanında, ahır gibi bir ortama sabun kazanı koymuş, orada üretime başlamıştı. Fizibilite falan yoktu. Zamanla benim sabun sevgim, işimizi, ürünlerimizi bambaşka noktaya taşıdı.
Fikret Evyap, işiyle, ürünlerle olan bağını şöyle tanımladı:
- Bir lavaboda iyi sabun görünce, çatlağı, pürtüğü olmayan, kaymak gibi, mis gibi kokan, öpmeden bırakamıyorum.
Ardından ekledi:
- Sabun öpülür mü? “Sabun öpen adam” diye bir şey yazsanız, işte o benim. Ben sabuna aşık bir adamım.
Fikret Evyap, Türkiye’de deterjan üretiminin ilk canlandığı yıllarda tavrını şöyle belirledi:
- Deterjan almış başını gidiyor. Ben, deterjan yaparak 100 kuruş kazanmak yerine sabun yaparak 90 kuruş kazanmayı tercih ediyordum.
90’ıncı yıl belgeseline o günleri anlatırken bu tavrını şöyle değerlendirdi:
- Belki de deterjana haksızlık yapıyorduk.
Ardından ekledi:
- Ama sonunda sabun işinde başarılı olduk, taa Brezilyalara kadar ihracat yaptık.
Başarının anahtarları arasında işi sevmek olduğu mesajını verdi:
- Bir işi çok sevince menfaat ikinci plana düşünce ayrı bir dünya, ufuk doğuyor.
Kardeşi Fethi Evyap ile yakaladığı çalışma, işleri yönetme uyumunu da şöyle ortaya koydu:
- Fethi’de teknik kabiliyet Allah vergisi var. Sabun hevesi, merakı da bende var. Bunun ikisi bir araya gelince samanlık seyran oldu.
Ayazağa’daki, yani bugünkü Vadi İstanbul projesinin yerinde olan fabrikanın en tempolu çalıştığı dönemlerde içinden geçen tanımı şöyle paylaştı:
- Bizim orası mutlu “Sabunistan” idi…
Önceki gün vefat eden 90 yaşındaki Ahmet Fikret Evyap, dün son yolculuğuna uğurlandı…
Fikret Bey’e Allah’tan rahmet diliyorum.
Mekanı cennet olsun…
Aman Rusya’ya en iyi sabunları gönderin
ARŞİV taraması yaparken Nurten Erk’in 2004 yılında Hürriyet’te yayınlanan haberini gördüm:
- Koç’tan izin alıp Evyap’a “Abi” oldu…
Koç Holding’in üst düzey yöneticileri arasındayken 38 yıllık çalışma döneminin ardından emekli olan Cengiz Solakoğlu, Rahmi Koç’un da onayını alarak Evyap Ailesinin genç kuşağına yol göstermek üzere şirkete murahhas aza göreviyle geçmişti.
Cengiz Solakoğlu’na hemşehrisi Fikret Evyap’ı sordum, anlattı:
- Fevkalade mümtaz bir insandı. Tam anlamıyla inançlarına göre yaşayan vatansever bir büyüğümüzdü.
Fikret Evyap için şu tanımı yaptı:
- Fikret Bey, zenginliğini vicdanında taşıyan bir insandı.
Ardından şirketin Rusya’ya ilk ihracatıyla ilgili izlenimini aktardı:
- Sovyetler Birliği’nin dağılmasından sonra Evyap’ın Rusya’ya sabun ihracatı gündeme gelmişti. Fikret Bey, ihracat ekibine şu tavsiyede bulundu: “Aman çocuklar, Rusya’ya en iyi, en kaliteli sabunlarımızdan gönderin.”
Ekibin bu tavsiyenin nedenini sorması üzerine Fikret Evyap’ın şu yanıtı verdiğini belirtti:
- Rusya’daki insanlar yıllardır en kalitesiz sabunları kullanıyorlar. Gerekirse daha az para kazanalım ama oradaki insanlara kaliteli sabun gönderelim.
O yatırım için Endonezya’yı da incelediniz mi?
CUMHURBAŞKANI Recep Tayyip Erdoğan, Başbakanlığı döneminde, 2012 yılındaAhmet Fikret Evyap’ı ziyaret etti. Evyap Sabun, Yağ, Gliserin Sanayi ve Ticaret A.Ş. Yönetim Kurulu Başkanı Fethi Evyap, Evyap Holding İcra Kurulu Başkanı Mehmed Evyapda Fikret Evyap’a eşlik ettik.
Sohbette Evyap’ın Malezya’da başlattığı 130 milyon dolarlık palm yağı ve sabun fabrikası yatırımı da gündeme geldi. Erdoğan, merakından sordu:
- Endonezya da palm varlığı açısından zengin bir ülke. Yatırım araştırmalarınız sırasında oraya da baktınız mı?
Fethi Evyap yanıtladı:
- Aslında yatırım kararını 2010’da verdik. Endonezya ve Malezya’yı birlikte inceledik. Önce Endonezya’yı düşündük. Sonra Malezya’daki yatırım ortamı bize daha uygun geldi. 2011’de yatırım hazırlığı çalışmalarını hızlandırdık. Temeli 2012’de attık.
Fethi Evyap, ailenin bu yatırımla ilgili duygularını da paylaştı:
- Hudutlarımızı delip çıktık. Baba mesleğimiz olan sabunu sınırlarımızın dışında üretmek gündeme geldi.
2012 yılı eylül ayında Evyap’ın davetiyle Malezya’ya gittik. Fethi Evyap’ın ev sahipliğinde Singapur sınırına 10-15 dakika mesafedeki fabrika inşaatını gezdik.
Fethi Evyap, şantiyedeki sohbet sırasında Malezya’da kurdukları oleokimya tesisi ile ilgili bize şu bilgiyi verdi:
- Burası tek çatı altında dünyanın en büyük oleokimya ve sabun tesisi olacak. Yıllık 350 milyon dolar ciro bekliyoruz.